Vianen  is een stad en voormalige gemeente in de gemeente Vijfheerenlanden, in de Nederlandse provincie Utrecht.

Zo’n 3400 jaar geleden waren de eerste nederzettingen in het dorp Vianen, maar het dorpje werd vaak geteisterd door overstromingen waardoor de bewoners steeds weer ergens anders gingen wonen. Rond het jaar 1000 na Christus kwamen er pas definitieve nederzettingen.

In 1336 gaf Willem van Duivenvoorde, de bouwheer van Vianen met zijn vrouw Heilwich van Vianen de eerste stadsrechten aan Vianen. Willem legde Vianen aan als vestingstad. De stad heeft verscheidene verdedigingswerken, zoals bijvoorbeeld de stadsmuren en de Lekpoort. Met deze verdedigingswerken kon de bisschop van Utrecht onder druk worden gezet, waardoor Vianen een concurrentiepositie kreeg ten opzichte van Utrecht. De stad ligt op een strategisch belangrijke plaats aan de Lek. Later was de stad een schakel in de Nieuwe Hollandse Waterlinie.

De familie Brederode was belangrijk voor de historische ontwikkeling van Vianen. Ze maakten van Vianen een bloeiende stad, die tegelijkertijd ook een staat was. In 1414 werd Walraven I van Brederode door een huwelijk heer van Vianen. Het geslacht van Brederode bewoonde het kasteel Batestein. De familie van Brederode hoorde tot de voornaamste adel van Holland en speelde in de geschiedenis van Holland een belangrijke rol. In 1679 overleed Wolfert van Brederode, de laatste mannelijke afstammeling van de familie en de laatste heer van Brederode. De heerlijkheid van Vianen werd geërfd door het Duitse huis Lippe. Vianen was in die tijd nog een van de Republiek onafhankelijk deel van het Duitse Rijk. In 1696 ging het kasteel Batestein in vlammen op, de Hofpoort is het enige wat er nu nog van over is.

In 1725 werd Vianen gekocht door de Staten van Holland en West-Friesland voor een bedrag van 898.200 gulden. Ongeveer 70 jaar later, na het uitroepen van de Bataafse Republiek in 1795, werd Vianen deel van het gewest Holland.

De gemeente Vianen werd ingesteld in 1812, en maakte deel uit van de provincie Zuid-Holland. Op 1 januari 2002 werd de gemeente ingedeeld bij de provincie Utrecht. Op 1 januari 2019 fuseerde Vianen met de naburige Zuid-Hollandse gemeenten Leerdam en Zederik tot een nieuwe gemeente Vijfheerenlanden die werd ingedeeld bij de provincie Utrecht; de ambtelijke organisaties van deze drie gemeenten waren reeds op 1 januari 2018 een samenwerking aangegaan.

De Paardenmarkt van Vianen is sinds 2013 erkend als Nederlands immaterieel erfgoed. Het evenement is geplaatst op de Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed in Nederland.

De Paardenmarkt behoort tot het immaterieel erfgoed dat nauw verbonden is met de culturele identiteit van Vianen en de regio. Het is een traditie die gedragen wordt door een enthousiaste groep mensen, die er zich met hart en ziel voor inzetten. De Nationale Inventaris Immaterieel Erfgoed vloeit voort uit de UNESCO-conventie van het Immaterieel Erfgoed, die in 2012 door Nederland is ondertekend. De Paardenmarkt Vianen wordt sinds 1271 gehouden op de woensdag voor de tweede donderdag in oktober.

 

 

Het wapen van Vianen is het gemeentelijke wapen van de voormalige Utrechtse gemeente Vianen. Het wapen werd op 24 juli 1816 door de Hoge Raad van Adel aan de gemeente toegekend. De gemeente Vianen is op 1 januari 2019 opgegaan in de gemeente Vijfheerenlanden.

Het wapen van Vianen is afgeleid van het wapen van de Heren van Vianen. De familie Van Vianen was, evenals de familie Van Culemborg, afkomstig uit het geslacht Van Beusichem, die als wapen de drie zuilen voerden. Deze families voerden ook de drie zuilen in hun wapen. Later is het wapen overgegaan op de stad en de gemeente. Het komt sinds 1532 op de stadszegels van Vianen voor. Bij de gemeentelijke herindeling van 1986, waarbij Everdingen en Hagestein aan Vianen werden toegevoegd is besloten het wapen niet te wijzigen, omdat die twee plaatsen in de veertiende eeuw in handen waren van dezelfde familie, en omdat de drie zuilen de drie gemeenten symboliseren.

De beschrijving luidt als volgt:

“Van zilver beladen met 3 zuylen van sabel.”

N.B.:

• De heraldische kleuren zijn zilver (wit) en sabel (zwart).
• Het wapen heeft een kroon met vijf bladeren.

Uit:

• Wikipedia – Vianen

• Wikipedia – Wapen van Vianen

Voorouders:

• Zweder I van Bosinchem en Vianen
  Geboren omstreeks 1225, overleden 1 april 1285. Zoon van Steven van Bosinchem van Vianen en Ava van Zuylen Anholt.
  Ridder, vermeld 1248-1284. Tevens maarschalk van de bisschop van Utrecht.
  Hij kreeg de hofstede, later versterkt tot het Huis Vianen eerst van zijn vader en later van zijn broeder Heubert de Schenk in leen. Hij kreeg op 2 dec. 1271 van de elect Jan van Nassau het recht om twee maal per jaar een markt te houden in zijn heerlijkheid Vianen.
  In 1277 ontvangt Zweder van het kapittel van Oudmunster de plaats Lexmond in erfpacht.
  Hij is rond 1248  getrouwd met Margaretha Jacobsdr van Vlotstale Van Lichtenberg.

Terug naar:

Dorpen en Steden