Alphen

Alphen in 1793, Nederlandsche Stad- en Dorp- Beschrijver

 

Gemeente Alphen in 1866, door J. Kuijper. 3250 inwoners.

Alphen was een dorp en gemeente in de Nederlandse provincie Zuid-Holland. Alphen bestond tot 1918. Daarna is het met de voormalige gemeenten Aarlanderveen en Oudshoorn gefuseerd tot de gemeente Alphen aan den Rijn.

Alphen aan den Rijn is thans de hoofdplaats van de gelijknamige gemeente en blijft ook na de fusie met de buurgemeenten Boskoop en Rijnwoude per 1 januari 2014 de grootste plaats in de gemeente. Een inwoner van Alphen aan den Rijn wordt Alphenaar genoemd.

Het gebied bij Alphen aan den Rijn werd 2000 jaar geleden al bewoond. In de Romeinse tijd was de Oude Rijn de hoofdtak van de Rijn. De rivier zette bij overstromingen zand en klei af, waardoor een landschap van oeverwallen en kommen ontstond. In Alphen is dit nog steeds herkenbaar in de naamgeving van de stadsdelen “Hoge zijde” en “Lage zijde”, aan de linker- respectievelijk de rechteroever van de rivier.Op de plek waar zich nu het centrum van Alphen aan den Rijn bevindt stond in Romeinse tijden het castellum Albanianae. De Romeinen bouwden toen ook de eerste brug over de Oude Rijn. Vanaf de regering van de Romeinse keizer Caligula (37 – 41 na Chr.) waren er afdelingen van het Romeinse leger gelegerd. De noordelijke grens van het Romeinse Rijk lag namelijk langs de huidige Oude Rijn, en hier werden dan ook door de Romeinen diverse versterkte legerplaatsen gebouwd. Zo zijn in het dichtbijgelegen dorp Zwammerdam resten van het Romeins castellum Nigrum Pullumgevonden, evenals resten van zes Romeinse platbodems. Al in de Romeinse tijd ontwikkelde zich handel en nijverheid, waardoor Alphen aan den Rijn langzaam uitgroeide tot een belangrijk handelscentrum in de regio. Germaanse aanvallen maakten daar echter in 240 na Chr. een einde aan.Na veel strubbelingen en problemen met overstromingen, vooral in Utrecht en Leiden, werd de Oude Rijn in 1122 bij Wijk bij Duurstede afgedamd. De aftakking die eerst als ‘Lek’ begon werd de hoofdstroom van de rivier. Sindsdien trad de Oude Rijn niet meer buiten zijn oevers. In en na de Middeleeuwen was Alphen een ambachtsheerlijkheid onder de naam Alphen en Rietveld.In de 17e eeuw kwam Alphen verder tot bloei. Het was toen een pleisterplaats voor postrijders en handelsverkeer over land en water. Op gedeelten langs de Oude Rijn is nu nog het jaagpad te zien waarlangs de trekschuiten werden voortgetrokken.De huidige gemeente Alphen aan den Rijn is gevormd in 1918. Toen werden de kleinere gemeenten Alphen, Aarlanderveen en Oudshoorn samengevoegd. In 1964 werd de gemeente uitgebreid met Zwammerdam.

Wapen van Alphen aan den Rijn (1816 – 2013) Publiek domein: Wikipedia

Het wapen van Alphen werd op 24 juli 1816 aan de Zuid-Hollandse gemeente Alphen in gebruik bevestigd. Op 1 januari 1918 is de gemeente uitgebreid met Aarlanderveen en Oudshoorn. De nieuwe gemeente kreeg de naam Alphen aan den Rijn. Het wapen van deze nieuwe gemeente werd afgeleid van het wapen van Alphen. Nadat deze gemeente op 1 januari 2014 werd uitgebreid met Boskoop en Rijnwoude is een nieuw wapen verleend. In het nieuwe wapen van Alphen aan den Rijn is de ster uit het wapen van Alphen opgenomen, maar in afwijkende kleuren.

De blazoenering van het wapen luidde als volgt:
“Van zilver, beladen met een achtpuntige star van sabel.” De heraldische kleuren zijn zilver (wit) en sabel (zwart).
Het wapen is het familiewapen van Van Alphen, een tak van het geslacht Van Kralingen die zich omstreeks 1200 Van Alphen ging noemen, naar hun bezittingen aldaar. Het wapen wordt door Bakker in 1801 ook als zodanig voor Alphen beschreven.

Wapen Alphen aan den Rijn (2014) Publiek domein: Wikipedia

Het wapen van Alphen aan den Rijn werd op 6 februari 2014 bij Koninklijk Besluit toegekend aan de gemeente Alphen aan den Rijn. Een eerder wapen werd op 23 april 1918 bij Koninklijk Besluit aan de gemeente toegekend.De beschrijving luidt:
“In azuur een golvende schuinbalk van zilver, vergezeld boven van een achtpuntige ster en beneden van een burcht, alles van goud. Het schild gedekt met een gouden kroon van drie bladeren en twee parels en gehouden door twee gouden leeuwen, getongd en genageld van keel.”

De ster in het wapen is gelijk aan dat van de plaats Alphen aan den Rijn, die in 1918 als gemeente fuseerde met Aarlanderveen en Oudshoorn en in 2014 met Boskoop en Rijnwoude. Het wapen is afkomstig van de familie Van Alphen, een tak van de familie van Kralingen, die een achtpuntige ster voerden.

 

–

Uit:
–
Voorouders van mij uit Alphen aan den Rijn:
  • Gerrit Dirckszoon Capiteijn
    Geboren voor 1560, overleden rond 1621 te Alphen. Zoon van Dirck Capitein.
    Hij was gehuwd met Claesje Jacobsdochter.
    Dochter:
  • Magteld Gerritsdr Capiteijn
    Geboren rond 1565, overleden voor 1636 te Alphen. Dochter van Gerrit Dirckszoon Capiteijn en Claesje Jacobsdochter. Zij was gehuwd met:
  • Dirk Dircksz van Turkenburg
    Geboren circa 1565, overleden voor 1636 te Alphen aan den Rijn. Zoon van Dirk Dircksz Turkenburg en Geertruida Jansdr.
  • Gijsbert Willemsz van Leeuwen
    Geboren 1618.  Zoon van Willem Gijsbertsz van Leeuwen en Anna Sijmonsdr.
    Getrouwd op 5 juni 1644 te Alphen met Maria Leendertsdr. Geboren rond 1620.
    Zoon:
  • Willem Gijsbertsz van Leeuwen
    Geboren 11 augustus 1658 Alphen. Zoon van Gijsbert Willemsz van Leeuwen en Maria Leendertsdr.
    Hij was 1e getrouwd op 18 februari 1688 te Alphen met Beatrix Jacobsdochter Ket .
    Hij was 2e getrouwd op 28 januari 1703 te Alphen met Johanna Jansdochter van der Sluijs.
    Zoon:
  • Dirk Willemsz van Leeuwen
    Geboren op 21 november 1688 te Alphen. Zoon van Willem Gijsbertsz van Leeuwen en Beatrix Jacobsdr Ket.
    Hij was getrouwd op 28 november 1717 te Alphen met Geertruida Jacobsdochter Steedehouder. Geboren 22 april 1691 te Bodegraven. Dochter van Jacob Steedehouder.
    Dochter:
  • Beatrix van Leeuwen
    Geboren 9 juli 1719 te Alphen, overleden 1764, begaven 13 januari 1764 aldaar. Dochter van Dirk Willemszoon van Leeuwen  en  Geertruida Jacobsdochter Steedehouder.
    Zij was gehuwd met Gerrit Cornelisz Turkenburg. Geboren 10 januari 1723 te Oudshoorn, overleden 1806 te Oudshoorn. Zoon van Cornelis Hendrikzoon Turkenburg en Maria Cornelisdochter Duindam.
–
–Terug naar: Dorpen en Steden
–Tfacebook

©  20 oktober 2017, laatst bijgewerkt op 15 augustus 2023