Geboren in 1220, overleden in 1290. Nicolaas van Cats was een zoon van Hendrik van Cats en Rosa Dirksdr van der Goes (Zie Heren van der Goes nr. 4).
Vrijheer van Cats, Catshoek, Maerlant, Emelisse, Welle, Duiveland, Ossendrecht, Lopik en Boenrepas. In 1280 op 24 maart heer van Cabauw. Heer van Schoonhoven en op 19 juli 1272 geeft Floris V aan Nicolaas Cats (voogd van Sophia van der Goude) stadsvrijheid van Gouda. Maar hij had ook het erfpacht van de Vlist. Ook had hij Zuid-Zevender en Noord-Zevender verworven. Tevens de tol van Moordrecht (1274). Door zijn huwelijk was hij ook heer van Burcht en Zwijndrecht in Oost Vlaanderen.
Hij was eigenaar van Huis Rijnenburg te Hazerswoude (1273-1282) en noemde zich heer van Hazerswoude. Hij heeft ook daadwerkelijk gewoond op het kasteel de Rijnenburg. In 1282 doet hij afstand van “sijne woningh” te Hazerswoude.
Veldmaarschalk van Holland en lid van de Raad van advies van graaf Floris V.
Ridder Nicolaas van Cats was bevriend met Willem II, graaf van Holland en Zeeland en Rooms Koning. Nicolaas was beschermheer van Willem’s zoon Floris V, maar ook van de schrijver en onderwijzer Jacob van Maerlant.
Volgens verschillende bronnen is Nicolaas van Cats oom van Floris V, maar ik kan geen familieverband vinden.
Wanneer Willem II in 1256 door de West Friezen wordt vermoord is de kleine Floris nog maar twee jaar oud. Hij wordt toevertrouwd aan zijn tante, Aleide van Avesnes (Zie Graven van Holland nr. 12), maar het is Nicolaas van Cats die zich over de kleine Floris ontfermt. Jacob van Maerlant wordt Floris opvoeder en onderwijzer; zo wordt Floris een jongen van Cats.
Jacob van Maerlant (ca. 1235 – ca. 1300) was een koster uit de buurt van Brugge, Vlaanderen. Hij vestigt zich in Maerlant, op het eiland Voorne, waar Nicolaas van Cats heer van is. Van Cats geeft Maerlant opdracht om een boek te schrijven met alle beschikbare kennis over de natuur: “Der naturen bloeme”. Waarom hij die opdracht geeft, weten we niet. Wel is bekend dat Nicolaas van Cats betrokken is bij de opvoeding van de latere graaf Floris V van Holland. Misschien is de tekst wel bedoeld als studiemateriaal voor de kleine Floris.
Bijzonder is dat Van Cats het boek in het Nederlands laat schrijven (in het ‘Dietsch’ zoals het dan heet). Dat is niet eerder vertoond. Tot ver in de middeleeuwen is Latijn de voertaal van studie en wetenschap.
Nicolaas van Cats was getrouwd met Beatrijs van Burcht, vrouwe van Burcht en Zwijndrecht (Vlaanderen).
Kinderen:
- Nicolaas, heer van Cats, burggraaf van Gouda 1250 – ….
- Asekin van Cats 1265 – …. (Volgt Vrijheren van Cats nr. 6).
–
Vermeldingen:
Galerie Kats
Wikipedia Nicolaas van Cats
–
Terug naar: