Sleeuwijk is een plaats in de Nederlandse provincie Noord-Brabant en deel van de gemeente Altena.
Historisch gezien maakte het deel uit van het Land van Altena, en werd het bestuurd vanuit Woudrichem. Sinds ongeveer 1815 maakte Sleeuwijk deel uit van de gemeente De Werken en Sleeuwijk. Deze had een oppervlakte van 2111 ha. In 1950 ging de toen 4218 inwoners tellende gemeente op in de gemeente Werkendam, welke in 1973 nog sterk vergroot werd. Vanaf 1 januari 2019 maakt Sleeuwijk onderdeel uit van de gemeente Altena. In 2021 telde het dorp 5.865 inwoners.

Sleeuwijk ligt aan de Boven-Merwede, schuin tegenover Gorinchem en tussen Werkendam en Woudrichem. Tussen Sleeuwijk en het water ligt buitendijks op een uiterwaard het natuurgebied Groesplaat. Daar bevindt zich ook de haven. Aan de rand van Sleeuwijk vindt men de (voormalige) buurtschappen Kerkeinde, Hoekeinde en ’t Zand.

Tussen Sleeuwijk en Oudendijk wordt het Landgoed Kraaiveld ontwikkeld op de plaats waar zich vroeger een gelijknamig landgoed bevond.

Ten westen van Sleeuwijk ligt een boezemsloot, waar de Alm en Gantel op uitkomen. Hier vindt men ook enkele forten die tot de Nieuwe Hollandse Waterlinie hebben behoord, zoals het Fort aan de Uppelse Dijk met het Schanswiel, tegenwoordig een natuurgebied. Verder is er vooral grootschalig landbouwgebied te vinden.

Nabijgelegen kernen zijn Werkendam, Schelluinen, Gorinchem, Woudrichem, Nieuwendijk en Almkerk.

Dichtstbijzijnde grote steden zijn Breda, Dordrecht, Utrecht en ‘s-Hertogenbosch.

De oudste vermelding van Sleeuwijk dateert uit 1266. Sleeuwijk dankt zijn betekenis vooral aan het veer naar Gorinchem. Dit werd voor het eerst in 1327 genoemd en was een van de oudste voetveren van Nederland. In 1811 stak keizerin Marie Louise van Oostenrijk, vrouw van Napoleon Bonaparte, met dit veer de Merwede over. Vandaar dat het veer de bijnaam Het veer van Keizerin Marie Louise kreeg en een tijdlang werd aangeprezen als de kortste weg naar Parijs. De -steeds drukker wordende- veerpont was van groot belang en heeft gefunctioneerd tot in 1961 de Merwedebrug werd geopend.

In 1589 werd de kerk van Sleeuwijk verwoest, toen de dijk van de Boven-Merwede werd doorgestoken. Later werd deze kerk weer hersteld. In 1594 werd, in opdracht van Willem van Oranje, de Muggenschans gebouwd, alsmede Fort De Werken, op de plaats waar later Fort Altena zou komen. Deze schans werd sinds het begin van het Twaalfjarig Bestand, in 1609, niet meer gebruikt. Tot in de 2e helft van de 20e eeuw was er nog iets van de schans te zien, nu is ze volledig verdwenen.

Belangrijke inwoner van Sleeuwijk:

Hermanus Eliza Verschoor

Hermanus Eliza Verschoor
Geboren te Sleeuwijk, 10 juli 1791, overleden aldaar op 2 augustus 1877. Hij was een Nederlandse landbouwer, liberaal politicus en bestuurder. Zoon van Antonie Verschoor en Dina Bol. Hij trouwde 1e met Alida Hendrica Boxman en trouwde 2e met Maria Barendina van Maaren.
Verschoor was afkomstig uit het geslacht Verschoor, die al sinds de 16e eeuw belangrijke posities bekleedde in Sleeuwijk.
Hij studeerde een aantal jaren theologie aan de Universiteit Leiden maar maakte zijn studie niet af omdat hij zijn vader terzijde moest staan.
In de nadagen van de Franse tijd was hij in 1813 burgemeester (‘maire’) van gemeente De Werken en Sleeuwijk in het Land van Altena. Als zodanig trachtte hij de financiële gevolgen van de Franse tijd in goede banen te leiden. Daarna was hij in deze gemeente schout en gemeentesecretaris om er in 1826 opnieuw burgemeester van te worden; hij bleef dit tot 1856. Naast zijn langdurige burgemeesterschap zat hij ook tientallen jaren in de Provinciale Staten van Noord-Brabant en werd later (ook) dijkgraaf en Eerste Kamerlid.
Eveneens is Verschoor het grootste deel van zijn leven schoolopziener geweest (van 1818 tot 1860) en heeft hij allerlei ambten in de Nederlandse Hervormde Kerk bekleed, zoals dat van kerkvoogd, ouderling en classicaal en provinciaal kerkbestuurder. Alhoewel hij niets moest hebben van de Afscheiding van 1834 trad hij niet hardhandig tegen de Afgescheidenen in Sleeuwijk op. Als politicus en bestuurder maakte Verschoor zich verdienstelijk door ervoor te zorgen dat Sleeuwijk na de Franse tijd de in die periode gemaakte kosten kreeg vergoed en zette hij zich zowel in voor het onderwijs in zijn eigen woonplaats als die in zijn eigen provincie Noord-Brabant; ook pakte hij de armoede in Sleeuwijk aan. Naast dit alles beschikte hij over een goedlopend landbouwbedrijf.
Hermanus Eliza Verschoor overleed op 86-jarige leeftijd.
In Sleeuwijk is een basisschool naar hem vernoemd, de Burgemeester Verschoorschool.

Uit:
Sleeuwijk – Wikipedia
Hermanus Eliza Verschoor – Wikipedia

Voorouders uit Sleeuwijk:

• Herman Melisse Schoir
  Geboren omstreeks 1515,  overleden in 1561. Schout (1553),Taxateur van de 10e penning(1553) en Heemraad(1560) van Sleeuwijk.
  Zoon van Melis Schoir. Getrouwd met een onbekende vrouw.
• Melis Hermansz Schoir
  Geboren omstreeks 1545. Afgevaardigde van Sleeuwijk, als geërfde en waarschijnlijk als Heemraad, landbouwer.
  Zoon van Herman Melisse Schoir. Hij is getrouwd met een onbekende vrouw.
• Hermen Melissen Verschoor 
  Geboren omstreeks 1585 te Sleeuwijk, overleden voor 1655. Hoogheemraad van Sleeuwijk, ouderling, lid van afgevaardigden naar de Staten van Holland en West-Friesland in den Haag. Hij bezit met zijn broer Adriaan bouw- en weiland onder Sleeuwijk en griendland buitendijks. Zoon van Mels Hermansz Schoir. Hij was gehuwd met Pietertje Joppen.
• Joosje Hermensdr Verschoor
  Geboren in 1628 te Sleeuwijk, overleden in 1672. Dochter van Hermen Melissen Verschoor en Pietertje Joppen.
  Zij huwde circa 1649 met Bastiaen Cornelisse Ippel. Geboren circa 1620.
• Gerrit Gerrits Kraaijo
  Geboren in 1642, gedoopt op 6 mei 1642 te Sleeuwijk. Overleden in 1724. Zoon van van Gerrit Cornelisse Kraaijo en Elke Jans. Hij huwde op 16 april 1662 te Rijswijk (N-B) met Marike Huiberts Rietveld.
• Jan Cornelisse Ippel
  Geboren 1694, gedoopt op 2 mei 1694 te Sleeuwijk. Zoon van Cornelis Bastiaense Ippel en Grietje Jansdr van der Putten.
  Hij huwde circa 1725 met Ariaantje Jansen van Wageningen.
•  Grietje van der Stelt
  Ook wel Grieta. Geboren in 1768. Gedoopt op 6 november 1768 te Almkerk. Zij is overleden op 31 augustus 1812 te Sleeuwijk. Dochter van Adrianus van der Stelt en Dingena Ritmeester.
  Grieta was gehuwd met Gerrit Ippel.

Voorouders uit de Werken en Sleeuwijk:

• Antonie Pruissen
  Geboren op 15 April 1819 te De Werken en Sleeuwijk en overleden op 22 maart 1903 te Haarlemmermeer. Landbouwer te Haarlemmermeer. Zoon van Anthonij Pruijssen en Metje Mulders. Antonie is een broer van:
• Abraham Pruijssen
  Geboren op 2 oktober 1822 te De Werken en Sleeuwijk. Overleden op 18 december 1904 – De Werken en Sleeuwijk. Van beroep landbouwer. Zoon van Anthonij Pruijssen en Metje Mulders.
• Wouter Pruissen
  Geboren 1851 te De Werken en Sleeuwijk en  overleden 26 juli 1927 te Haarlemmermeer. Zoon van  Antonie Pruissen en Mijntje Noorloos. Landbouwer te Nieuw-Vennep.
  Hij was op 16 juli 1880 te Haarlemmermeer gehuwd met zijn volle nicht Ariana Juditha Pruissen.

Bronvermeldingen:
Genealogieën – JohnOoms.nl
Familiedossier Ooms-Braat – JohnOoms.nl
Genealogische Bronnen – JohnOoms.nl

© 20 juni 2023