Woudrichem (uitspraak: Wou-drie-chèm, met een è als in ‘elf’) (Brabants: Woerkem of Woerkum) (Vroeger ook: 1536 Worcum / Worcom) is een oude vestingstad aan de Merwede in de provincie Noord-Brabant in het Land van Heusden en Altena, in de gemeente Altena. Woudrichem telt ongeveer 4.645 inwoners.
Nabijgelegen kernen zijn Sleeuwijk, Gorinchem (voetveer), Rijswijk en Almkerk. De dichtstbijzijnde grote plaats is Gorinchem.
Tot januari 2019 was het de hoofdplaats van de gelijknamige gemeente.
De belangrijkste monumenten zijn:
- Gotische Martinuskerk in het oude centrum, waarvan de rijk gebeeldhouwde vierkante toren de bijnaam Mosterdpot draagt.
- Johannes Nepomukkerk, een waterstaatskerk uit 1838, aan de Vissersdijk.
- Gevangenpoort, uit omstreeks 1580.
- Stellingmolen Nooit Gedagt, in gebruik als korenmolen, herbouwd in 1990-1996.
- Vestingwerken volgens het Oud-Nederlands vestingstelsel, uit 1580 en later.
- Diverse 19e-eeuwse militaire magazijnen en twee arsenalen uit 1851.
- Het Oude Raadhuis, een gebouw met zadeldak tussen trapgevels, aan Hoogstraat 47. De voorgevel draagt het jaartal 1592. Het gebouw werd gerestaureerd in 1957.
- Diverse woonhuizen, waaronder een aantal woningen met een Dordtse gevel zoals In de Salamander (1609), In den gulden Engel(1593), In ’t Hert (1601) en In den vergulden Helm (1601). Huis Jacoba van Beieren in de Molenstraat 6-8. Ook een gevelsteen met het rijm: Die tidt is cort, Die doot is snel, Wacht u van sonden, So doet ghy wel. De meeste van deze huizen bevinden zich aan de Hoogstraat en de Kerkstraat.
- Hardstenen dorpspomp aan de Hoogstraat.
Het wapen van Woudrichem werd op 16 juli 1817 aan de Noord-Brabantse plaats Woudrichem toegekend.
Het eerste wapen had geen blazoenering, maar alleen een officiële tekening, als er een tekst bij zou zijn geweest dan had deze als volgt kunnen luiden:
“Van goud beladen met 2 afgewende zalmen van keel, geplaatst en pal. Het schild hangende aan een lint van zilver aan een dorre boom.”
Het wapen is goud van kleur met daarop twee rode zalmen. De zalmen staan (en pal) met de ruggen naar elkaar gekeerd. Het schild hangt aan een wit, of zilveren, lint aan een dorre boom. De boom is van natuurlijke kleur. De tak/dorre boom is mogelijk een verwijzing naar de vroegere naam Waldrikheim, waarin wald een verwijzing zou zijn naar woud. De boom als schildhouder kan zowel van het wapen van Haarlem als van dat ‘s-Hertogenbosch komen, Woudrichem heeft van beide steden het poortrecht gekregen. Haarlem heeft een dorre boom boven het schild uitsteken en ‘s-Hertogenbosch heeft een boom op het schild staan.
Vanwege een gemeentelijke fusie in 1973 kreeg de gemeente Woudrichem in 1974 een nieuw wapen.
Uit:
Voorouders:
- Wouter Michiels Hanegraaff
Geboren rond 1480, overleden vóór 1539 te Woudrichem. Hij woont te Woudrichem waar hij beleend wordt met een Hollandse leen van 8 morgen nabij het Crayveld in 1522. Zoon van Lutgard Reijniersdr Haengrave en Michiel Anthonis Wouters van Eijndhoven.
Hij was gehuwd met Jenneke. - Wouter Wouters Hanegraaff
Geboren 1535 te Woudrichem. Schrijnmaecker, poorter van ‘s-Hertogenbosch 10 oktober 1575, timmergezel 1556.
Zoon van Wouter Michiels Hanegraaff en Jenneke.
Hij was getrouwd met Catharina Peteri Goijaerts Waderle. Geboren rond 1540 in ‘s-Hertogenbosch, overleden rond 1575. Dochter van Peter Goijaertszn van Waderle.