Kasteel Duurstede

 

 

 

dag van het kasteel2

Op 16 mei 2016 bezochten wij Kasteel Duurstede.

 

Kasteel Duurstede was een middeleeuws kasteel in de stad Wijk bij Duurstede (Nederlandse provincie Utrecht).

Wijk bij Duurstede was de opvolger van het in de vroege Middeleeuwen door de Noormannen verwoeste Dorestad. Door de herhaaldelijke verwoestingen werd het een onbetekenend dorp. Pas in de loop van de 13e eeuw werd het dorp weer belangrijker en verkreeg in 1300 (of 1301) stadsrechten. De stadsrechten werden verleend door Gijsbrecht II van Abcoude (Zie Heren van Abcoude nr. 5). De familie van Abcoude had het gebied in 1261 in leen gekregen van de graaf van Gelre. De stadsrechten werden verleend aan het dorp Wijk, gelegen bij het kasteel Duurstede.

 

Duurstede7

Dichtbij de Lekdijk in de stad Wijk bij Duurstede liggen in een prachtig park de resten van het vroegere kasteel Duurstede. Er zijn nog twee torens over van het eens zo trotse kasteel. Dat zijn de geruïneerde resten van de vierkante donjon en een weer in goede staat gebrachte ronde toren. Samen staan ze op een eiland in de voormalige grachten.

duurstede8

 

De geschiedenis van het kasteel gaat terug tot de vroege 13e eeuw toen de graaf van Bentheim een versterkt huis, gelegen nabij de plek waar vroeger Dorestad lag, in leen gaf aan het geslacht van Abcoude. In 1270 bouwde Zweder I van Abcoude (Zie Heren van Abcoude nr. 5) een zware bakstenen woontoren (die er nu ook nog staat).

Maquette Kasteel Duurstede

Maquette van het kasteel rond 1550 door J. Ypey (1952)

Het huis bleef tot 1449 in het bezit van het geslacht van Abcoude, toen werd het onder dwang verkocht aan de bisschop van Utrecht en kwam uiteindelijk in het bezit van het Sticht.

Bisschop David van Bourgondië, die het kasteel tussen 1459 en 1496 in bezit had, liet het kasteel grondig verbouwen. Hierbij werd de oude donjon volledig ingesloten door nieuwbouw. Tijdens deze verbouwing werd ook de nu nog intacte Bourgondische toren gebouwd. De opvolgers van David, Frederik IV van Baden en Filips van Bourgondië, gebruikten het kasteel ook als hun residentie.

duurstede5

De laatste grote uitbreiding van het kasteel vond plaats in 1577. Toen werd er een aarden, gebastionneerde omwalling om het kasteel opgeworpen.
Hoewel het kasteel in 1640 nog in goede staat verkeerde, verviel het ergens in de tweede helft van de 17e eeuw compleet tot een ruïne. Op een prent uit 1700 blijkt dat er al niet veel meer over was van het eens zo trotse gebouw. Deze teloorgang was het gevolg van bezuinigingen en verwaarlozing van de kant van het Sticht, en door vernielingen door Franse troepen tijdens het rampjaar 1672.

De oude donjon van Zweder van Abcoude heeft door zijn uiterst robuuste constructie de tand des tijds redelijk goed doorstaan, en is nu nog een uitstekend voorbeeld van een middeleeuwse woontoren. De muren zijn twee en een halve meter dik; de oorspronkelijke ingang lag op de tweede verdieping en was bereikbaar via een houten trap die in tijden van nood gesloopt of afgebrand kon worden.

Duurstede4

De Bourgondische Toren

Een van de hoektorens van het oude kasteel werd tijdens de 15e eeuw uitgebouwd tot de nu nog steeds bestaande Bourgondische toren. Waar de rest van het kasteel aan het einde van de Middeleeuwen meer weg had van een luxe slot, was de Bourgondische toren overduidelijk een bouwwerk met een militaire functie. De Bourgondische toren bevat een zeldzaam soort mezekouw. Met zijn hoogte van meer dan veertig meter en zeer dikke muren is de toren vandaag de dag nog zeer imposant.

Kasteel Duurstede, 1860

Kasteel Duurstede in 1860, door W.J. Hofdijk

Aan het begin van de 20e eeuw zijn de overige resten van het gebouw geconsolideerd en opgemetseld tot een kleine hoogte boven het maaiveld, zodat nu ook nog een idee te vormen is over hoe omvangrijk het kasteel vroeger was. Naast de vroegere toegangspoort is er nog wat hoger oprijzend muurwerk te vinden, behorend tot de buitenmuur, en een hoektoren.
De gebastionneerde omwalling is nog aanwezig en is in de 19e eeuw omgevormd tot een park.

 

Links:
Kasteel Duurstede
Wikipedia: Kasteel Duurstede
– Twitter: Kasteel Duurstede
– Facebook: Kasteel Duurstede

Melding op Twitter:

vindt je Tweets leuk
18 mei 2016: Eergisteren, Tweede pinksterdag 16 mei was het “de dag van het Kasteel”. Wij bezochten Kasteel Duurstede.
Zie ook: 

Heren van Abcoude

 

Terug naar:

Kastelen