Zuid-Polsbroek was een hoge heerlijkheid, onder beheer van de Staten van Holland, ten zuidwesten van Utrecht.
Het gebied besloeg ongeveer de oppervlakte van de huidige deelgemeente Polsbroek in de Utrechtse gemeente Lopik. De heerlijkheid was mogelijk oorspronkelijk een Hollands leen, maar dit is niet zeker.
Wapen de Graeff van Zuid-Polsbroek
Na allerlei transacties kwam deze heerlijkheid in 1610 in bezit van het Amsterdamse regentengeslacht De Graeff. In 1870 werd Zuid-Polsbroek aan Dirk de Jongh verkocht.Of Zuid-Polsbroek in 1610 een Hollands leen was wist niemand meer. Voor de gronden en huizen binnen deze heerlijkheid werden in de 18e eeuw de verpondingen niet zoals in de baronie van IJsselstein ten behoeve van de Unie, maar aan Holland betaald.Na de oprichting van de Bataafse Republiek in 1795 werden alle heerlijkheden opgeheven. Zuid-Polsbroek kwam in 1798 bij het Departement van de Rijn, in 1802 bij het Departement Utrecht.
Zuid-Polsbroek werd in 1812 onderdeel van de gemeente Polsbroek in de provincie Utrecht. In 1814 kwam Zuid-Polsbroek samen met nog een aantal plaatsen in de gemeente Polsbroek (Cabauw, Vliet, Vlist en Zevender) in de provincie Zuid-Holland te liggen, waardoor de gemeente Polsbroek in twee provincies tegelijk lag. Deze situatie duurde tot 1817, toen Zuid-Polsbroek een zelfstandige gemeente werd in de provincie Zuid-Holland. In 1821 werd Zuid-Polsbroek toegevoegd aan aan de provincie Utrecht.
Na de oprichting van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden werden de heerlijke rechten ten dele hersteld. Tot de afschaffing van de heerlijke rechten is Zuid-Polsbroek een allodiale en zogenoemde hoge heerlijkheid (dat wil zeggen: een heerlijkheid waar de heer ook rechtsprekende macht had) gebleven. Het jaar 1923 markeert formeel het einde van de Nederlandse heerlijkheden, omdat in dat jaar door de Jachtwet de laatste zakelijke rechten, voortgekomen uit het fenomeen ‘heerlijkheid’, werden afgeschaft.
Wapen van Zuid-Polsbroek
Het wapen van Zuid-Polsbroek werd op 24 december 1817 per besluit van de Hoge Raad van Adel bij de toenmalige Utrechtse gemeente Zuid-Polsbroek in gebruik erkend. De gemeente is op 8 september 1857 opgegaan in de gemeente Polsbroek, waarna het wapen van Zuid-Polsbroek is komen te vervallen.
“Van keel beladen met 3 kussens van zilver, geplaatst 2 en 1, verzeld en chef van de letter P, mede van zilver.
Het wapen is geheel rood van kleur met daarop drie zilveren kussens. De kussens lijken op ruiten met op elke punt een bol. Twee van de drie kussens zijn naast elkaar bovenin in het schild geplaatst en een onderin. Tussen de bovenste twee, in het schildhoofd (en chef), is een zilveren P geplaatst
Het wapen is zeer waarschijnlijk afkomstig van het wapen van de familie Van Vliet, hierdoor is het wapen dan ook vrijwel gelijk aan dat van de Zuid-Hollandse plaats Vliet. Hierbij is wel een kanttekening: de familie voerde geknopte ruiten, geen kussens.
Bron: Wikipedia – Zuid-Polsbroek
Terug naar:
© dinsdag 17 oktober 2017, laatst bijgewerkt op 26 april 2020