Hoofdpagina: Karel de Grote
1. Karel de Grote, geboren bij Aix-la-Chapelle 2 april 748. Karel was de oudste zoon van de latere koning Pepijn de Korte en Bertrada van Laon, gedoopt door Bonefacius aartsbisschop van Mainz; Karel en zijn broer Carloman volgen hun vader Pippijn samen op, waarbij Karel in hoofdzaak Neustrië, Bourgondië en de Provence, en Carloman in hoofdzaak Austrasië krijgen; beiden worden gezalfd op 9 oktober 768, Karel te Noyon en Carloman te Soissons; na de dood van Carloman in 771 en onder het passeren van diens minderjarige zonen, wordt Karel de enige koning der Franken; hij wordt dan wederom gezalfd als zodanig te Corbeny; na een geslaagde veldtocht tegen zijn ex-schoonvader de koning der Longobarden, volgt in 774 zijn proclamatie tot koning der Longobarden; Karel was reeds met zijn vader Pippijn gezalfd tot koning, Saint-Denis 28 juli 754, en tevens door paus Stephanus II verheven tot ‘patricius Romanorum’, maar deze titel voert hij pas na zijn overwinning op de Longobarden; door paus Leo III tot keizer gekroond, Rome 25 december 800; laat dan zijn ‘patricius’-titel vallen; zijn uiteindelijke titulatuur wordt: ‘Karolus serenissimus augustus a Deo coronatus magnus et pacificus imperator Romanum gubernans imperium et per misericordiam Dei rex Francorum et Longobardorum’; zijn (westers) keizerschap wordt in 812 door de Oostromeinse ‘basileus’ Michael I Rhangabe erkend; overleden te Aken 28 januari 814, begraven aldaar (Dom).
Hij had 4 echtgenotes en 6 concubines:
Hij trouwde 3e voor 30 april 771 Hildegard (Houdiard), geboren in 758, overleden Thionville (Moselle) 30 april 783, begraven in de kerk van de abdij Saint-Arnoul van Metz (Moselle), dochter van Gerold I, frankisch graaf [in de Vinzgouw] en van Imma (Emma, Emme), dochter van de Alamannen-graaf Hnabi, achterkleindochter van hertog Godfried. Zij vergezelde Karel naar Italië in 773 en 781.
2. Lodewijk I, De Vrome, geboren bij Poitiers tussen 16 april en de herfst van 778.
Hij was een zoon van Karel de Grote en Hildegard van de Vinzgouw. Hij was de koning van Aquitanië vanaf 781, tot 811 (onder voogdijschap van Willem met de Hoorn, neef en paladijn van Karel de Grote. Willem met de Hoorn was een kleinzoon van Karel Martel. Tevens was hij de eerste graaf van Orange). Lodewijk was na de dood van zijn oudere broers Karel en Pippijn door zijn vader tot keizer gekroond en als mederegent aangesteld Aken 11.9.813; alleenheerser 28.1.814; doet zich door paus Stephanus IV opnieuw tot keizer kronen Reims 28.10.816; ontwerpt in Aken juli 817 een regeling van de toekomstige verdeling van zijn rijk (Ordinatio Imperii) welke hij echter in 829 wijzigt ten gunste van de uit zijn tweede huwelijk geboren zoon Karel hetgeen tot een reeks burgeroorlogen leidt; tot afstand gedwongen Çompiègne okt. 833 doch door zijn jongere zoons hersteld Saint-Denis 1.3.834; dit bevestigd door hernieuwde kroning Metz 28.2.835; overl. op een eiland in de Rijn bij Ingelheim 20.6.840, begr. Saint-Arnould bij Metz.
In zijn eerste huwelijk (795) was Lodewijk getrouwd met Irmingard. Ze hadden een goed huwelijk en Irmingard had een grote invloed op haar man.
Na het overlijden van Irmingard is Lodewijk op aandrang van zijn edelen hertrouwd. Na een soort schoonheidswedstrijd trouwde hij 1 februari 819 te Aken met Judith van Beieren.
In zijn eerste huwelijk (795) was Lodewijk getrouwd met Irmingard van Haspengouw. Ze hadden een goed huwelijk en Irmingard had een grote invloed op haar man. Zij kregen de volgende kinderen:
- Lotharius (± 795-855), koning van Italië, volgde zijn vader op als keizer en werd koning van het Middenrijk(Volgt 3)
- Pepijn (± 797-838), koning van Aquitanië; hij overleed voordat het Frankische Rijk in 843 bij hetVerdrag van Verdun in drie delen werd verdeeld (Zie verder Nazaten Koningen van Aquitanië)
- Rotrude (± 800-?) (Volgt Stamreeks Karel de Grote XI nr. 3), gehuwd met Gerard van Auvergne.
- Bertha, waarvan het geboortejaar onbekend gebleven is
- Hildegarde, (± 802/804 – 857), tweede echtgenote van Gerard van Auvergne, abdis van Notre Dame en Saint Jean te Laon, steunt Lotharius tegen Karel de Kale
- Lodewijk (± 806-876), koning van Beieren en na 843 van het Oost-Frankische Rijk.
Na het overlijden van Irmingard op 3 oktober 818 is Lodewijk op aandrang van zijn edelen hertrouwd. Na een soort schoonheidswedstrijd trouwde hij 1 februari 819 te Aken met Judith van Beieren. Zij kregen de volgende kinderen:
- Gisela (ca. 820 – 874), getrouwd met Eberhard van Friuli
- Karel de Kale (13 juni823 – 6 oktober877), koning van het West-Frankische Rijk(Volgt Stamreeks Karel de Grote I nr. 3).
- een onbekende dochter.
Bij zijn minnares Theodelinde van Sens had hij de volgende kinderen:
- Alpais, (ca. 794 – 852), getrouwd met Bego van Toulouse.
- Arnulf, (geb. 794), graaf van Sens en bondgenoot van Lotharius.
3.Lotharius I (geboren Aquitanië, 795 – overleden Prüm, 29 september 855)
Hij was de oudste zoon van Lodewijk de Vrome en Ermengarde van Haspengouw, en Rooms-keizer van 817 tot 855. Tot 840 regeerde hij samen met zijn vader. Hij was ook hertog van Beieren van 814 tot 829,koning van Italië van 818 tot 855 en koning van Midden-Francië van 840 tot 855. Hij probeerde om als keizer het oppergezag over het gehele Frankische Rijk te behouden maar moest na de dood van zijn vader uiteindelijk instemmen in een deling met zijn broers. De regio Lotharingen is naar hem genoemd.
In 815 werd Lotharius benoemd tot gouverneur van Beieren. Bij deOrdinatio Imperii van 817 werd hij benoemd tot medekeizer van zijn vader en eerste erfgenaam. Onder het keizerlijk gezag werden zijn broers Pepijn en Lodewijk benoemd tot koningen van Aquitanië en Beieren. Hun neef Bernhard was al koning van Italië. Na de mislukte opstand van Bernhard in 818 werd Lotharius ook koning van Italië. Hij hervormde het bestuur in zijn koninkrijk en werd in 823 opnieuw gekroond door paus Paschalis I. In 824 verklaarde Lotharius dat hij als keizer boven de paus stond.
Na de dood van de moeder van Lotharius, was Lodewijk de Vrome op aandrang van zijn hofhouding hertrouwd met Judith van Beieren. Op haar aandringen wees Lodewijk hun zoon Karel in 829 ook een eigen gebied toe. Lotharius en zijn broers zagen hierin een inbreuk op de Ordinatio Imperii en zagen hierin bovendien een teken van de toenemende macht van Judith en haar gunstelingen in het hof. Opgestookt door hun ooms en neven die allemaal grieven hadden tegen Lodewijk en door een aantal ontevreden edelen, besloten ze om een greep naar de macht te doen.
- 831 Nadat Lodewijk de Duitser en Pepijn hun vader gevangen hebben genomen, trekt Lotharius met een groot leger naar het noorden en roept een rijksdag bijeen in Nijmegen. Maar Lodewijk de Vrome heeft Pepijn en Lodewijk de Duitser een groter deel in de erfenis beloofd en ook de lokale edelen zijn trouw aan Lodewijk de Vrome. Op de Rijksdag moeten de zoons hun vader weer als koning erkennen. Lotharius wordt begenadigd maar houdt alleen Italië over, en gaat daar in ballingschap.
- 832 Na conflicten met Lodewijk de Duitser en Pepijn, benoemt Lodewijk de Vrome Karel de Kale tot koning van Aquitanië en wijst de rest van het keizerrijk aan Lotharius toe.
- 833 Lotharius kiest voor een machtsgreep en marcheert naar het noorden. De legers van Lodewijk de Vrome aan de ene kant en de drie opstandige broers aan de andere kant, ontmoeten elkaar bij Colmar. Er wordt dagenlang onderhandeld maar ondertussen hebben de broers, met hulp van de paus, een deel van het leger van Lodewijk omgekocht of overgehaald om hun kant te kiezen. Lodewijk beveelt zijn resterende troepen niet meer te vechten en wordt gevangengenomen. Uit boosheid over het gedrag van Lotharius en de vernederingen die de broers Lodewijk de Vrome laten ondergaan, kiezen steeds meer edelen in Neustrië en Austrasiëde kant van Lodewijk de Vrome. Lotharius wordt gedwongen om zich terug te trekken op Bourgondië.
- 834 Lotharius wil in onderhandelingen met zijn broers de situatie van de Ordinatio Imperii herstellen, waarbij hij als keizer dus boven zijn broers zal staan. Pepijn en Lodewijk zijn hier niet van gediend; zij willen de hun in 831 toegezegde koninkrijken behouden en als zelfstandige koningen regeren. Lotharius moet zich in Blois onderwerpen, Pepijn en Lodewijk verdrijven Lotharius naar Italië en maken hun vader weer keizer.
- 835 De belangrijkste partijgangers van Lotharius verliezen bij de synode van Diedenhoven hun functies of overlijden in Italië tijdens een epidemie.
- 838 Pepijn sterft
- 839 Lotharius kiest door bemiddeling van Judith nu de kant van Lodewijk de Vrome
- 840 Lotharius erkent Karel als koning van Aquitanië. Het keizerrijk wordt ruwweg verdeeld in een oostelijk deel (met Italië) voor Lotharius, en een westelijk deel voor Karel. Lodewijk de Duitser houdt alleen de macht in Beieren. Lodewijk de Vrome zendt op zijn sterfbed de keizerlijke tekenen van waardigheid aan Lotharius, die daarna het keizerschap over het hele rijk opeist.
- 841 Karel en Lodewijk sluiten een bondgenootschap tegen Lotharius (eed van Straatsburg). Lotharius verbindt zich met zijn neef Pepijn II van Aquitanië, die ondanks het koningschap van Karel de feitelijke machthebber in Aquitanië is. Op 25 juni worden Lotharius en Pepijn echter verslagen bij Fontenay in Bourgondië. Lotharius vlucht naar Aken en onderneemt van daaruit rooftochten maar moet ook Aken opgeven. Lotharius verbindt zich daarop met deSaksische boeren maar hun verzet wordt door Lodewijk en de Saksische adel onderdrukt. Uiteindelijk trekt Lotharius zich terug op Lyon. In dit jaar geeft hij Walcheren in leen aan deVikingen om zo nieuwe bondgenoten te werven, dit leidt tot een langdurige aanwezigheid van de Vikingen in Friesland.
- 842 begin van onderhandelingen (door delegaties) bij Mâcon op een eiland in de Saône.
- 843 vredesverdrag: het Verdrag van Verdun. Deze deling betekent het einde van het Frankische Rijk en legt de basis voor het ontstaan van Frankrijk, Duitsland en Italië. Ook de kortstondige hereniging onder Karel de Dikke kon deze ontwikkeling niet tegenhouden.
Bij het verdrag van Verdun heeft Lotharius zijn broers op bijna alle punten moeten toegeven. Maar aan de andere kant had hij nog wel de keizerstitel en alle gebieden die daarmee verband hadden zoals de hoofdstad Aken, de dalen van de Maas en de Moezel waar de bezittingen van zijn voorouders lagen, en Italië met de controle over de paus en de associatie met het oude Rome. In 844 benoemt hij zijn zoon Lodewijk tot koning van Italië en in 850 maakt hij hem medekeizer. In het noorden is hij gedwongen om meer gebieden aan de Vikingen in leen te geven. In 855 roept hij zijn zoons bij zich in deabdij van Prüm en verdeelt zijn rijk onder hen:
- Lodewijk krijgt Italië
- Karel het grootste deel van Bourgondië en de Provence
- Lotharius II het noordelijke deel van Bourgondië en de rest van het Middenrijk, dat later naar hem Lotharingen zal worden genoemd
Daarna wordt Lotharius monnik in de abdij en sterft 6 dagen later.
Het graf van Lotharius is in 1860 ontdekt in de abdij van Prüm. Prüm lag toen in het koninkrijk Pruisenen met financiële steun van koning Wilhelm I werd een nieuwe graftombe voor Lotharius gebouwd waarin hij nu nog begraven is.
Lotharius was 15 november 821 in de palts van Thionville getrouwd met Irmgard (circa 800-851), de dochter van zijn trouwe medestander Hugo van Tours. Zij kregen de volgende kinderen:
- Lodewijk van Italië (Volgt Stamreeks Karel de Grote XXII nr. 4)
- Hiltrude (geb. ca. 826)
- Ermengarde (geb. ca. 830) (Volgt Stamreeks Karel de Grote XII nr. 4), geschaakt door Giselbert I van Maasgouw die in 846 met haar trouwde in Aquitanië.
- Berta (ca. 830). Jong weduwe van een onbekende echtgenoot, daarna abdis van Avenay tot 852, mogelijk daarna abdis van Faremoutiers tot 877
- Gisela (ca. 830 – 860), 851 abdis van San Salvatore te Brescia
- Lotharius II (Volgt 4)
- Rotrude, getrouwd met Lambert II van Nantes
- Karel van Provence
Naast zijn huwelijk had hij ten minste een bijvrouw, Doda. Lotharius en Doda hadden een zoon Karloman (geb. 853). Na de dood van Irmgard weigerde Lotharius opnieuw te trouwen.
–
4. Lotharius II
Geboren 835 – overleden bij Piacenza, 8 augustus 869. Hij was koning van het Koninkrijk Lotharingen. Lotharius was zoon van Lotharius I en Irmgard.
In 855 verdeelde keizer Lotharius I zijn rijk onder zijn drie zoons. Lotharius was de tweede zoon en had dus geen recht op de keizerskroon van zijn vader. Er ging een hooglopende twist aan de deling vooraf omdat Lotharius’ oudere broerLodewijk die Italië kreeg, ook gebieden ten noorden van deAlpen wilde krijgen, terwijl Lotharius vond dat de minderjarige en ziekelijke jongste broer Karel van Provencegeen eigen koninkrijk moest krijgen. Lotharius kreeg steun van Lodewijk de Duitser en Karel kreeg steun van Karel de Kale, waarna de verdeling werd bezegeld. De verdeling staat bekend als het Verdrag van Prüm. Na de verdeling trouwde Lotharius met Theutberga, dochter van Boso van Arles die grote bezittingen had in het westen van Zwitserland, wat strategisch was ten opzichte van zowel Italië als Bourgondië. In 856 bevestigden de drie broers de verdeling in Orbe.
- 857: Lotharius wil scheiden van Theutberga en verstoot haar. Hij komt daardoor in conflict met Hugbert.
- 858: Lotharius probeert twee problemen tegelijk op te lossen en beschuldigt Theutberga en Hugbert ervan vroegerincest te hebben gehad, waarna Theutberga door een abortus onvruchtbaar zou zijn geworden. Theutberga doorstaat echter een waterproef en bewijst daarmee haar onschuld in deze zaak. Een veldtocht van Lotharius tegen Hugbert mislukt. Lotharius onderkent dat de meest zuidelijke delen van zijn rijk daardoor onbestuurbaar zijn en geeft Moûtiers en Belley aan zijn broer Karel, in ruil voor steun.
- 859: Lotharius geeft het hertogdom van Hugbert aan Lodewijk de Duitser of aan zijn broer Lodewijk (bronnen zijn hierover onduidelijk). Zijn broer Karel benoemt Lotharius tot zijn erfgenaam.
- 860: Theutberga wordt opgesloten in een klooster maar weet te ontsnappen en vlucht naar Karel de Kale.
- 862: met toestemming van zijn “eigen” bisschoppen (de bisschoppen van Keulen en Trier zijn naaste verwanten vanWaldrada) scheidt hij van Theutberga. Als argument voert hij aan dat zijn relatie met Waldrada al voor 855 een wettige basis had, op grond van het gewoonterecht, en dat zijn huwelijk met Theutberga daardoor bigaam en dus ongeldig is. Lotharius trouwt met Waldrada en zij wordt tot koningin gekroond.
- 863: na de dood van zijn broer Karel erft Lotharius slechts een het kleine noordelijk deel van diens koninkrijk tot aanVienne. De rest van Karels koninkrijk komt in bezit van zijn broer Lodewijk. Een synode in Metz bevestigt Lotharius’ scheiding en huwelijk met Waldrada. De paus veroordeelt Lotharius handelen echter en excommuniceert Waldrada en de bisschoppen die de scheiding steunden. Zelfs een belegering van Rome door Lotharius’ broer Lodewijk doet de paus niet van gedachten veranderen. Lotharius neemt wraak op Karel de Kale, de man achter het verzet van de paus, door Karels weggelopen dochter Judith onderdak te bieden.
- 865: onder dreiging met excommunicatie neemt Lotharius Theutberga weer terug als vrouw. Die geeft op haar beurt te kennen dat ze wil scheiden maar de paus geeft daarvoor geen toestemming.
- 866: de paus heft de excommunicatie van Waldrada op.
- 869: Lotharius reist naar Rome om zijn zaak te bepleiten bij de nieuwe paus. Die zegt toe de kwestie opnieuw in overweging te zullen nemen. Lotharius sterft echter op de weg terug aan malaria, samen met een groot deel van zijn gevolg. Zijn kinderen worden onwettig verklaard en Karel de Kale en Lodewijk de Duitser verdelen zijn koninkrijk bij het verdrag van Meerssen.
- Hugo (ca. 857 – na 895), hertog van de Elzas
- Gisela (ca. 862 – 907), trouwde Godfried, hertog van Friesland
- Bertha (ca. 863 – 8 maart 925) (Volgt 5)
- Ermengard (- ca. 897), non in Santa Giustina, Lucca.
–
5. Bertha van Lotharingen
Geboren 863 – overleden 8 maart 925. Dochter van Lotharius II en Waldrada.
Zij trouwde eerst Theobald van Arles, neef van Theutberga en zoon van Hugbert, en daarna Adalbert II van Toscane. Na diens dood regent van Toscane. Begraven in de Santa Maria, Lucca.
Ze kregen twee zonen:
- Hugo van Italië
- Boso III van Arles (Volgt 6)
–
6.Boso III van Arles
Geboren circa 885 – overleden 936. Boso was zoon van Theobald van Arles en van Bertha van Lotharingen.
Hij was achtereenvolgens markgraaf van Arles en Toscane.
Boso werd in 911 graaf van Avignon en Vaisin. In 907 probeerde hij samen met zijn broer Hugo om Italië te veroveren maar deze expeditie mislukte en de broers moesten van koning Berengar terugkeren en zweren nooit meer terug te komen. In 926 lukte het Hugo om alsnog koning van Italië te worden, ten koste van Rudolf II van Bourgondië. Boso nam toen de functie van markgraaf van Arles van Hugo over.
Zijn halfbroer Lambert was door Hugo tot markgraaf van Toscane benoemd maar in 931 verdacht Hugo Lambert van een poging tot een staatsgreep en liet Lambert de ogen uitsteken. Boso volgde Lambert op als markgraaf van Toscane. In 936 kwam Boso in opstand tegen de paranoïde Hugo, aangezet door zijn vrouw Willa (zuster van Rudolf). De opstand mislukte, Boso verstootte zijn vrouw en zond haar terug naar Bourgondië en werd zelf afgezet en vermoord.
Hij was gehuwd met Willa, dochter van Rudolf I van Bourgondië en Willa (ca. 865 – voor 924) – die hertrouwde met Boso’s broer Hugo, en werd de vader van:
- Bertha (ca. 910 – na 965), gehuwd (ca. 928) met Boso I van Provence, zoon van Richard I van Bourgondië, en in haar tweede huwelijk (ca. 936) met Raymond II van Rouergue. Boso I werd opgevolgd door zijn neef Boso II van Provence (Zie Graven van Provence nr. 2)
- Willa (912-970) (Volgt 7
- Richildis
- Gisela.
–
7. Willa III van Toscane
Geboren Geboren 912 – overleden 970. Dochter van Boso III van Arles en Willa van Bourgondië.
Zij was gehuwd met gehuwd met koning Berengarius II van Italië (± 900 – 966) was van 950 tot 952 koning van Italië maar moest zich daarna onderwerpen aan Otto I de Grote. Berengarius was een zoon van Adalbert van Ivrea en Gisela van Friuli, dochter van Berengarius I van Friuli.
Zij hadden de volgende kinderen:
- Adalbert van Ivrea (Volgt Karel de Grote XIX nr. 6)
- Wido (ovl. 25 juni 965), 957 markgraaf van Ivrea, veroverde in 959 Spoleto en Camerino. Trok zich na de inval van Otto, samen met Adalbert terug op enkele kastelen in de Alpen en sneuvelde tijdens een veldslag aan de Po.
- Koenraad (ovl. ca. 1000), 957 graaf van Milaan. Erkende in 965 het gezag van Otto en werd benoemd tot markgraaf van Ivrea.
- Gisela, gehuwd met Rambold, een ambassadeur van Otto in 944. Wordt in 965 vermeld als non.
- Gerberga getrouwd met Aleramo van Monferrato
- Suzanna van Italië (Volgt Karel de Grote XV nr. 6)
- Bertha, in 952 abdis van San Sisto, Piacenza
–