Ambachtsheerlijkheid Cromstrijen

Cromstrijen is een voormalige ambachtsheerlijkheid en thans een gemeente in de Nederlandse provincie Zuid-Holland.

Keizer Maximiliaan van Oostenrijk gaf in 1492 enkele duizenden hectaren slikken, gorzen en rietbroeken ten zuidwesten van het Oudeland van Strijen cadeau aan zijn secretaris, mr. Gerard Numan. De keizer schonk hem niet alleen het recht om dit waterrijke gebied te bedijken, maar ook de ambachtsheerlijke rechten.

Gerard Numan (voor 1459 – 1505) was een edelman uit het graafschap Holland.

Hij was tot begin van het jaar 1477 secretaris van Karel de Stoute en later van diens schoonzoon Maximiliaan van Oostenrijk. (Maximiliaan trouwde in 1477 met Maria van Bourgondië, de dochter van Karel).

Gerard Numan had drie kinderen: Jan, Pieter en Gerardina. Gerard verkocht een kwart van zijn bezit aan een rentmeester. Deze rentmeester verkocht het later door aan de secretaris-ordinaris van keizer Maximiliaan, Jacob van Barry. In 1520 verkocht Jan Numan een deel van zijn erfenis aan Jan, de zoon van Jacob van Barry.

Wilden Numan en zijn erfgenamen iets aan het cadeau hebben, dan moesten zij de natte gronden nuttig en rendabel maken. Dankzij dit geschenk ontstond de Ambachtsheerlijkheid Cromstrijen, waartoe ook Numansdorp behoorde.

De bedijkingen of ‘dijckages’ in die tijd zijn te beschouwen als een vorm van projectontwikkeling. Ze gingen gepaard met speculaties en handel in aandelen en land.

De ambachtsheren in Cromstrijen stelden overheidsfunctionarissen aan en bepaalden de wetten in het gebied. Ze hadden een belangrijke stem in het benoemen van de predikanten en de schoolmeesters. Ook bezaten zij het alleenrecht om te vissen en te jagen. Veel van deze ‘heerlijke’ rechten zijn in de negentiende eeuw afgeschaft. De Ambachtsheerlijkheid Cromstrijen bleef echter voortbestaan. Niet als rechtsdistrict, maar als naam van een landgoed.

Het oorspronkelijke heerlijkheidswapen werd vanaf 1492 gebruikt toen Gerard Numan de heerlijkheid bij schenking in bezit kreeg. Het had toen drie gele rietpluimen die in 1818 drie gouden kruisjes werden. Het symbolyseerde het kronkelende water van de Kromme Strijne met aan weerszijden begroeiing van riet.
De beschrijving van het wapen is als volgt: “In azuur een golvende dwarsbalk, vergezeld van 3 schuinkruisjes, alles van zilver. “ 

Bronnen:
Hoeksewaard – Cromstrijen

Wikiwand – Cromstrijen
Wikiwand – Gerard Numan

Voorvouders uit Cromstrijen:

  • Lijntje Pieter Cors Cranendonck
    Geboren rond 1560 te Cromstrijen, overleden rond 1620. Dochter van Pieter Cors Cranendonck en Elisabeth Claasse.
    Zij is 1e getrouwd rond 1599 met Sebastiaen Jacobsz.
    Lijntje is 2e getrouwd rond 1605 met Pieter Cornelis van der Schoor.
  • Cornelis Pietersz van der Schoor
    Geboren rond 1600 te Cromstrijenoverleden na november 1672. Zoon van Pieter Cornelisz van der Schoor en Lijntje Pieter Cors Cranendonck. Hij was gehuwd met Geertruijd Claasdr van Strijen. Geboren 1601, gedoopt op 31 mei 1601 te Westmaas.

Terug naar:

Heerlijkheden

  facebook        

© 20 maart 2018