Moordrecht

Moordrecht in 1793, Nederlandsche Stad- en Dorp-Beschrijver

Moordrecht  is een Zuid-Hollands dorp en voormalige gemeente in de gemeente Zuidplas.
Het dorp telt 9.015 inwoners (AlleCijfers.nl, 2023).

Moordrecht ligt aan de Hollandsche IJssel, met aan de overkant Gouderak. Tussen beide plaatsen wordt een veerverbinding onderhouden. Moordrecht wordt doormidden gesneden door de Middelweg. Ook de spoorlijn Utrecht – Rotterdam loopt door de plaats, maar Moordrecht heeft geen station meer aan deze lijn. Tot 1935 bestond Stopplaats Moordrecht.
In september 2006 heeft in een volksraadpleging over mogelijke herindelingskandidaten 93% van de Moordrechtenaren gekozen voor samenvoeging met buurgemeenten  Nieuwerkerk aan den IJssel en  Zevenhuizen-Moerkapelle. Slechts 7% koos voor de andere buurgemeente Gouda. De gemeenteraad heeft deze voorkeur overgenomen en besloten fusiebesprekingen met  Nieuwerkerk aan den IJssel en Zevenhuizen-Moerkapelle te beginnen. De regering heeft eind 2008 een wetsontwerp ingediend om de drie gemeenten samen te voegen. Op 1 januari 2010 is de nieuwe gemeente Zuidplas tot stand gekomen.
De gemeente Moordrecht telde 8198 inwoners (november 2009, bron: CBS) en had een oppervlakte van 12,73 km². Binnen de gemeentegrenzen lagen geen andere kernen. De geschiedenis van Moordrecht, gesticht bij een oversteekplaats van de IJssel, gaat terug tot 1248, toen de plaats voor het eerst in een geschrift werd genoemd. Uit vondsten is echter gebleken dat het gebied al eerder werd bewoond.
Tijdens de middeleeuwen kreeg Moordrecht regelmatig met geweld te maken. In de dertiende eeuw moest de nederzetting troepen leveren aan de graaf van Holland voor zijn strijd tegen de bisschop van Utrecht.
Op 18 juni 1489 vond er een bloedige veldslag plaats nabij Moordrecht aan de oevers van de Hollandse IJssel. De Hoeken uit Rotterdam wilden zich op listige wijze bevoorraden met kleine schepen, de Kabeljauwse tegenstander wist ze echter op een strategische manier te verslaan.
In 1574 troffen de Spanjaarden en de Watergeuzen elkaar in het dorp. Hierbij brandde onder meer de Moordrechtse kerk af. In 1657 werd hij herbouwd.

Moordrecht in 1867, door J. Kuyper. 2175 inwoners

Na deze gewelddadige periode kwam Moordrecht langzaamaan tot bloei. De veenrijke omgeving maakte het mogelijk inkomsten te verwerven door turf te steken. Velen verdienden hun brood in de turfgraverij. Door de winning van turf ontstonden rond het dorp steeds grotere en diepere plassen, die samen de Zuidplas zouden vormen. Het water werd een bedreiging voor de omliggende dorpen, waaronder Moordrecht. In 1825 werd besloten de Zuidplas droog te maken. De vruchtbare grond van de Zuidplaspolder werd gebruikt voor veeteelt en landbouw. Zolang in Moordrecht gedurende de achttiende eeuw nog veel turf werd gestoken en deze moest worden vervoerd, bloeiden ook de scheepvaart en scheepsbouw. Toen omstreeks 1790 het grootste deel van het veenland was ontgonnen, nam de scheepvaart echter af.

In het dorp was de industriële activiteit mettertijd toegenomen. Zo kende Moordrecht een bloeiende touwslagerij. Ook de wolkammerijen en linnenblekerijen ging het voor de wind. In een dorp als Moordrecht waren de lonen laag, zodat er in 1800 zes wolkammerijen en vijf linnenblekerijen gevestigd waren. Toch overheerst, tot op de dag van vandaag, het landelijke karakter van Moordrecht.

 

De Koninklijke Vereenigde Tapijtfabrieken te Moordrecht (KVT) werd op 25 maart 1919 opgericht.
Dit was het resultaat van een fusie tussen de Koninklijke Deventer Tapijtfabriek te Deventer, de ‘s-Gravenhaagsche Smyrnatapijtfabriek te Den Haag en de Koninklijke Kralingsche Tapijtfabriek ‘Werklust’ van de firma W. Stevens & Zn. te Rotterdam. De firma Stevens bezat tevens twee fabrieken (Zuidplas en IJsselvrucht) te Moordrecht.
De watertoren in Moordrecht is ontworpen door architect P.D. Stuurman, in de stijl van de Late Amsterdamse School, als onderdeel van de Koninklijke Verenigde Tapijtfabrieken. Het fabrieksgebouw, dat in dezelfde bouwstijl werd opgetrokken, is in 1996 gesloopt. De toren is behalve bij de fabriek ook in gebruik geweest voor drinkwaterlevering aan de inwoners van Moordrecht en deed dienst als openbaar badhuis. Sinds 1978 is de toren als watertoren buiten gebruik. De watertoren heeft een hoogte van 33 meter en bevatte een waterreservoir van 100 m³. De toren is inmiddels verbouwd tot atelier met woning.

Het wapen van Moordrecht werd op 24 juli 1816 bij besluit van de Hoge Raad van Adel aan de gemeente Moordrecht in gebruik bevestigd. Op 1 januari 2010 werd Moordrecht onderdeel van de nieuwe gemeente Zuidplas. Het wapen van Moordrecht is daardoor komen te vervallen. In het wapen van Zuidplas is het wapen van Moordrecht in het tweede kwartier overgenomen.

De blazoenering van het wapen luidde als volgt:
“Van keel beladen met een achtpuntige star van zilver.” De heraldische kleuren in het wapen zijn keel (rood) en zilver (wit). Het schild is gedekt met een oude Franse markiezenkroon.
Het wapen is afgeleid van het geslacht Van Kralingen. Bertha van Moordrecht uit dit geslacht voerde de naam Van Moordrecht in 1304.

Vermeldingen:
Geschiedenis van Zuid-Holland – Moordrecht
Moordrecht – Wikiwand
Wapen van Moordrecht – Wikiwand
Links:
Lokale boeken – JohnOoms.nl
Allecijfers.nl/Moordrecht
Dichtbij Het Nieuws/Moordrecht
HartvanZuidplas.nl – Al het nieuws uit Zuidplas
IJsselstreekradio
DBNL Monumenten – Moordrecht
Facebook: Historie van Moordrecht

 

In Moordrecht woonden verschillende voorouders van mij:

  • Hendrick Meliszn van Moordrecht
    Geboren in 1385, overleden in 1445. Zoon van Melis Janszn (van Moordrecht).
    Hij was gehuwd met Odele.
  • Willem Dircx Thoen van Souburgh
    Geboren rond 1510 in Moordrecht. Zoon van Dirck Govertsz Thoen van Souburgh en Dieuwertje Willems van der Graft.
    Hij huwde rond 1529 met:
  • Aefgen Adriaens
    Geboren rond 1510 in Moordrecht.
  • Jan Teunisz van Dam
    Geboren 1699. Gedoopt 22 maart 1699 te Moordrecht. Zoon van Teunis Claasz van Dam en N.N.
    Hij trouwde 1e op 29 januari 1719 te Moordrecht met Neeltje Corssen Goor.
    Hij huwde 2e op 19 april 1722 te Moordrecht met Neeltje Brandts.
  • Jan van Dam
    Geboren in 1723, gedoopt op 13 Juni 1723 te Moordrecht. Zoon van Jan van Dam en Neeltje Brandts.
    Gehuwd met Geertje den Bouw (geboren circa 1725), dochter van Jan Jansz den Bouw en Cornelia van Kleef.
Bronnen:
Genealogieën – JohnOoms.nl
Genealogische Bronnen – JohnOoms.nl

 

Terug naar:

Dorpen en Steden

 

   facebook     

© 8 oktober 2017, laatst bijgewerkt op  17 december 2023