Het graafschap Penthièvre is de naam van een Bretons bolwerk gelegen ten noorden van het hertogdom , tussen Saint-Malo en Saint-Brieuc. Hertog Alain III van Bretagne gaf het graafschap als een appanage aan zijn broer Odo in 1035, die een ondergeschikte tak van het huis van Bretagne vormde.

1. Odo I van Penthièvre
Geboren circa 999, overleden te Cesson-Sévigné op 7 januari 1079. Hij was van 1035 tot aan zijn dood graaf van Penthièvre. Hij behoorde tot het huis Rennes.

Odo was de derde zoon van hertog Godfried I van Bretagne (Zie Hertogen van Bretagne nr. 3a) uit diens huwelijk met Havise, dochter van hertog Richard I van Normandië (Zie Hertogen van Normandië nr. 3) en Gunnora. Na de dood van zijn vader in 1008 werd zijn oudere broer Alan III hertog van Bretagne.

In 1035 ontstond er een conflict tussen Odo en Alan. Na bemiddeling van hun oom Judicaël, de bisschop van Vannes, kreeg Odo de bisdommen Saint-Brieuc, Saint-Malo, Tréguier en Dol-de-Bretagne toegewezen, evenals de graafschappen en baronieën Penthièvre, Goëlo, Avaugour en Lamballe. Odo koos Lamballe als zijn hoofdstad en begon er in eigen naam munten te slaan.

Na het overlijden van zijn broer Alan III werd hij in 1040 regent van het hertogdom Bretagne, in naam van zijn minderjarige neef Conan II. Toen Conan rond 1054 meerderjarig werd, weigerde Odo echter om de macht af te geven. Tegen 1056 had Conan de bovenhand in Bretagne en een jaar later werd Odo gevangengenomen door zijn neef, waarna hij in de kerker werd geworpen. Odo’s oudste zoon Godfried I zette vervolgens de strijd tegen Conan verder. In 1062 sloten Conan en Godfried vrede. Hierdoor moest de nu vrijgelaten Odo de strijd alleen aangaan.

In 1064 nodigde Odo’s vazal Rivallon I van Dol de Normandische hertog Willem de Veroveraar uit om hem te vervoegen tegen Conan. Dit was de aanleiding voor de Bretons-Normandische Oorlog van 1064-1065, die uitdraaide op een Normandische overwinning. In dezelfde periode voorzag, trainde en rustte hij 5.000 Bretonse soldaten uit voor het leger van Willem de Veroveraar dat Engeland moest veroveren. 4.000 daarvan waren professionele soldaten, bestaande uit lichte en zware cavalerie, boogschutters en kruisboogschutters. De overige duizend waren dienstplichtigen die getraind werden als speerwerpers. Odo bracht zijn troepen onder op honderd schepen onder het commando van zijn zonen Alan Rufus en Brian. De schepen zeilden naar Barfleur om de Normandische troepen te vervoegen, waarna de verzamelde troepen naar het hoofdkwartier van Willem de Veroveraar in Saint-Valery-sur-Somme voeren om vervolgens het Kanaal over te steken.

In 1075-1076 was de bejaarde Odo nog betrokken bij de mislukte opstand tegen hertog Hoël II van Bretagne, onder leiding van Ralph de Gael en Godfried Grenonat van Rennes. Hoël II werd gesteund door Willem de Veroveraar, waardoor Willem en Odo korte tijd lijnrecht tegenover elkaar kwamen te staan. In 1076 kwam een einde aan deze situatie toen Hoël, tegen de zin van Willem, vrede sloot met de rebellen.

Odo I van Penthièvre overleed in januari 1079, op ongeveer 80-jarige leeftijd. Hij werd bijgezet in de Kathedraal van Saint-Brieuc.

Odo huwde met Agnes van Cornouaille, dochter van Alan Canhiart, graaf van Cornouaille. Uit hun huwelijk zijn tien kinderen bekend:

• Adelheid              1035 – ± 1056
• Godfried I                 …. – 1093   Graaf van Penthièvre
• Brian                         …. – 1084    Graaf van Cornwall
• Alan Rufus          1040 – 1093    Heer van Richmond
• Alan de Zwarte    …. – ± 1095    Heer van Richmond
• Stefanus I        ± 1060 – 1136    Graaf van Penthièvre en heer van Richmond (Volgt 2)
• Robert                   …. – > 1083    Priester in Yorkshire
• Richard                                         Kanunnik in Bayeux
• Willem                                          Werkte in dienst van de keizer van het Heilige Roomse Rijk
• een dochter                                 Huwde met Enisandus Musardus van Pleveno, heer van Cheveley

Daarnaast had hij nog een aantal buitenechtelijke kinderen:

• Ribald    Heer van Middleham
• Bardolf  Heer van Ravensworth
• Bodin     Heer van Bedale en broer van Bardolf
• Derrien  Heer van La Roche-Derrien

Uit Wikipedia: Odo I van Penthièvre

 

2. Stefanus I van Penthièvre
Geboren rond 1060, overleden op 13 april 1136. Hij was van 1079 tot aan zijn dood graaf van Trégor en Guingamp en heer van Goëlo, van 1093 tot 1120 graaf van Penthièvre en van 1098 tot aan zijn dood heer van Richmond. Hij behoorde tot het huis Rennes.
Stefanus I was een jongere zoon van graaf Odo I van Penthièvre uit diens huwelijk met Agnes, dochter van Alan Canhiart, graaf van Cornouaille.

Na de dood van zijn vader in 1079 werd hij graaf van Trégor en Guingamp en heer van Goëlo. Hij huwde met Havoise, vermoedelijk een dochter van graaf Theobald III van Blois. Later kwam hij ook in het bezit van andere domeinen van zijn familie; in 1093 werd hij na de dood van zijn oudste broer Godfried I graaf van Penthièvre en in 1098 erfde hij na de dood van zijn broers Alan Rufus en Alan de Zwarte de heerlijkheid Richmond in Engeland.

Rond 1118 werd Stefanus geconfronteerd met een opstand van zijn oudste zoon Godfried II, die nog tijdens het leven van zijn vader een deel van de erfenis wilde. Om zijn zoon tevreden te stellen schonk Stefanus hem in 1120 Penthièvre, Lamballe en Moncontour. Na Stefanus’ dood in 1136 werden zijn overige bezittingen verdeeld tussen zijn zonen.

In 1134 stichtte hij de Sainte-Croixabdij van Guingamp. Daarnaast was Stefanus ook een weldoener van de Abdij van Bégard, die volgens de overlevering rond 1130 op door hem ter beschikking gesteld land werd gesticht. In deze abdij werd Stefanus ook bijgezet, net als zijn echtgenote Havoise, zijn zoon Alan van Richmond en zijn kleinzoon Conan IV van Bretagne. Volgens historicus Jacques Cambry liet hij eveneens het kasteel van Rustéphan in Nizon bouwen.

Stefanus was gehuwd met  Havoise van Blois. Dochter van Theobald III van Blois en kregen minstens zes kinderen:

• Godfried II   …. –  1148   Graaf van Penthièvre
• Alan              …. – 1146    Heer en Graaf van Richmond (Volgt 3)
• Oliva, huwde eerst met Hendrik van Fougères en daarna met heer Willem van Saint-Jean-de-Thomas
• Mathilde, huwde met Walter de Gand
• Theophania, huwde met Rabel de Tancarville
• Hendrik        …. – 1183    Graaf van Trégor en Guingamp en heer van Goëlo

Uit Wikipedia: Stephanus I van Penthièvre

 

3. Alan van Penthièvre
Beter bekend als Alan van Richmond bijgenaamd de Zwarte . Geboren rond 1100, overleden op 15 september 1146. Hij was een Bretonse edelman en van 1138 tot aan zijn dood graaf van Richmond. Hij behoorde tot het huis Rennes.

Alan was de derde zoon van graaf Stefanus I van Penthièvre uit diens huwelijk met Havoise, dochter van graaf Theobald III van Blois.

Na de dood van zijn vader in 1136 erfde zijn oudere broer Godfried I diens Bretonse landerijen, terwijl Alan in het bezit kwam van de Engelse bezittingen van zijn familie, meer bepaald de heerlijkheid Richmond.

Tijdens de Anarchie stonden Alan en zijn broer Godfried lijnrecht tegenover elkaar. In tegenstelling tot Godfried, die de zijde van de afgezette keizerin Mathilde en haar echtgenoot Godfried van Anjou had gekozen, steunde Alan koning Stefanus van Engeland.

Alan huwde rond 1138 met Bertha (1114-1156), dochter van hertog Conan III van Bretagne  (Volgt Hertogen van Bretagne nr.7). Het was een huwelijk dat om politieke redenen werd gesloten, met als bedoeling om Bretagne met het kamp van Stefanus te verbinden. Uit erkenning hiervoor promoveerde de Engelse koning Alan tot graaf van Richmond. Ook werd hij in 1140 benoemd tot graaf van Cornwall.

In 1141 vocht hij mee in de Slag bij Lincoln. Hierbij werd Alan gevangengenomen door Ranulf de Gernon, de vierde graaf van Chester. Als losgeld moest hij Cornwall afstaan.

Alan van Richmond overleed in 1146, toen hij zich in Bretagne bevond. Hij werd bijgezet in het klooster van Bégard. Na zijn dood werd Richmond geërfd door zijn zoon Conan.

Alan en haar echtgenote Bertha kregen drie kinderen:

• Conan IV (overleden in 1171), hertog van Bretagne (Volgt Hertogen van Bretagne nr. 9)
• Constance (overleden na 1184), huwde rond 1160 met burggraaf Alain III van Rohan
• Enoguen (overleden rond 1187), abdis van de Notre-Dame-abdij van Nid-au-Merle

Voorts had hij vier buitenechtelijke zonen:

• Brian FitzAlan, stamvader van de heren van Bedale
• Stephen FitzAlan
• Reynold FitzAlan
• Robert FitzAlan

Uit Wikipedia: Alan van Richmond

 

Terug naar:

Graven en Gravinnen