Poortugaal

Het dorp Poortugaal in 1793, Nederlandsche Stad- en Dorp- Beschrijver.

 

Gemeente Poortugaal in 1866, door J.Kuijper. 1000 inwoners.

Poortugaal is een dorp in de Zuid-Hollandse gemeente Albrandswaard, ten zuidwesten van Rotterdam. Het is gelegen tussen de Rotterdamse havens en de Oude Maas.
Poortugaal telt 9.595 inwoners (CBS, 2019) en heeft een oppervlakte van 7,46 km².
Het gebied rondom het huidige Poortugaal is waarschijnlijk al vanaf de vijfde eeuw bewoond. De landstreken kwamen bij hoogwater echter enkele malen onder water te staan; een gevaar dat pas met de indijking van het gebied rond 1180 kon worden bezworen. Het dorp viel niet onder het gezag van de familie Van Duyveland, maar behoorde tot het gebied van de heren van Putten, die in het dorp een kasteel, Slot Valckesteyn, bouwden.

 

Slot Valckesteyn in 1650 door R. Rogman

Slot Valckesteyn in 1650 door R. Rogman, Publiek Domein Wikipedia

Slot Valckesteyn was een kasteel dat werd gebouwd in opdracht van de heer Nicolaas III, heer van Putten en Strijen tussen 1304 en 1311, het verrees tussen de Poortugaalseweg, de Varleweg en de Slotvalkensteinsedijk in Poortugaal. Gelegen op een veilige, hoge plaats binnen de dijkring op de hoek van een eiland, waar de Maas en Merwede samen kwamen. Het zou uitgroeien tot een van de mooiste kastelen van de gehele streek. De Heer van Putten mocht op zijn kosten in het huis gevangenen uit de landen van Putten, van Portegael en van Strijen opsluiten. Ingezetenen van het Land van Portegael mochten er in tijden van gevaar have en goed veilig stellen.

Belangrijk was de militaire betekenis. Want het stond door zijn zware, dikke muren, als een onneembare sterkte bekend. Het zeer weerbare karakter werd mede bepaald door de beide stoere voortorens. Het heeft dan ook verschillende belegeringen doorstaan, vooral tijdens de Hoekse en Kabeljauwse twisten.

Het slot speelde tot in de negentiende eeuw een belangrijke militaire rol, maar werd daarna gesloopt.

Vroeger was Poortugaal een boerendorp met voornamelijk vlas-, groente- en fruitteelt. Tegenwoordig werken de meeste inwoners in Rotterdam of het Rotterdamse havengebied.Vanaf de jaren zestig verrezen op het grondgebied van Poortugaal .de Rotterdamse wijken Meeuwenplaat, Zalmplaat en Boomgaardshoek. Bij de gemeentelijke herindeling van 1985 zijn deze wijken door de gemeente Rotterdam geannexeerd en is Poortugaal met het buurdorp Rhoon gefuseerd tot de gemeente Albrandswaard. Poortugaal telt ruim 10.000 inwoners. Poortugaal heeft een eigen metrostation en daarmee een snelle verbinding met het centrum van Rotterdam.

Wapen van Poortugaal (1816 – 1985)

Het wapen van Poortugaal werd officieel aan de gemeente Poortugaal toegekend op 24 juli 1816. Het wapen was in gebruik totdat de gemeente in 1985 werd opgeheven. Elementen uit het wapen van Poortugaal zijn gebruikt in het wapen van de nieuwe gemeente Albrandswaard.

De officiële beschrijving, ook wel blazoenering genoemd, van het wapen van Poortugaal luidde als volgt:
“Van keel, beladen met 5 schilden van goud, staande kruisgewijze, op elk schild 5 starren van lazuur, geplaatst en sautoir.” Dat betekent: een rood schild met kruislings daarop geplaatst vijf gouden schildjes die elk voorzien zijn van vijf, in 2-1-2-formatie geplaatste, blauwe sterren. De beschrijving maakt geen melding van het aantal punten, maar op de tekening in het instellingsregister van de Hoge Raad van Adel hebben de sterren acht punten. Het wapen werd gedekt door een vijfbladige gouden markiezenkroon.

Wapen van Portugal (1139-1247)

Omdat de namen Poortugaal en Portugal en de wapens van beide grote overeenkomsten vertonen, wordt vermoed dat inwoners van de plaats gedurende de kruistochten kennismaakten met de Portugezen en zij het nieuw ingedijkte gebied (het gebied is tussen de 12e en 13e eeuw bedijkt) daarom naar het gebied van de Portugezen vernoemden. Oudere afbeeldingen van het wapen vertonen ook een schild dat nog meer op het wapen van Portugal lijkt dan het huidige wapen van Poortugaal.

Het wapen van Portugal is van zilver met daarin vijf blauwe kruisgewijs geplaatste schildjes met op elk schildje vijf zilveren kruisgewijs geplaatste ballen. Het veld is omgeven door een rode zoom met daarop zeven gouden burchten. Deze staan 3-2-2.

Hoewel de naam Poortugaal uit de tijd van de kruistochten stamt, werd het wapen pas in de 15e eeuw ontworpen. Het is gebaseerd op een variant van het wapen van Portugal dat werd gebruikt tussen 1139 en 1247. Dat wapen is zelf weer gebaseerd op het wapen van de eerste Portugese koning Alfons I. Dat wapen was zilver van kleur met een blauw kruis er op. Het kruis was aan het schild genageld, deze nagels werden uiteindelijk de zilveren ballen.

De variant waarop het wapen van Poortugaal is gebaseerd, had de rode zoom met gouden burchten erin nog niet, waarmee het meer oogt als het wapen dat Alfons III gebruikte. De zoom werd in de 14e eeuw toegevoegd en in de 15e eeuw werd het aantal burchten vast gesteld op zeven. Het wapen van Poortugaal heeft deze zoom niet, hierdoor wordt vermoed dat dit wapen al in gebruik was voordat Alfons III het zijn in 1245 in gebruik nam.

Uit:

Mijn voorouders uit Poortugaal:

  • Dirck Beijens Rutghersz
    Geboren circa 1260 Pernis, overleden circa 1337 te Poortugaal.
    Vader van:
  • Ruthger (Ruigheer, Rutgaert) Didderics
    Geboren circa 1288 te Pernis, overleden 19 juni 1357 te Poortugaal. Hij was gehuwd met een onbekende vrouw. Zoon:
  •  Beije Rutgersz
    Geboren circa 1324 te Poortugaal, overleden circa 1408 Poortugaal. Hij was gehuwd met Lijsbeth Rutgers.
    Zoon:
  • Beije Beijensz
    Geboren circa 1350 te Poortugaal, overleden 8 juni 1408 te Albrandswaard. Gehuwd met Lijsbeth.
    Zoon:
  • Doen “de Oude” Beijensz van Driel
    Geboren 1378 te Poortugaal, overleden 11 september 1452 te Poortugaal.  Tussen 1429 en 1452 was Doedijn leenman van Putten. Doedijn vestigde zijn memorie op 2 gemet land in Vernellenhouck, te versterven op zijn zoon Beije Doensz. Hij behoorde tot een vooraanstaande familie in de omgeving van Poortugaal en Pernis en bezat flinke stukken grond.  In Poortugaal is er zelfs een Doen Beijenszlaan.
    Hij trouwde 1e met Neeltje Jansdr Jans. Hij trouwde 2e met  Margriet Heyndricksdr Droogendijk.
    Zoon uit het tweede huwelijk:
  • Beijen Doens van Driel
    Geboren 1410 te Poortugaal, overleden 18 januari 1484 Poortugaal. Zoon van  Doedijn Beijensz van Driel en Margriet Heyndricksdr Droogendijk. Hij was Leenman van Putten in de periode 1455 tot en met 1485. Verder was hij Schepen van Poortugaal tussen 1458 en 1462. Hij was stichter van een memorie te Nieuw Rhoon. Hij was gehuwd met Lijsbeth. Zoon:
  • Doen “de Jonge” Beijensz van Driel
    Geboren ± 1434 – overleden 1515. Zoon van Beijen Doensz van Driel en Lijsbeth. Schepen van Poortugaal 1491-1507. Stichter van de grote memorielanden te Poortugaal. Hij werd op 28 januari 1485 beleend met de leengoederen van zijn vader. Hij was gehuwd met Aefje Cornelis Haaske.
  • Cornelis Doensz van Driel
    Geboren 1470 Poortugaal, overleden ± 1542 aldaar. Zoon van Doen “de Jonge” Beijensz van Driel en Aefje Cornelis Haaske.
    Cornelis was schout en dijkgraaf Albrandswaard in 1532 en vermeld als leenman van de heer van Putten.
    Hij was gehuwd met Baertje Jansdr van Driel (geboren 1474 – overleden ± 1551).
  • Beije Doensz van Driel
    Geboren 1460 Poortugaal, overleden 1549 Poortugaal. Zoon van Doen “de Jonge” Beijensz van Driel en Aefje Cornelis Haaske. Hij trouwde 1e met Neeltgen. Hij trouwde 2e met  Maritje Claesdr, dochter van Claes Hendricksz Droogendijk.
  • Liedewij Doenens van Driel
    Geboren rond 1498 te Poortugaal, overleden op 10 mei 1552 te Poortugaal. Dochter van Doen de Jonge Beijensz van Driel en Aefje Cornelis Haaske. Getrouwd met 1e: Willem Claasz van Groenendijk en 2e: Lambrecht Jansz van der Stoup.
  • Neeltje Cornelisdr Doens van Driel
    Geboren rond 1505 in Poortugaal, overleden in het jaar 1560. Dochter van Cornelis Doensz van Driel en Baertje Jansdr. Gehuwd rond 1530 met Dirk Cornelisz Koorneef. Geboren rond 1510. Overleden na 6 september 1571. Boer, Schout van Rhoon.
  •  Willem Burgertsz van Gaesbeeck
    Geboren 1460 te Poortugaal, overleden 1504 aldaar. Zoon van Burgher van Gaesbeeck.
    Hij was gehuwd met Geertruyt Pier Suetendr. Geboren in 1460, overleden in 1533.
  • Gabriel Willems van Gaesbeeck
    Geboren in 1490 te Poortugaal, overleden in 1566 te Rhoon. Zoon van Willem Burgertsz van Gaesbeeck en Geertruyt Pier Suetendr. Hij was gehuwd met Maartje Kolijnsdr.
  • Cornelis Eelants
    Geboren in 1535 te Poortugaal. Zoon van Eeland Beyensz en Roockie Pieters.
    Hij is getrouwd met Meijnsje Jacobsdr.
  • Jan Cornelis Eelands
    Geboren in 1559 te Poortugaal, overleden voor 12 januari 1607. Zoon van Cornelis Eelants Meijnsje Jacobsdr.
    Hij is getrouwd met Nelle Adriaensdr.
  • Arij Jansz Eland
    Geboren in 1580 te Poortugaal, overleden voor 1636. Zoon van Jan Cornelis Eelands en Nelle Adriaensdr.
    Hij is getrouwd op 13 juni 1604 te Spijkenisse met Pleuntje Jacobs.
  •  Philips Philipsz. (de Oude) Vermaet (van der Maet)
    Geboren Rhoon circa 1567, wonend te Poortugaal, daarna Spijkenisse, schipper en biersteker, overleden te  Spijkenisse na 19 oktober 1623. Hij trouwt 1e met Maertje Dircx Koedief. Hij trouwt 2e met Margen Aertsdr.
  • Philip Philips (de Jonge) Vermaat
    Gedoopt 4 maart 1591 te Poortugaal, overleden 20 februari 1655 te Spijkenisse, zoon van Philip Philips de oude Vermaet en  Maartje Dirks Koedief. Hij was markschipper en biersteker te Spijkenisse.
    Gehuwd 26 januari 1614 te Spijkenisse met: Geertje Jans Bos, geboren te Spijkenisse, overleden 17 november 1658 te Spijkenisse. Zij was een dochter van Jan Bos en Maertje Gerrits.
  • Jan Pietersz de Raet
    Geboren circa 1555 te Rhoon, overleden op 24 januari 1620 te Rhoon. Schout en schepen van Rhoon. Heemraad van Poortugaal. Landbouwer te Rhoon.
    Zoon van Pieter Jansz de Raet en Aagje Willemsdr van Driel.
    Hij was gehuwd met Neeltje Willems van Gaesbeeck
  • Willem Jansz de Raet
    Geboren 1584, overleden 8 november 1632 te Poortugaal. Bouwman te Poortugaal. Zoon  van Jan Pietersz de Raet en Neeltje Willems van Gaesbeeck. Hij was gehuwd met Grietje Jacobs van Alphen.
  • Jacob Willemsz de Raet
    Geboren 13 juni 1625 te Poortugaal, overleden 21 mei 1681 te Oud-Beijerland. Kerkmeester en boer te Poortugaal.
    Zoon van Willem Jansz de Raet en Grietje Jacobs van Alphen. Hij was gehuwd met Neeltje Witte van Dijk (Vrijlant).
  • Cent Jacobsz Visser
    Geboren 1630. Gedoopt op 6 juli 1630 te Poortugaal. Hij was van beroep bouwman. Zoon van Jacob Pietersz Visser en Ingetje Centsdr. Hij is in de kerk getrouwd op 28 februari 1655 te Poortugaal met Maartje Willemsdr Moerman.
  • Gerrit Aartsz Schilder
    Geboren rond 1578 in Oosterwijk. Zoon van Aart Schilder.
    Hij is getrouwd met Maritje Hendrik op 21 september 1603 te Poortugaal.
  •  Aart Gerritsz Schilder
    Geboren in 1608 te Poortugaal, gedoopt op 27 april 1608 te Poortugaal. Overleden op 2 augustus 1677 in Poortugaal. Zoon van Gerrit Aartsz Schilder en Maritje Hendrik.
    Hij was van beroep Gerechtsbode (Armmeester). Hij is getrouwd met Haasje Hermansdr Roobol.
  • Magdalena Aarts Schilder
    Geboren 28 oktober 1640 te Poortugaal, overleden 1695 aldaar. Dochter van Haasje Hermansdr Roobol en Aart Gerritszn Schilder. Zij was gehuwd op 24 februari 1664 te Poortugaal met:
  • Johannes Jansz Struijck
    Geboren rond 1630 in Oosterhout, overleden rond 5 juni 1678 te Poortugaal.  Bakker te Poortugaal (1675 -1676). Zoon van Jan Heijndricks Struijck en Maaike Cornelis Aarts.
    Hij was eerder gehuwd met Neeltje Jansdr.
  • Maartje Jansdr Struijck
    Geboren 1666 te Poortugaal, overleden op 1 juli 1702 in Hoogvliet. Dochter van Johannes Jansz Struijck en Magdalena Aarts Schilder.
    Zij was gehuwd met Simon Maartensz van Der Hoogt. Hij is geboren rond 4 mei 1659 in Overschie, overleden rond 30 juni 1717 in Oud-Engeland.  Molenaar te Hoogvliet (1690).
  • Neeltje Jansdr Struijck
    Geboren rond 1670 in Poortugaal, overleden op 7 juni 1737 in Geervliet. Dochter van Johannes Jansz Struijck en Magdalena Aarts Schilder.
    Zij huwde 2e met Gerrit Ariensz. Donk.
    Zij was eerder gehuwd met:
  • Arent Geerlichsz de Booij
    Hij is geboren circa 1663 te Geffen, overleden op 16 november 1703 te Poortugaal. Zoon van Geerlich Arendsz de Booij en Marijke de Cruijff.5. Johannes Arentsz de Booij
    Gedoopt op 3 januari 1692 te Poortugaal, overleden op 13 oktober 1750 te Pernis. Zoon van Arent Geerlichsz de Booij en Neeltje Jansdr Struijck.
    Hij is getrouwd op 10 november 1720 te Poortugaal met:
  • Maartje Cornelisdr Hoekseweg 
    Geboren op 13 september 1699, overleden op 7 november 1748. Dochter van Cornelis Cornelisz. Hoekseweg.

 –
Terug naar:

Dorpen en Steden

  facebook       

© donderdag 19 oktober 2017, laatst bijgewerkt op 5 mei 2020