De gemeente Vijfheerenlanden is een gemeente in de provincie Utrecht met 57.525 inwoners, die is ontstaan op 1 januari 2019 door een fusie van de gemeenten Leerdam, Vianen en Zederik in de gelijknamige streek Vijfheerenlanden. Met een oppervlakte van 153 km² is Vijfheerenlanden de grootste gemeente van de provincie Utrecht en wat aantal inwoners betreft de zevende gemeente. Vianen en Leerdam vormen de grootste kernen van deze gemeente.

De in 2019 gevormde gemeente Vijfheerenlanden heeft drie steden, te weten Leerdam, Vianen en Ameide. Leerdam en Vianen waren de grootste plaatsen in de gelijknamige vroegere gemeenten. Ameide was de qua aantal inwoners tweede plaats van de voormalige gemeente Zederik. De huidige gemeente bestaat uit de volgende 15 officiële woonplaatsen. De vermelde inwoneraantallen zijn bij benadering. Ook worden per woonplaats de ertoe behorende buurtschappen genoemd.

• Ameide, stad, 3.500 inwoners, buurtschap Sluis
• Everdingen, 1.200 inwoners, buurtschap Tienhoven
• Hagestein, 1.450 inwoners
• Hei- en Boeicop, 935 inwoners
• Kedichem, 1.000 inwoners
• Leerbroek, 1.700 inwoners, buurtschappen Middelkoop en Weverwijk
• Leerdam, stad, 21.000 inwoners, buurtschappen Hoogeind en Loosdorp
• Lexmond, 3.150 inwoners, buurtschappen Achthoven, Kortenhoeven en Lakerveld
• Meerkerk, 3.740 inwoners, buurtschap Broek
• Nieuwland, 1.005 inwoners, buurtschappen Achterdijk en Geer
• Oosterwijk, 220 inwoners
• Schoonrewoerd, 1.600 inwoners, buurtschappen Diefdijk, Kortgerecht, Overboeicop en Overheicop
• Tienhoven aan de Lek, 760 inwoners
• Vianen, stad, 17.000 inwoners, buurtschap Helsdingen
• Zijderveld, 800 inwoners

 

Op 10 november 2015 werd bekend dat de Utrechtse gemeente Vianen zou fuseren met de naburige Zuid-Hollandse gemeenten Leerdam en Zederik tot een nieuw te vormen gemeente Vijfheerenlanden. De herindeling vond plaats op 1 januari 2019. Op 1 januari 2018 moesten al wel de ambtelijke organisaties van de drie gemeenten samengaan. In 2017 werd reeds een gezamenlijke gemeentesecretaris aangesteld. De gemeentelijke herindeling leidde tot een wijziging van de provinciegrens. Bij de aankondiging van de fusie was onduidelijk of de gemeente deel uit moest gaan maken van de provincie Utrecht of van Zuid-Holland. De gemeente Vianen maakte sinds 2002 deel uit van de provincie Utrecht en Leerdam en Zederik van Zuid-Holland. Na een langdurige procedure werd uiteindelijk besloten dat de gemeente in de provincie Utrecht zou komen te liggen. In 2016 wees minister Stef Blok de provincie Utrecht aan om het voortouw te nemen in het herindelingsproces. Eerder had het proces vertraging opgelopen, omdat de interprovinciale commissie geen besluit had genomen. Na lang beraad hadden zij de opdracht terug gegeven aan het ministerie. Gedeputeerde Staten van Utrecht brachten in april 2017 als herindelingsadvies aan het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties dat de nieuwe gemeente bij de provincie Utrecht zou moeten gaan horen. Daar was de Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid het niet mee eens, maar ook de gemeente Zederik koos voor Zuid-Holland. Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland zagen de nieuwe gemeente liever bij de eigen provincie horen, want zij vinden dat de regio (historisch) als een onlosmakelijk deel van Alblasserwaard-Vijfheerenlanden (Zuid-Holland) moet worden gezien. Er kwamen 534 reacties binnen op het herindelingsontwerp, 436 inwoners uit Zederik en Leerdam spraken daarbij hun voorkeur uit voor Zuid-Holland. Gedeputeerde Staten van Utrecht vonden dat de bestuurlijke voorkeur doorslaggevend zou moeten zijn; twee van de drie gemeenteraden, met een totaal van 37 voorstemmers op de 51 raadsleden stemden voor Utrecht. Op de achtergrond tekenden de burgemeesters van Giessenlanden, Gorinchem, Leerdam, Molenwaard, Zederik en Vianen de intentieverklaring ‘Grenzeloos Samenwerken’ voor de regio Alblasserwaard-Vijfheerenlanden. De samenwerking zal wat betreft het samenwerkingsverband doorgaan, ongeacht de uitkomst betreffende de provinciekeuze. De twee provincies konden het niet met elkaar eens worden over de keuze, en vroegen uiteindelijk minister Ronald Plasterk om een oplossing. De minister benoemde vervolgens Geert Jansen als adviseur, om te bepalen bij welke provincie de fusiegemeente het best ingedeeld kon worden. Jansen adviseerde uiteindelijk een indeling bij de provincie Utrecht, een advies dat in oktober 2017 door de ministerraad werd overgenomen. Door de ministerraad werd tevens vastgesteld dat de bestuurlijke fusie op 1 januari 2018 en de definitieve fusie op 1 januari 2019 konden plaatsvinden. Op 24 april 2018 stemde de Tweede Kamer in met het wetsvoorstel herindeling Vijfheerenlanden. De Eerste Kamer deed hetzelfde in juli van dat jaar .Samenstelling Gemeenteraad

Partij	Zetels	Opmerking
CDA	7	Inclusief een restzetel
SGP	5
VHL Lokaal	5	(Enige) lokale partij
ChristenUnie	4
VVD	3
D66	3
PvdA	3
GroenLinks	1	Deze partij had nooit eerder raadzetel(s) in de gefuseerde gemeentes

 

Op 14 december 2018 werd bekendgemaakt dat Jan Pieter Lokker (CDA) per 1 januari 2019 tot – de eerste – (waarnemend) burgemeester van Vijfheerenlanden werd benoemd.

Sjors Fröhlich

Op 9 oktober 2019 is in de raadsvergadering bekend gemaakt dat Sjors Fröhlich voorgedragen is als eerste kroonbenoemde burgemeester van de gemeente.
Sjors Fröhlich (geboren te Enkhuizen, 20 juni 1967) is een Nederlands partijloos bestuurder. Sinds 14 november 2019 is hij burgemeester van de gemeente Vijfheerenlanden. Van 2013 tot 2019 was hij hoofdredacteur van BNR Nieuwsradio. Van 1982 tot 2013 was hij radio- en televisiepresentator bij de NCRV.

De gemeente ligt ingeklemd tussen de Lek in het noorden en de Linge in het zuiden. Verschillende waterlopen, waaronder het Merwedekanaal, doorsnijden de gemeente. Vijfheerenlanden is de enige Utrechtse gemeente ten zuiden van de Lek. De gemeente wordt primair ontsloten door de autosnelwegen A2, A15 en A27. Het openbaar vervoer wordt door verschillende buslijnen verzorgd, onder meer in de richting van Gorinchem, Culemborg, Utrecht, Oosterhout, Breda en Rotterdam. In Vianen is een groot regionaal busstation te vinden. Leerdam is gelegen aan de MerwedeLingelijn, de spoorlijn tussen Geldermalsen en Dordrecht.

 

Het wapen van Vijfheerenlanden is het gemeentewapen van de Utrechtse gemeente Vijfheerenlanden dat is samengesteld met elementen uit de wapens van voorgaande gemeenten. Het wapen werd per Koninklijk Besluit van 3 april 2020 aan de gemeente verleend.

Na een fusie van de gemeenten Leerdam, Vianen en Zederik op 1 januari 2019 werd een nieuw wapen voor de nieuwgevormde gemeente ontworpen. Dit werd uitgevoerd door de Hoge Raad van Adel, die daarvoor twee ontwerpen had gemaakt. Op het tweede ontwerp was de stadspoort van Leerdam te zien. De voorkeur van raad en college ging uit naar het eerste ontwerp met de gekanteelde dwarsbalken.

De officiële beschrijving luidt:

In zilver twee beurtelings gekanteelde dwarsbalken van keel, vergezeld van drie zuilen van sabel en in het hart een zevenbladige roos, geknopt van goud en gepunt van sinopel. Het schild gedekt met een gouden kroon van vijf bladeren en gehouden door twee leeuwen van goud, getongd en genageld van keel.

De kroon van vijf bladeren is een markiezenkroon. Omdat Leerdam en Vianen in voorgaande wapens een markiezenkroon gebruiken, kon deze kroon voor het nieuwe wapen overgenomen worden. Het wapen heeft elementen uit de wapens van de voorgaande gemeenten. De gekanteelde dwarsbalken zijn overgenomen van het wapen van Leerdam, waarbij de schildhouder het wapen van Schoonrewoerd (met de dwarsbalken) draagt. De gekanteelde dwarsbalk is in oorsprong te herleiden naar de heren van Arkel die twee rode gekanteelde dwarsbalken op een zilveren schild voerden. De drie zuilen van Vianen en de roos van Zederik.

Uit:

• Wikipedia – Vijfheerenlanden

• Wikipedia – Wapen Vijfheerenlanden

• Wikipedia – Sjors Fröhlich

 

Zie ook:

• 01-01-21, 06:02: AD – Actiegroep beplakt uit protest vijftig komborden in Vijfheerenlanden: Niemansland

• 01-01-21, 7:00:  Het Kontakt – Actiegroep Hogeheerenlanden verandert gemeentenaam Vijfheerenlanden in Niemansland