Haaften

 

Haaften in 1867, door J. Kuyper

Haaften (Dialect: Hofte) is een dorp in de Nederlandse provincie Gelderland. De voormalige gemeente maakt vanaf 2019 deel uit van de gemeente West Betuwe. Het dorp ligt op de noordoever van de Waal, in de stedendriehoek van Utrecht, Tiel en Gorinchem. Het gebied is landelijk, maar ligt tussen oost-westverbindingen zoals de A15, de N830 en de Waal, die ten oosten van het dorp gekruist wordt door de A2. In de huidige bebouwing is het oude lintdorp aan de Waalbandijk, met de kerk als centraal punt, nog te herkennen. Deze vorm ontwikkelde zich nadat Kasteel Goudenstein in 1672 grotendeels verwoest was. Vanaf de 19e eeuw is het dorp vanaf het gebied rond de kerk uitgegroeid naar het noorden en westen en op 1 januari 2020 telde het 2.830 inwoners.

Het dorp ligt aan de Waal, in de stedendriehoek van Utrecht, Tiel en Gorinchem. Het gebied is landelijk, maar ligt tussen oost-westverbindingen zoals de A15, de N830 en de Waal, die ten oosten van het dorp gekruist wordt door de A2.

Omstreeks het jaar 960 wordt Haaften (als Hoaftens) vermeld in een lijst van bezittingen van de St. Maartenskerk te Utrecht, de voorloper van de huidige Dom.

In de huidige bebouwing is het oude lintdorp aan de Waalbandijk, met de kerk als centraal punt, nog te herkennen.
Deze vorm ontwikkelde zich nadat Kasteel Goudenstein in 1672 grotendeels verwoest was.

Kasteel Goudenstein te Haaften                                    Door Jacobus Stellingwerff (1667 – 1727)

Kasteel Goudenstein is een kasteelruïne in Haaften.
Vanaf de 13e eeuw is er sprake van het kasteel, haar bouwers en bewoners, het geslacht Van Haeften. In het rampjaar 1672 werd het kasteel door de Franse troepen van koning Lodewijk XIV verwoest, waarbij slechts een hoektoren gespaard bleef. De toren is circa 19 meter hoog en 3,5 meter doorsnede. Halverwege zijn in het muurwerk sporen van kantelen zichtbaar. De weergang was oorspronkelijk op deze hoogte, de muur eronder heeft een dikte van 1,10 meter, terwijl daarboven de muur slechts 25 centimeter is. De muur werd vermoedelijk in de 16e eeuw verhoogd.

Vanaf de 19e eeuw is het dorp vanaf het gebied rond de kerk uitgegroeid naar het noorden en westen.
Op 1 januari 1818 werd de gemeente Haaften afgesplitst van de toenmalige gemeente Herwijnen. Het grondgebied bestond uit Haaften, Hellouw en Tuil.

Op 1 januari 1978 vond een gemeentelijke herindeling plaats, waarbij Haaften samen met de gemeentes Est en Opijnen, Ophemert, Varik en Waardenburg de nieuwe gemeente Neerijnen gingen vormen.
Per 1 januari 2019 is de gemeente Neerlijnen opgegaan in de fusiegemeente West Betuwe, die gevormd is uit de gemeenten Geldermalsen, Lingewaal en Neerijnen.

Aan de Waalbandijk staan de korenmolen De Blauwe Reiger en de Nederlands Hervormde Kerk, die in 2007 van binnen gerestaureerd is. In de achtertuin van een huis aan de Dreef staat het restant van kasteel Goudenstein, enkel een hoektoren met muurstompen. Deze drie gebouwen markeren de horizon van Haaften. Verder bevinden zich binnendijks langs de Waalbandijk enkele bewoonde, gerestaureerde boerderijen uit de 19e eeuw, maar een aantal dijkwoningen zijn gesloopt voor de laatste dijkverzwaring. De laatste dijkverzwaring vond plaats in 1999 en 2000 naar aanleiding van het hoogwater in 1995.

De uiterwaarden rond Haaften vormen natuurgebieden met allerlei watervogels; Vooral de Crobsche Waard huisvest veel vogels, en bij het natuurzwembad in de Crob, zoals deze waard in de volksmond heet, huist een aalscholverkolonie. In het havengebied willen nog weleens kluten, wulpen en andere waadvogels neerstrijken. De oude huizen in de omgeving vormen een uitstekende plek voor zwaluwen en vleermuizen. Hun aantal is achteruitgegaan, onder meer door het isoleren van huizen en het verdwijnen van de bovengrondse telefoonlijnen bij de dijkverzwaring.

Wapen van Haaften (1818 – 1977) Afbeelding: Publiek Domein Wikipedia

Het wapen van Haaften toont het wapen van de voormalige gemeente Haaften. Het wapen werd bevestigd volgens het Koninklijk Besluit van 7 oktober 1818. De omschrijving luidt:

“Van rood, waarop 3 blaauwe palen beladen met zilveren lampen, het hoofd van goud, waarop een zwarte lambel met 3 stukken..”

Het gaat om het familiewapen van De Cocq van Haaften, zij voerden het stamwapen van De Cock met in het schildhoofd een zwarte barensteel. Waarmee de gemeente bevestigd werd, nadat zij op 1 januari 1818 was ontstaan (als ambachtsheerlijkheid) uit Herwijnen. Het schild gedekt met een gravenkroon. Op 1 januari 1978 werd de gemeente opgeheven en ging op in de gemeente Neerijnen. De palen van vair van de adellijke familie De Cock werden opgenomen in het wapen van Neerijnen en later ook in het wapen van de nieuwe gemeente West Betuwe.

 

 

Uit:
Wikipedia – Haaften
Wikipedia – Wapen van Haaften
Wikipedia – Kasteel Goudenstein

Voorvader uit Haaften:

  • Peter Jansz Keppel
    Geboren in 1615 te Haaften. Zoon van Jan Keppel en en Neelken Vught.
    Hij was gehuwd met Lijsbeth Aertsdr.

Terug naar:

Dorpen en Steden

 

  facebook       

© 6 augustus 2020