Zwammerdam

Zwammerdam in 1793, Nederlandsche Stad- en Dorp- Beschrijver

 

Zwammerdam is een dorp in de gemeente Alphen aan den Rijn, in de Nederlandse provincie Zuid-Holland. In 2019 had het dorp 1.860 inwoners. Tot 1964 was Zwammerdam een zelfstandige gemeente. Diverse delen van de gemeente zijn bij het verlies van deze zelfstandigheid naar naburige gemeenten zoals Alphen aan den RijnBodegraven, Boskoop en Reeuwijk overgegaan.

Zwammerdam heeft een kleine en compacte oude kern met kronkelende straatjes en met historische bebouwing. Zwammerdam is, in tegenstelling met lintbebouwing, een van de weinige dorpen in de Rijnstreek die gebouwd zijn rondom een plein. Ten zuidwesten loopt de spoorlijn Woerden – Leiden. Aan deze spoorlijn had Zwammerdam een eigen spoorweghalte, namelijk Halte Zwammerdam.

In de Oudheid bevond in Zwammerdam zich het Romeinse fort “Nigrum Pullum” (zwarte grond) met de vlootfaciliteiten. Enkele resten zijn te zien op het terrein van Ipse de Bruggen locatie Hooge Burch. Enkele Romeinse schepen behoren tot de voornaamste vondsten.

Later werd de plaats Suadenburcherdam genoemd, naar de (illegale) dam bij Suadenburg die al in de 12e eeuw wordt genoemd. Deze dam hield het water buiten Holland, tot nadeel van de bewoners aan de Utrechtse kant. Die beklaagden zich bij de Duitse keizer en zij kregen gelijk. In 1165 beval keizer Frederik Barbarossa de graaf van Holland de dam te verwijderen. Na 1200 sloot de dam de Oude Rijn niet meer af, maar bleef bestaan als een dam met doorlaatopening.

Uiteindelijk is de naam verbasterd tot het huidige Zwammerdam.

Zwammerdam lag aan de Oude Hollandse Waterlinie. In het rampjaar 1672 trokken in december tijdens een vorstperiode 9000 man van het Franse leger, dat onder bevel van maarschalk Luxembourg stond, moordend en plunderend de plaats binnen.

In 1906 woedde er een grote brand in het centrum van Zwammerdam. Deze begon in de bakkerij van Dhr. Lith, gelegen aan het plein. Doordat bijna alle huizen aan het plein destijds rieten daken hadden duurde het niet lang tot er vijf panden aan het plein in lichterlaaie stonden. Onder andere het gemeentehuis, hotel ” de Rustende Arend” en het doktershuis werden in de as gelegd. deze panden zijn in de jaren 1906-1909 weer opgebouwd. Om deze reden hebben veel panden aan het plein een gevel in de stijl van de Art Nouveau.

Wapen van Zwammerdam (1816 – 1964)

Het wapen van Zwammerdam werd op 24 juli 1816 aan de Zuid-Hollandse gemeente Zwammerdam in gebruik bevestigd. Op 1 februari 1964 hield de gemeente op te bestaan en werd het gebied verdeeld over de gemeenten Alphen aan den Rijn en Bodegraven. Het wapen van Zwammerdam is daardoor komen te vervallen.

De blazoenering van het wapen luidde als volgt:
“Van lazuur beladen met een toren op een terras, alles in zijne natuurlijke kleur, op de toren een zwaan van zilver.” Op een blauw schild staat een toren op een terras, beide van natuurlijke kleur, waarop een zilveren zwaan zit. Op de tekening in het register van de HRvA staat de zwaan afgebeeld met een halsband om de nek. Niet vermeld in de beschrijving zijn de vensters en de poort met valhek in de toren.De heraldische kleuren zijn lazuur (blauw) en zilver (wit). Het terras en de toren zijn van natuurlijke kleur. De grond kan dus groen zijn (gras), of bruin (aarde) en de toren mag wit zijn (kalksteen of zandsteen) of bruin / rood (baksteen). Het wapen kan dus in alle combinaties van de genoemde kleuren voorkomen.
Het wapen werd al door de heerlijkheid Zwammerdam gevoerd. Zwammerdam heette voorheen Zwanendam, naar de adellijke familie Van Swanenburgh, waarvan een ridder, Vincent genaamd, omstreeks 1481 te Utrecht werd gedood, terwijl het kasteel in Zwammerdam werd verwoest. Het is dus een sprekend wapen.
Bron: Wikipedia – Zwammerdam
Mijn voorouders uit Zwammerdam:
  • Huijbert Jacobsz Swanenburg
    Geboren omstreeks 1645, overleden omstreeks 30 september 1706 te Zwammerdam. Zoon van Jacob Swanenburg.
    Hij was op 20 maart 1664  in de kerk te Zwammerdam getrouwd met:
  • Maria Jansdr Coperdraat
    Geboren rond 1640, overleden op 16 januari 1702 te Zwammerdam.
  • Duijfje Jansdr Schouten
    Geboren rond 1626 in Stolwijk,  overleden rond 7 december 1680 te Zwammerdam. Dochter van Jan Willemsz Schouten.  Zij was gehuwd met:  
  • Gerrit Heijndricksz Wout
    Geboren rond 30 juni 1652 in Stolwijk, gedoopt op 30 juni 1652 in Stolwijk. Overleden rond 27 december 1731 in Alphen,  begraven op 27 december 1731 in Alphen. Hij is een zoon van Heijndrick Pieter Jan Woutersz en Grietge Dircksdr Huijgen.
  • Hendrik Gerritsz Wout
    Geboren 1652, gedoopt op 30 juni 1652 in Stolwijk. Overleden rond 27 december 1731 in Alphen,  begraven op 27 december 1731 in Alphen. Zoon van Gerrit Heijndricksz Wout en Duijfje Jansdr Schouten.
    Beroep: van 1680 tot 1731 bouwman. Hij is op 1 september 1680 in de kerk te Zwammerdam getrouwd met:
  • Aaltje Arijsdr van der Kraan
    Geboren rond 1655 in Sluipwijk, overleden op 25 mei 1737 in Alphen. Dochter van Arij van der Kraan.
  • Jan Heijndricksz Wout
    Hij is geboren rond 15 april 1685 in Alphen, overleden voor 1763. Zoon van van Hendrik Gerritsz Wout en Aaltje Arijsdr van der Kraan. Jan was van 1707 tot rond 1763 bouwman.
    Hij was gehuwd met:
  • Lijsbeth Huijbertsdr Swanenburg
    Geboren rond 1690 te Zwammerdam. Zij is overleden rond 8 februari 1751 in Alphen, begraven op 9 februari 1751 in Alphen. Dochter van Huijbert Jacobsz Swanenburg en Maria Jansdr Coperdraat.
  • Heijndrick Jansz van ’t Wout
    Geboren op 25 december 1711 te Zwammerdam. Overleden rond 21 november 1774 te Oudshoorn, begraven op 25 november 1774 in Oudshoorn. Zoon van Jan Heijndricksz Wout en Lijsbeth Huijbertsdr Swanenburg.
    Van 1762 tot 1763 was hij molenmeester. Hij gehuwd met Gooltie Claasdr van der Voet.
  • Gerrit Jansz Roest
    Geboren circa 1697 te Rotterdam. Overleden 1758 Aarlanderveen. Zoon van Jan Ariens Roest en Marijtje Gerritse van Oosten. Hij was 1e gehuwd met Grietje Sijmonse Ouwendijk. Overleden in augustus 1728. Hij was 2e gehuwd op 3 april 1729 te Zwammerdam met:
  • Neeltje Weselenburg
    Geboren op 27 mei 1696 in Oudshoorn. Overleden op 2 oktober 1770 in Alphen aan den Rijn. Dochter van Jacob Claesz Weselenburgh en Aeltje Claesdr Cleijwegh
  • Claas Gerritsz Roest
    Geboren circa 1732 te Zwammerdam. Overleden 8 september 1807 te Vriesekoop.  Zoon van Gerrit Jansz Roest en Neeltje Weselenburg. Gerrit was gehuwd met Aaltje Vergunst.
  • Jan Verduijn
    Geboren 28 november 1773 te Stolwijk. Overleden 23 juni 1852 te Zwammerdam.
    Zoon van Cornelis Willemse Verduijn en Annigje van der Neut.
    Hij was gehuwd met:
  • Antje Verburg
    Geboren 1782, overleden 1864 te Zwammerdam. Dochter van Hage Verburg en Neeltje van Leeuwen.

 

Terug naar Dorpen en Steden
  facebook       

© zondag 22 oktober 2017, laatst bijgewerkt op 17 mei 2020