Moerkapelle

 

Moerkapelle in 1793, Nederlandsche Stad- en Dorp- Beschrijver

 

Moerkapelle rond 1868, door J. Kuijper. 582 inwoners.

Moerkapelle is een dorp in de in 2010 gevormde gemeente Zuidplas in de provincie Zuid-Holland. Daarvoor vormde het vanaf 1991 samen met het naburige dorp Zevenhuizen de gemeente Zevenhuizen-Moerkapelle.
Het dorp telt 5.185 inwoners (AlleCijfers.nl, 2023)

De naam Moerkapelle duidt op de aanwezigheid van een kerkje of kapel aan het moeras. Het ontstaan van het dorp is verbonden met de geschiedenis van de polder De Wildeveenen. Door de vervening en bepoldering van het moerasgebied ontstond er in de 17e eeuw bedrijvigheid en vestigden zich mensen in Moerkapelle.
In Moerkapelle bevindt zich de buurtschap Hollevoeterbrug.

Daniël van Hogendorp (1604 – 1673)

De Wilde Veenen viel onder het rechtsgebied van het baljuwschap Schieland. De Wilde Veenen wordt in 16e-eeuwse documenten beschreven als een afgelegen moerassig gebied. Het gebied was niet geschikt voor weide of hooiland, maar wel voor het delven van turf.
Waar de turf was afgegraven of weggebaggerd bleef een veenplas achter. Daar was alleen voor visser of rietsnijder een bestaan mogelijk. Door afslag van de oevers van de plas dreigde steeds vaker overstroming van het naastgelegen land. Rond 1640 vatte jonker Warnard van der Wel het plan op tot droogmaking van de plas. In 1647 werd begonnen met de voorbereidingen. Onder ambachtsheer Daniël van Hogendorp werd de droogmakerij vanaf 1651 voortgezet en in 1655 kon het laatste deel worden verkaveld. In 1673, 1682 en 1715 kwam de polder onder water te staan en moest hij opnieuw worden drooggemalen. Na de droogmaking ontwikkelden de Wilde Veenen zich tot landbouwgebied, er werden verschillende boerderijen gebouwd. Het in de Wilde Veenen gelegen Moerkapelle groeide uit tot een bescheiden dorp.

Polderkaart met de Wilde Veenen.

Na drooglegging wordt in de veenpolder landbouw, en later vooral veeteelt bedreven. Maar al ver voor de verveningsactiviteiten was er sprake van bewoning. Het gehucht ‘Op Moer’ is ontstaan rond 1400. Omstreeks 1560 wordt er voor het eerst melding gemaakt van een kapel. Dit gebouw heeft na de voltooiing van de dorpskerk in 1667 nog lang dienstgedaan als school en als boerderij. Het stond vermoedelijk op de hoek van de Dorpsstraat en de Moerdijkstraat, het bouwwerk dat daar stond brandde in 1905 geheel af.

Moerkapelle lag vroeger aan een belangrijke (smokkel)scheepvaartroute tussen Rotterdam en Amsterdam. Daarom had Moerkapelle een eigen haven. Deze lag aan de Ringvaart van de Zuidplaspolder (bij de Moerdijkstraat). De resten van de steigers liggen nog steeds onder het wateroppervlak. Nadat de scheepvaartroute werd gesloten verloor de haven zijn functie. Uiteindelijk werden de bruggetjes op de Bredeweg en Moerkapelse Zijde gesloopt. In de Ringvaart is nog een duidelijke verbreding te zien van waar ooit de haven heeft gelegen.

Verder is er in Moerkapelle een bedrijventerrein in de Zuidplas (waar de Moerkapelse Krakelingen worden gemaakt), een openbare basisschool (‘Burg. Keijzerschool’) en een christelijke basisschool (‘Rehoboth’), het dorpshuis ‘Op Moer’, diverse sportverenigingen en de kerk van de gereformeerde gemeente uit 1961/1962.

Met Zevenhuizen deelde Moerkapelle een spoorweghalte aan de spoorlijn Gouda – Den Haag. Deze werd in 1870 geopend en in 1938 gesloten voor personenvervoer. De halte, halte Zevenhuizen-Moerkapelle, heeft erna nog wel een periode gediend als stopplaats voor goederentreinen voor onder andere het transport van suikerbieten. Het bombardement in de Tweede Wereldoorlog maakte definitief een einde aan het stationnetje.

Wapen Moerkapelle (1817 – 1990)

Het wapen van Moerkapelle werd op 24 december 1817 bij besluit van de Hoge Raad van Adel aan de gemeente Moerkapelle toegekend. Deze gemeente was in 1817 afgesplitst van Bleiswijk. Op 1 januari 1991 werden de gemeenten Zevenhuizen en Moerkapelle samengevoegd tot de nieuwe gemeente Zevenhuizen-Moerkapelle. Het wapen van Moerkapelle is daardoor komen te vervallen. Een ouder wapen van Moerkapelle werd in de bovenste helft van het wapen van Zevenhuizen-Moerkapelle opgenomen. Op 1 januari 2010 werd Zevenhuizen-Moerkapelle onderdeel van de nieuwe gemeente Zuidplas. In het wapen van Zuidplas zijn in de onderste helft elementen uit het wapen van Zevenhuizen-Moerkapelle overgenomen.

Wapen Zevenhuizen-Moerkapelle (1992 – 2009)

De blazoenering van het wapen luidde als volgt:
“Van lazuur, beladen met een golvende fasce, verzeld en chef van 3 eenden en en pointe van een lopende vos, alles van goud. De heraldische kleuren in het wapen zijn lazuur (blauw) en goud (geel). Dit zijn de rijkskleuren.
De betekenis van het wapen is onbekend. Het komt voor op een achttiende-eeuws zegel. Sierksma legt de herkomst van het wapen als volgt uit: de eenden zouden refereren aan de Moerse Vaart, de scheiding als de dijk die daarlangs loopt, en de vos als symbool voor de Wilde Veenen. De vos, een moer, zou een sprekend element kunnen zijn.

Wapen van de gemeente Zuidplas sinds 2011.

Het wapen van de heerlijkheid Moerkapelle en de Wilde Veenen was als volgt: In azuur een paal van goud, en een schildhoofd van goud, waarop een kapel van keel (rood), met dak van azuur (blauw). De kapel zou als een sprekend element kunnen worden gezien. De kapel is, geheel in het rood, opgenomen als onderdeel van het nieuwe wapen van Moerhuizen, later Zevenhuizen-Moerkapelle.

In het wapen van Zuidplas zijn in de onderste helft elementen uit het wapen van Zevenhuizen-Moerkapelle overgenomen.

Uit:
Moerkapelle – Wikiwand
Wapen van Moerkapelle – Wikiwand
Links:

 

 

Een voorouder van mij was:

Terug naar:

Dorpen en Steden

   facebook     

© 20 oktober 2017,     laatst bijgewerkt op    17 december 2023