Grenzeloos Loevestein

 

Op 16 en 17 juni 2018 was er het Thema Grenzeloos Loevestein.
Tijdens Grenzeloos Loevestein kon men beleven hoe Slot Loevestein omging met grenzen tijdens de Middeleeuwen, de Tachtigjarige Oorlog en de Napoleontische tijd.
Deze tijdsepisodes werden o.a. uitgebeeld door verschillende re-eancementgroepen.
Er was ook veel te beleven voor kinderen, zo konden zij schietlessen volgen…

 

Loevestein is een kasteel en fort, dat valt onder de gemeente Zaltbommel, in de Nederlandse provincie Gelderland. Het ligt even ten noordwesten van het dorp Poederoijen aan het einde van de Schouwendijk in de uiterwaarden van de Waal en de Afgedamde Maas.

Ridder Dirc Loef van Horne gaf rond 1357 opdracht tot de bouw van het kasteel. Hij gebruikte Loevestein als woonhuis, van waaruit hij rooftochten kon houden en illegale tol kon heffen.

 

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

Na de Heren van Horne kwam het slot in handen van de graaf van Holland en werd het gebruikt als verdedigingswerk tegen andere feodale heren. In het begin van de Tachtigjarige Oorlog, toen het kasteel was bezet door Spanjaarden, werd het in opdracht van Willem van Oranje eenvoudig ingenomen door de geuzenleider Herman de Ruyter. De Spanjaarden veroverden het nog één keer terug, maar daarna bleef het Staats bezit.

  

  

  

Tot na de Belgische Revolutie deed het kasteel dienst als staatsgevangenis, met als bekendste gevangene Hugo de Groot, die na twee jaar kon vluchten met behulp van een boekenkist.

  

Even na 1610 laaiden er in de nog jonge Nederlandse Republiek godsdiensttwisten tussen de protestanten onderling op, die tot in de politiek werden uitgespeeld. Inzet was de leer van de predestinatie, ofwel de Goddelijke voorbeschikking. De strijd ging tussen de strenge Franciscus Gomarus en de gematigde Jacobus Arminius. Hugo de Groot trad in vele geschriften naar voren als verdediger van het kamp der Arminianen of, vanuit zijn gezichtspunt gezien, het kamp van hen die voor tolerantie ijverden, en van mening waren dat de staat het hoogste gezag was, en dus boven de kerk stond.
Een college van 24 rechters veroordeelde de remonstrant Hugo de Groot ‘ter eeuwige gevangenisse’. Aanvankelijk werd hij te Den Haag in hechtenis gehouden, maar op 5 juni 1619 werd hij overgebracht naar Slot Loevestein, toen een staatsgevangenis, later gevolgd door zijn vrouw Maria van Reigersberch en hun dienstmeisje Elselina van Houweningen.
Hij mocht wel blijven studeren en schreef in gevangenschap zijn Inleiding tot de Hollandsche Rechtsgeleerdheid. Daarvoor kreeg hij regelmatig een kist boeken, die soldaten bij een familie in Gorinchem ophaalden; later werd die kist terugbezorgd. Dat bracht Maria na anderhalf jaar op een idee. Zij maande Hugo: “Kruip in die kist en zorg dat je er twee uur in kunt blijven zitten zonder geluid te maken”. Ze liet hem avonden lang oefenen. De tijd begon te dringen, omdat het Twaalfjarig Bestand met Spanje binnenkort afliep, waarna mogelijk de vluchtroutes minder veilig zouden zijn.

  

Op 22 maart 1621 ontsnapte Hugo uit Loevestein. Op deze dag was het jaarmarkt in Gorinchem, en de gevangenisbaas was weg. Maria legde met Elselina de boeken in het bed, zodat het net leek of Hugo ziek was. Met alleen zijn ondergoed en zijden kousen aan kroop hij in de kist. Elselina ging met de soldaten mee naar Gorinchem om de kist in de gaten te houden. Eenmaal bij de familie aangekomen stapte Hugo eruit om ijlings in metselaarskleren naar Antwerpen te vluchten. Vandaar vertrok hij naar Parijs.

    

Aan het eind van de achttiende eeuw werd er enkele keren gevochten rond het fort. Tijdens de ongeregeldheden tussen patriotten en prinsgezinden in 1787 werd er vanaf de Dalemsedijk geschoten, waarop er vanuit het fort terug werd geschoten. Later in 1794 schoten soldaten vanuit het fort op Franse troepen die tot aan de Maas de Republiek waren binnengedrongen. Franse troepen staken de Waal over in 1795 waarmee Loevestein was omsingeld en zij gedwongen waren zich over te geven. Het fort werd toen achttien jaar bezet door Fransen.

  

  

  

  

Naast het slot en de Kruittoren waren er nog meer bouwwerken in het fort. Het aantal gebouwen is in de loop van de tijd gegroeid. Toen de vestingwerken werden aangelegd werden soldaten gehuisvest in door hen zelfgemaakte houten hutten. Deze werden in 1589 vervangen door stenen hutten en later werd het uitgebreid met nog een rij huizen, officierswoningen en een wachtgebouw.
In de gebouwen zijn exposities te bezichtigen.

  

  

  

  

  

  

  

  

Het skelet van een middeleeuws meisje

  

  

Bronnen:

Zie ook:

Slot Loevestein

Terug naar:

Kastelen

  facebook