Het graafschap Provence was een graafschap binnen het West-Frankische en Franse koninkrijk. Het wordt soms ook hertogdom genoemd en ontstond uit het koninkrijk Provence na de dood van koning Lodewijk de Blinde (Zie Koningen van Provence nr. 2) in 928.
1. Rotbald I van de Provence (ca. 880 – ca. 949)
Bourgondisch edelman. Is een zoon van Boso van Arles uit een vroeg eerste huwelijk met een onbekende vrouw.
Hij steunde koning Lodewijk in 900/901 in zijn poging om koning van Italië te worden. In 903 werd hij hiervoor benoemd tot graaf in de Provence.
Rotbald had twee zonen:
- Bosso II van Arles, graaf van Arles en daarna graaf van de Provence (Volgt 2)
- Willem (overleden na 965), graaf van Avignon
–
2. Bosso II van Arles
Geboren rond 910 – overleden rond 966) was een zoon van Rotbald I van de Provence.
In 935 werd hij graaf van Avignon, in 948 graaf van Arles en graaf van Provence in opvolging van zijn oom Boso I.
Hij was gehuwd met Constantia van Vienne (± 925 – ± 964). Dochter van Karel van Vienne en Theutberga van Troyes.
Zij kregen de volgende kinderen:
- Rotbold II (-1008)
- Willem I (955-993) (Volgt 3b)
–
3a. Rotbold II van Provence (ca. 940-1008) was de oudste zoon van Bosso II van Arles en van Constance van Provence. In 968 volgde hij zijn vader op als graaf van Provence, samen met zijn broer Willem en na diens dood wordt hij alleen graaf. In 1008 werd hij ook markgraaf. Rotbold deed belangrijke schenkingen aan de kerk.
Hij was gehuwd met: Emilde, dochter van burggraaf Stefanus van Gévaudu., en werd de vader van:
- Rotbold
- Emildis, non
- Tetberga, gehuwd met van Armengol I van Urgel (Zie Graven van Urgel nr. 1), zoon van Borrel II van Barcelona.
—
3b. Willem I van Provence
Geboren circa 956 – overleden Avignon, 993), bijg. de Bevrijder en Vader des Vaderlands, was een zoon van Bosso II van Arles en van Constance van Provence (ca. 925 – ca. 964), dochter van Karel van Vienne en Theutberga van Troyes. Hij volgde zijn vader in 968 op als graaf van Provence maar zijn broer Rotbold voerde de titel ook, dus vermoedelijk hadden ze de verantwoordelijkheden verdeeld.
In 972 werd de abt Mayeul (Sint-Majolus) van Cluny onderweg van Rome naar Cluny, in de Alpen door de Saracenen ontvoerd. Hierover was aan weerszijden van de Alpen grote verontwaardiging en Willem nam het voortouw in de definitieve verdrijving van de Saracenen uit Provence. Een bondgenootschap van edelen uit Provence en de Italiaanse westelijke markgraafschappen bevocht de Saracenen in vijf veldslagen in de Alpen en versloeg ze uiteindelijk definitief in de slag bij Tourtour van 973. Nadat ook het kasteel van Fraxinet was veroverd, moesten de Saracenen zich terugtrekken. Willem heeft zijn bijnamen verworven door zijn belangrijke rol in dit proces. Willem kreeg grote delen van de veroverde gebieden in leen van de koning van Bourgondië, de formele landsheer. Willem herbevolkte de verwoeste streken en gaf op zijn beurt gebieden in leen aan vazallen, waardoor hij de basis legde voor de Provençaalse feodaliteit.
Enkele jaren later voerde Willem de titel van “marchio”. Vertaald betekent dat markgraaf maar in het Frankrijk van die tijd was het de titel waarmee een hertog werd aangeduid. In 980 werd Willem ook graaf van Arles. Willems bewind was verder vreedzaam: in 979 deed hij een schenking aan de abdij Saint-Victor te Marseille, in 990 een schenking aan de abdij van Cluny en in 992 herstelde hij de rechten van de abdij Saint-Césaire te Arles. Tegen het einde van zijn leven trok hij zich terug en werd monnik. Willem is begraven in het klooster van Sainte-Croix te Sarrians.
Zijn eerste vrouw was Arsinde (ca. 950 – 983), dochter van graaf Arnold II van Comminges.
Kinderen:
- Odila (976-1032), gehuwd met Miron-Laget van Sisteron en daarna met Laugier van Nice, met wie ze vijf kinderen kreeg
- Willem II (Volgt 4a)
Willems tweede vrouw (huwelijk 984) was Adelheid, dochter van Fulco II van Anjou (Zie Graven van Anjou nr. 6) en gescheiden van Lodewijk V van Frankrijk.
Kinderen:
- Constance (986/987 – 1032) (Volgt 4b) , in 1000 gehuwd met Robert II van Frankrijk
- Ermengarde, gehuwd met Robert I van Auvergne (Volgt Graven van Auvergne nr. 6).
–
4a. Willem II van Provence (981-1018), bijg. de Vrome, was een zoon van Willem I van Provence en van diens eerste echtgenote Arsendis van Comminges. Als kind volgde hij zijn vader in 993 op als graaf van Provence. In 1002 huwde hij met Gerberga, dochter van Otto Willem van Bourgondië, en werd de vader van:
- Willem IV
- Fulco Bertrand, gehuwd met Theresia van Aragón. Dochter van koning Ramiro I van Aragón en Gilberga van Comminges.
- Godfried (Volgt 5)
4b. Constance van Arles, bijgenaamd Taillefer
Geboren 986 – overleden Melun, 25 juli 1034. Zij was een dochter van Willem I van Provence en van Adelheid van Anjou, dochter van Fulco II van Anjou. Zij trouwde in 1003 met Robert II de Vrome (Zie de Capetingers nr. 9), nadat die verplicht was om te scheiden van Bertha van Bourgondië. De Franse koning leefde immers in overspel met Bertha, nadat de koning zijn echtgenote Suzanna van Italië verstoten had. Bovendien waren Robert en Bertha aan elkaar verwant waardoor hun huwelijk tegen de kerkelijke wetten was. Na het huwelijk met Constance zette Robert echter zijn relatie met Bertha gewoon voort. Hierdoor ontstonden twee vijandige kampen aan het hof. Het huwelijk van Constance en Robert was zo slecht dat hij zou hebben gezegd de dood te verkiezen als een ontsnapping aan zijn huwelijk.
Volgens haar tegenstanders was ze een ijdele, intrigante, twistzieke en arrogante vrouw. Volgens de bisschop van Chartres was ze “zeer betrouwbaar als ze dreigementen maakt”. Het hof had grote moeite met de andere cultuur en gebruiken van haar hovelingen uit het zuiden. Een bekend voorbeeld hiervan was dat de zuiderlingen zich schoren – iets wat zij een teken van beschaving vonden maar door de hovelingen van Robert als een teken van verwijfdheid werd gezien. In 1007 probeerde paltsgraaf Hugo van Beavais, een vazal van Bertha’s zoon Odo II van Blois, Robert te overtuigen om Constance te verstoten. Constance liet daarop Hugo, in Roberts aanwezigheid, vermoorden door Fulco III van Anjou.
In 1017 wist ze te bereiken dat haar zoon Hugo tot medekoning werd gekroond. Toen Hugo in 1025 18 jaar oud werd, en dus al een paar jaar meerderjarig was, steunde ze hem in zijn eis om een werkelijk deel van de macht te krijgen. Na een kort conflict werd Hugo door Robert verslagen en Hugo overleed nog in hetzelfde jaar. Daarna kwam Constance met Robert in conflict over de vraag welke van hun zoons de beste opvolger zou zijn. Robert had een voorkeur voor Hendrik en Constance had een voorkeur voor Robert. In 1027 werd Hendrik tot medekoning gekroond. Enige tijd later zette ze Hendrik en zijn broer Robert samen aan tot een opstand tegen hun vader. Koning Robert gaf toe aan hun belangrijkste eisen voor een groter aandeel in het bestuur, en de vrede werd hersteld. Toen koning Robert kort daarna overleed trok Constance zich terug op haar huwelijksbezit en weigerde het bestuur daarvan aan haar zoons over te dragen. Na een korte militaire actie van Hendrik werd ze gedwongen om dat alsnog te doen. Constance werd begraven in de Kathedraal van Saint-Denis.
Robert en Constance hadden de volgende kinderen:
- Constance, gehuwd met Manasses van Dammartin-en-Goële (Volgt Graven van Dammartin nr. 1)
- Hedwig (ca. 1003 – 5 juni na 1063), gehuwd met Reinoud I van Nevers, ze kreeg Auxerre als bruidsschat
- Hugo – (1007-28 augustus 1025). In 1017 gekroond tot medekoning en later in opstand om een volwaardige functie op te eisen maar verzoende zich later met zijn vader. Begraven te Compiègne
- Hendrik I Van Frankrijk (Volgt de Capetingers nr. 10a)
- Robert I van Bourgondië (Vlgt de Capetingers nr. 10b)
- Odo (ca. 1013 – ca. 1058), steunde zijn broer Robert tegen zijn broer Hendrik maar werd in 1041 verslagen en gevangengenomen. Hij vocht later voor Hendrik tegen Normandië maar werd in 1054 verslagen.
- Adela – (1009 – 8 januari 1079) (Volgt Stamreeks Karel de Grote (V) nr.10), huwde met hertog Richard III van Normandië en met graaf Boudewijn V van Vlaanderen
–
5. Godfried van Provence (1013-1063) was de derde zoon van Willem II van Provence en van Gerberga van Macon. Hij volgde zijn vader in 1018 op als graaf van Provence, samen met zijn broers. In 1032 werd hij graaf van Arles en in 1037 deed hij een belangrijke schenking aan de abdij van Cluny. Godfried was een belangrijk kerkenbouwer in de Provence, na de verwoestingen die de Moren de jaren voordien hadden aangericht, en deed veel belangrijke schenkingen aan de kerk. Verder verleende hij veel feodale rechten aan zijn vazallen, waardoor de macht van de graaf van Provence afbrokkelde. Godfried was gehuwd met Dulcia van Marseille (-1100). Zij was een dochter van Willem I van Marseille. Na de dood van haar echtgenoot en haar zoon, Bertrand II van Provence, nam zij rond 1093 het bestuur van Neder-Provence in handen.
- Bertrand II (-1093)
- Gerberga (Volgt 6)
- een dochter die huwde met Raymond IV van Toulouse
- Stephania, gehuwd met Willem van Besalú.
–
6. Gerberga van Provence
Geboren 1060 – 1115. Zij was een dochter van Godfried van Provence en Dulcia van Marseille. Zij volgde in 1100 haar moeder Dulcia op als gravin van Provence.
Berengaria was in 1073 gehuwd met markgraaf Gilbert van Gévaudun (1060-1111), die zich sinds 1100 ook graaf noemde. Zij was de moeder van:
- Dulcia (1090-1130) (Volgt 7)
- Stephania, gehuwd met Raymond van Baux (-1150).
Na de moord op haar man in 1111, huwelijkte zij haar oudste dochter uit aan Raymond Berengar I van Barcelona en deed zij in 1112 afstand ten voordele van Dulcia.
–
7. Dulcia van Provence
Geboren 1090 – overleden 1129. Hij was een dochter van graaf Gilbert I van Gévaudan en van gravin Gerberga van Provence.
Zij volgde haar moeder in 1112 op als gravin van Provence nadat ze was gehuwd met graaf Raymond Berengarius III van Barcelona, die tevens graaf van Provence werd.
Er ontstond een lange strijd tussen Provence en Toulouse. In 1125 werd een akkoord bereikt over de verdeling van Provence. Opper-Provence kwam toe aan de graaf van Toulouse, Alfons Jordaan van Toulouse. Dit gebied, gelegen tussen de Isère in het noorden en de Alpen in het oosten, de Durance in het zuiden en de Rhône in het westen, omvatte een groot deel van het bisdom Avignon, evenals de bisdommen Vaison, Cavaillon, Carpentras, Orange, Saint-Paul-Trois-Châteaux, Valence en Die. Al deze gebieden vormden, wat sindsdien genoemd werd, het markiezaat Provence. Neder-Provence,dat toekwam aan de graaf vanBarcelona, werd sindsdien het graafschap Arles of Provence genoemd. De stad Avignon werd eveneens tussen beide vorsten verdeeld, evenals de vestingen vanSorgues, Caumont, Tor en afhankelijkheden. Vermoedelijk stond Raymond Berengarius zijn rechten op Avignon af aan de graven van Foulcalquier. Het verdrag bevatte ook een aantal bepalingen bij gebreke van opvolging in een van de graafschappen.
Na haar overlijden brak een verwarde periode aan, die beëindigd werd met de oorlogen van Baux, die werden beslecht in het voordeel van het Huis Barcelona.
Dulcia werd moeder van:
- Raymond Berengarius IV van Barcelona (1113-1162) (Volgt 8a)
- Berengarius Raymond (1114-1144)
- Berengaria (1116-1149)(Volgt 8b)
- Bernard (1117-1117)
- Stephania (1118-), in 1128 gehuwd met graaf Centullus III van Bigorre, en in 1130 met burggraaf Raymond II van Dax (-1167)
- Mafalda, gehuwd met burggraaf Jasper van Castelnau (-1151) en met Willem van Castelvell
- Almodis, in 1148 gehuwd met Pons van Cervera (-1156).
–
8a. Ramon Berenguer IV, bijgenaamd de Heilige
Geboren Barcelona, 1113 – overleden Borgo San Dalmazzo, 8 augustus 1162. Hij was een zoon van graaf Raymond Berengarius III van Barcelona en diens tweede echtgenote Dulcia van Provence.
Hij volgde in 1131 zijn vader op als graaf van Barcelona. Tevens was hij graaf van Osona en Besalu. Ook trad hij op als graaf-regent (en daarom geteld als graaf Berengarius Raymond II voor Raymond Berengarius III van Provence.
In 1137 werd hij prins-regent van Aragón, als deel van een huwelijksplanning (1151) met Petronila van Aragón (1136-1174), dochter van Ramiro II.
Raymond Berengarius steunde de reconquista van Castilië en slaagde erin om Almería te heroveren in 1147. Als graaf van Barcelona en de Provence, streed hij tegen de graaf van Toulouse en verwierf hij het heerschap over Béarn.
Hij was vader van:
- (Ramon) = Alfons II (1154-1196) (Volgt 9)
- Dulcia (1159-1198), in 1175 gehuwd met Sancho I van Portugal (1154-1211)
- Sancho (1161-1226), graaf van Roussillon
- (Pedro) = Raymond Berengarius IV van Provence| (-1181), regent van Provence
- Raymond Berengar (-1213), aartsbisschop van Narbonne
–
8b. Berengaria van Barcelona
Geboren 1116 – overleden 1149.
Zij was gehuwd met Alfons VII van Castilië (1105-1157)
Hun kinderen waren:
- Sancho III van Castilië (Zie Koningen van Castilië nr. 5)
- Ramón (1131-1151)
- Sancha (1137-1179), in 1157 gehuwd met Sancho VI van Navarra
- Ferdinand (1137-1188)
- Constance (1141-1160), in 1154 gehuwd met Lodewijk VII van Frankrijk
- García (1142-1146)
- Alfonso (1145-1149)
–
9. Alfons II (Huesca, 1157 – Perpignan, 26 april 1196), bijgenaamd de Kuise, was de oudste zoon van koningin Petronila van Aragón en van Ramon Berenguer IV.
- Peter II (1176-1213)
- Alfons II van Provence (1180-1209) (Volgt 10)
- Ferdinand (1190-1249), abt van Monte Aragon
- Eleonora (1182-1226) , in 1202 gehuwd met graaf Raymond VI van Toulouse(1156-1222)
- Constance (1179-1222), in 1198 gehuwd met koning Emmerik van Hongarije(1174-1204) en in 1209 met keizer Frederik II (1194-1250)
- Sancha, in 1211 gehuwd met graaf Raymond VII van Toulouse (1197-1249)
- Dulcia, non
- Sancho (jong overleden)
- Raymond Berengar (jong overleden)
–
10. Alfons II van Provence
Geboren 1180 – overleden Palermo, 2 februari 1209. Hij was een jongere zoon van koning Alfons II van Aragón en van Sancha van Castilië. Hij volgde zijn vader in 1196 op als graaf van Provence.
Alfons was in 1193 gehuwd met Gersindis van Sabran, de kleindochter en erfgename van Willem II, laatste graaf van Forcalquier. Bij haar huwelijk kreeg zij Forcalquier van haar grootvader. Nadien herriep Willem II van Forcalquier de schenking ten voordele van Gersindes zuster, Beatrix, die gehuwd was met Andreas van Bourgondië, dauphin van Viennois. Hierdoor barstte een oorlog uit tussen Alfons en Willem, waarbij de laatste gesteund werd door de graaf van Toulouse. Alfons deed een beroep op zijn broer, Peter II van Aragón, die naar Provence kwam om een verdrag te onderhandelen, dat in 1202 werd afgesloten.
In 1209 begeleidde hij zijn zuster Constance, de weduwe van koning Emmerik van Hongarije, om haar te laten trouwen met koning Frederik van Sicilië, maar hij stierf in Palermo.
Alfons was een grote liefhebber van het ridderschap en nodigde vele troubadours uit aan zijn hof. Een van hen was Elias van Barjols, zoon van een handelaar uit Payols inAgénois. Hij viel niet alleen in de smaak van de graaf, maar ook van de gravin, die het onderwerp was van vele van zijn liederen. Hij trad daarop in bij de hospitaalbroeders van Saint-Benezet in Avignon, die zich als doel stelden bruggen over de Rhône te bouwen, zoals hun stichter, die de brug van Avignon gebouwd had.
Hij werd de vader van:
- Raymond Berengarius IV van Provence (1198-1245) (Volgt 11).
–
11. Raymond Berengarius IV
Geboren Aix-en-Provence, 1198 – overleden aldaar, 19 augustus 1245) was een zoon van graaf Alfons II van Provence en Gersindis van Forcalquier. Hij was van 1209 graaf van Provence en vanaf 1222 ook graaf van Forcalquier.
In 1209 stierven zowel zijn overgrootvader, graaf Willem II van Forcalquier, als zijn vader. Peter II van Aragón nam de voogdij waar voor de jonge Raymond Berengarius. Peter II delegeerde op zijn beurt het regentschap aan zijn oom Sancho, graaf van Roussillon. In 1213 werd ook Peter II in Muret gedood en nam Sancho tevens het regentschap over Aragon waar en stond het regentschap over Provence af aan zijn zoon Nuno. Door deze verwarring ontstond tweespalt bij de Katalanen van Provence tussen de aanhangers van Gersinde en deze van Nuno, die de jonge graaf leek te willen verdrijven om in zijn plaats te komen. Willem van Sabran, een neef van Willem II van Forcalquier maakte aanspraak op het graafschap Forcalquier. Hij maakte gebruik van de onrust in het gebied om Sisteron in te nemen. Door een vergelijk van de aartsbisschop van Aix werd Willem schadeloos gesteld.
Ook de graaf van Baux, Willem van Orange, die zich doorkeizer Frederik II in 1214 de titel van koning van Arles had laten toekennen, liet zich gelden en nam de wapens op om zijn titel kracht bij te zetten. Verschillende steden in Provence maakten van de verwarring gebruik om de republiek uit te roepen: Arles, Aix, Marseille, Nice en Avignon. In 1217 ten slotte kwam Raymond Berengarius naar zijn land. Hij spande zich in om de steden te onderwerpen. De Provençaalse adel koos ten slotte partij voor Gersinde, verdreef Nuno, plaatste Raymond Berengarius onder de voogdij van zijn moeder en stelde een regentenraad aan.
In 1222 was de positie van Raymond Berengarius geconsolideerd en stondGersindis hem het graafschap Forcalquier af. Toen ook Avignon onder de invloed raakte van de ketterijen van de Albigenzen, belegerde keizer Frederik II de stad en nam hij deze ten slotte in op 10 september 1226.
Op 5 juni 1219 huwde Raymond Berengarius met Beatrix van Savoye, een dochter van graaf Thomas I van Savoye. Uit dit huwelijk werden vier dochters geboren:
- Margaretha van Provence (1221-1295), die huwde met koning Lodewijk IX van Frankrijk
- Eleonora van Provence (1223-1291), die huwde met koning Hendrik III van Engeland
- Sancha van Provence (rond 1225-1261), die huwde met Richard van Cornwall, koning van het Heilige Roomse Rijk
- Beatrix van Provence (1234-1267) (Volgt 12b), erfdochter, gravin van Provence (1245-1267), die huwde met Karel van Anjou.
12a. Eleonora van Provence
Geboren in 1223, overleden in 1291. Zij was een dochter van Raymond Berengarius IV van Provence en Beatrix van Savoye.
Zij huwde met koning Hendrik III van Engeland. Geboren Winchester, 1 oktober 1207 – Westminster, 16 november 1272) was koning van Engeland van 1216 tot 1272. Op 9-jarige leeftijd volgde hij zijn vader, Jan zonder Land, op. Zijn moeder was Isabella van Angoulême.
Kinderen:
- Eduard I van Engeland (1239–1307)
- Margaretha (1240–1275), huwde met koning Alexander III van Schotland
- Beatrix (1242–1275) (Volgt Koningen van Engeland III nr. 27), huwde met hertog Jan II van Bretagne
- Edmund van Lancaster (1245–1296)
- Catharina (1253–1257)
–
12b. Beatrix van Provence
Geboren 1234 – overleden Nocera Inferiore, 23 september 1267. Zij was een dochter van Raymond Berengarius IV van Provence en Beatrix van Savoye. Zij trouwde in 1246 met Karel van Anjou. Zij hadden de volgende kinderen:
- Lodewijk (1248-1248)
- Blanca van Anjou (1250-1269), in 1265 gehuwd met Robrecht III van Bethune (1249-1322), graaf van Vlaanderen
- Beatrix (1252-1275), in 1273 gehuwd met Filips I van Courtenay (1243-1283), titulair keizer van Constantinopel
- Karel II van Anjou (1254-1309), graaf van Anjou en van Maine, koning van Napels (Volgt Koningen van Napels nr. 2).
- Filips (1256-1277), prins van Achaea, in 1271 gehuwd met Isabella van Villehardouin (1263-1312), prinses van Achaeaen van Morea
- Robert (1258-1265)
- Elisabeth (1261-1300), gehuwd met koning Ladislaus IV van Hongarije (1262-1290).
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Terug naar: