Oud-Beijerland

Oud-Beijerland in 1793, Nederlandsche Stad- en Dorp- Beschrijver

Oud-Beijerland is een dorp en voormalige gemeente in Zuid-Holland. Het gelijknamige dorp is qua inwoneraantal de grootste plaats in de Hoeksche Waard. Het aantal inwoners per 1 januari 2019 bedroeg 24.355 (bron: CBS).

Sinds 1 januari 2019 maakt Oud-Beijerland samen met de gemeenten Korendijk, Strijen, Cromstrijen en Binnenmaas onderdeel uit van de gemeente Hoeksche Waard.

Oud-Beijerland is een agrarische gemeente, maar ook een forensendorp. Het heeft bovendien een regionale centrumfunctie. Het dorp is gelegen aan het Spui en aan de Oude Maas en heeft een jachthaven.

Oud-Beijerland 1866, door J. Kuijper. 4150 inwoners.

Na de Sint Elisabethsvloed in 1421 veranderden grote delen van Putten en de Groote of Hollandsche Waard in een gebied van kleiplaten en gorzen, die bij hoog water regelmatig overspoelden. Hierdoor was het gebied nauwelijks door mensen bewoond. In de eeuwen na de ramp werden stukken land weer omdijkt. Oud-Beijerland is gesticht in 1559 als Beijerland door graaf Lamoraal van Egmont. Hij verwierf na de dood van zijn broer Karel in 1541 de rechten van het gebied, en liet het in 1557 bedijken. Vanaf de al bestaande Stougjesdijk werden de nieuwe dijken Oostdijk, Molendijk, Zinkwegsedijk, en Beijerlandsedijk aangelegd. Deze polder kreeg de lange naam Beijerland, Moerkerken, Cromstrijen en de Greup. Rond 1624 kwamen er de kleine polders Bosschenpolder en Nieuwlandpolder nog bij. Beijerland is vernoemd naar Sabina van Beieren, de vrouw van Lamoraal van Egmont. In 1582 veranderde de naam in Oud-Beijerland, ter onderscheiding van het nieuwe dorp Nieuw-Beijerland dat enkele kilometers westwaarts werd gesticht.Lang heeft Van Egmond niet van zijn bezit kunnen genieten. Enkele jaren later werd hij op bevel van Philips II op de Markt te Brussel onthoofd, samen met de graaf van Horne. De strijd om de vrijheid van de Nederlanden was uitgebroken.In 1604 kreeg het dorp de kerktoren en een luidklok van Sabina van Egmond, dochter van Lamoraal van Egmond en Sabina van Beijeren. Sabina van Egmond is op haar verzoek begraven in de kerk. In 1622 werd het Dorpshuis over de Vliet gebouwd. Vanuit dit gebouw bestuurden Schout en Schepenen en sprak de Vierschaar recht. Het gebouw, vandaag de dag beter bekend onder de naam Oude Raadhuis, is nog steeds één van de mooiste gebouwen van de Hoeksche Waard. Tot diep in de jaren zeventig van de 20e eeuw zetelde het gemeentebestuur van Oud-Beijerland er.

Oud-Beijerland werd al snel een van de belangrijkste handelsplaatsen van de Hoeksche Waard. Het dorp leefde van handel, industrie, landbouw en visserij. De rijkdom die dit bracht is nog terug te vinden in de statige herenhuizen langs de Vliet. Vanaf het eind van de 19e eeuw tot ca. 1955 verbond een stoomtram van de RTM Oud-Beijerland met Rotterdam.

In de haven was het vaak een drukte van belang. De suikerfabriek, een sigarenfabriek, een cementfabriek, een paling- en zalmrokerij en andere bedrijven zorgden voor veel industriële activiteit in het centrum.

Wapen Beyerlandt (1628)

Het gebied dat de gemeenten Oud-, Nieuw- en Zuid-Beijerland omvatte is in 1557 bedijkt door Lamoraal, graaf van Egmond. Hij noemde het gebied Beijerland naar zijn vrouw Sabina van Beieren. Het wapen van Oud-Beijerland is samengesteld uit de wapens van Egmond (kepers) en Beieren (ruiten) Vergelijk ook Zuid- en Nieuw Beijerland. In het Manuscript Beelaerts van Blokland wordt het wapen als zodanig vermeld, maar Jacob Vander Eyk geeft in 1628 voor het gehele Beyerlandt het wapen van Pfalz-Beieren, met als hartschild een geschaakt schild (graafschap Sponheim), oftewel het wapen van Sabina van Pfalz-Beieren, die tevens gravin was van (o.a.) Sponheim.

 

 

Wapen Oud-Beijerland (1816 – 1967)  Afbeelding: Wikipedia

Het wapen van Oud-Beijerland is op 24 juli 1816 bij Koninklijk Besluit aan de gemeente Oud-Beijerland toegekend. Op 7 juli 1967 is er een kroon aan het wapen toegevoegd.

Het wapen is een combinatie van de wapens van Egmond en Beieren. Het gebied waarin de gemeente ligt is oorspronkelijk ingepolderd door Lamoraal van Egmont, die het ontstane land noemde naar zijn vrouw, Sabina van Beieren. Dit gebied omvat ook de plaatsen Nieuw- en Zuid-Beijerland. Het wapen wordt vermeld in het Manuscript Beelaerts van Blokland.

De beschrijving van het wapen van Oud-Beijerland (1816 – 1967)is als volgt: Parti, het eerste van goud, beladen met 4 kepers van keel; het tweede gelozanjeerd van lazuur en zilver.”

Wapen Oud-Beijerland sinds 1967 Afbeelding: Wikipedia

 

N.B. in de heraldiek zijn links en rechts gezien vanuit de de persoon achter het schild; voor de toeschouwer zijn deze verwisseld. De telling is van rechts naar links (voor de toeschouwer dus van links naar rechts). De kleuren in het schild zijn: goud (geel), keel (rood), zilver (wit), azuur (blauw). Lozanjes zijn ruiten.

De beschrijving van het wapen sinds 1967 is als volgt: “Gedeeld : I van goud, beladen met 4 kepers van keel, II schuinrechts spitsgeruit van azuur en zilver. Het schild gedekt met een gouden kroon van 3 bladeren en 2 paarlen. “

 

 

 

Uit:

 

Mijn voorouders uit Oud-Beijerland waren:

  • Jacques Mattheus Verhulp 
    Geboren rond 1600 in Spijkenisse, overleden in 1671 ten Hekelingen. Zoon van Mattheus Verhulp.
    Hij was getrouwd op 7 april 1630 te Oud-Beijerland met Lijdewij Cornelis Schaepsboer (overleden in 1669).
  • Gabriël Claesz Braet
    Gedoopt te Hekelingen op 27-6-1655, tweeling met Maertje. Hij is schepen van Oud-Beijerland en overleden op 27-3-1719. Hij trouwt 1e te Hekelingen op 6-2-1680 met Jannechie Jans Schuddebeurs. Zij is geboren circa 1655 te Simonshaven en overleden in 1687 te Oud-Beijerland.
  • Cornelis Jacobsz de Raet
    Geboren 1 september 1670 te Oud-Beijerland, overleden 1733 te Hekelingen. Schepen van Heenvliet. Zoon van Jacob Willemsz de Raet en Neeltje Witte van Dijk (Vrijlant). Hij was 1e gehuwd met Maria van der Gijp (geboren in Kijfhoek – overleden vóór 11 november 1705).
  • Claes Gabriëls Braet
    Gedoopt te Oud-Beijerland op 3/8-12-1680 en overleden op 10-6-1723.  Zoon van Gabriël Claesz Braet en Jannechie Jans Schuddebeurs.
    Hij trouwt te Hekelingen in 1715 (ondertrouw 1-12-1715) met Leentje Verrij. Gedoopt te Hekelingen op 30 december 1685 en overleden op 1 oktober 1763 aldaar.

 

Terug naar:

Dorpen en Steden

facebook

© 19 oktober 2017, laatst bijgewerkt op 15 augustus 2023