Bronkhorst is een stadje gelegen aan de IJssel in de gemeente Bronckhorst in de Nederlandse provincie Gelderland. De in 2005 gevormde uitgestrekte Achterhoekse fusiegemeente heeft de naam aangenomen van dit stadje, dat slechts 90 inwoners telt.
Kasteel Bronkhorst in 1731.
Het stadje is ontstaan als boerennederzetting bij het voormalige kasteel Bronkhorst.
Kasteel Bronkhorst was het stamslot van de Heren van Bronckhorst, die in de middeleeuwen vooraanstaande edellieden waren. Het kasteel was een van de belangrijkste kastelen in de graafschap Zutphen. Het kasteel was gelegen aan een strategische plek aan de IJssel ten zuiden van Zutphen. Onbekend is wanneer het kasteel gebouwd werd. Het is een zogenaamd mottekasteel; deze versterkingsvorm wordt traditioneel een ontstaan toegedicht ergens aan het eind van de 10e eeuw. Tijdens de Middeleeuwen had het kasteel het zwaar te verduren door belegeringen, en tijdens de Tachtigjarige Oorlog werd in 1582 het kasteel na een negen maanden lang Spaans beleg bezet en in brand gestoken. Nadien verbouwden de Van Limburg-Stirums het pand dermate dat er weer bewoning mogelijk was. In de 18e eeuw raakte het complex langzaam in verval, Frederik Albert liet de donjon nog restaureren, maar de rest zou in latere tijden stukje bij beetje worden gesloopt. Omstreeks 1848 was er nog een imposante toren aanwezig die in die tijd bewoond werd door een boer. In 1896 bestond nog een klein deel van het kasteel bestaande uit het voorgebouw, in die tijd in een vervallen toestand. Rond 1920 werden de laatste restanten van het kasteel Bronckhorst ten slotte gesloopt. Van het kasteel rest alleen de opgeworpen slotheuvel bij het stadje Bronkhorst.
Door een brand in 1633 zijn alle middeleeuwse huizen verwoest; Bronkhorst heeft daarentegen enkele goed gerestaureerde stadsboerderijen. De Hervormde kerk is na de brand hersteld.
Het wapen van Bronckhorst is het wapen van de gemeente Bronckhorst, bestaande uit een rood schild met daarop de zilveren leeuw van het geslacht Van Bronckhorst op. De beschrijving luidt:
“In keel een leeuw van zilver, getongd, genageld en gekroond van goud, het schild gedekt met een gouden kroon van drie bladeren en twee parels.”
In het Wapenboek Gelre van Claes Heynensoon staat de vroegst bekende afbeelding van het wapen afgebeeld, van Willem IV van Bronckhorst (1316-1356). Opmerkelijk is de leeuw op dit wapen. De leeuw wijkt qua kleurgebruik af van de overige Gelderse leeuwen die op wapens voorkomen, waar tot heden nog geen afdoende verklaring voor is. Het huidige gemeentewapen heeft als verschil met het familiewapen een verandering in de staart gekregen. De staart in het gemeentewapen staat omhoog, terwijl de staart in het familiewapen naar beneden wijst. In maart 2006 werd bij Koninklijk Besluit het wapen verleend aan de gemeente Bronckhorst.
Bronnen:
Zie verder:
Heren van Bronckhorst
Terug naar:
© 19 mei 2018