Graven van Ponthieu

Het graafschap Ponthieu is een oud land van Frankrijk, hoofdstad Abbeville. Ten tijde van Hertog Willem werd het graafschap begrensd door Artois in het oosten, Normandië in het westen, inclusief het land Caux en het graafschap Eu; Het baljuwschap en het land Amiens in het zuiden en de Boulogne in het noorden en vóór 960 door het graafschap Vlaanderen.

De oorsprong van het graafschap Ponthieu is niet formeel bevestigd, maar de politieke entiteit is niettemin aanwezig. Het lijkt erop dat Karel de Grote om de vallei van de Somme tegen de Vikingen te verdedigen, een mars rond Abbeville heeft gemaakt, dat Angilbert de eerste was die de taken op zich nam.

De hertog van de zeegebieden die de leiding hadden over dit commando zou de Ponthieu beheren en over voldoende inkomsten beschikken om troepen te financieren, zou de opdracht krijgen “bekend van Saint-Riquier”.

Na de dood van Angilbert volgde zijn zoon Nithard hem op, en bij de dood van laatstgenoemde werd Ponthieu vervolgens toegeschreven aan een zekere Louis, gevolgd door een benoemde Rodolphe (beide Welfs ).

Het graafschap gaat vervolgens naar het huis van Montreuil waarvan de leden de titel van graaf van Montreuil namen .

In 948 neemt graaf Arnulf I van Vlaanderen de macht over van Montreuil en de gebieden van Ponthieu. Dit blijft in bezit van de graven van Vlaanderen tot het overlijden van Arnulf II van Vlaanderen in 988. Dan gaat de graafschap over naar zijn weduwe, Suzanna van Italië. Zij hertrouwde in 988 met Robert , toekomstige koning van Frankrijk onder de naam Robert II de Vrome , zoon van Hugo Capet. Robert II verwerpt het huwelijk rond 991/992, omdat ze hem geen kinderen schonk, terwijl hij Montreuil en Ponthieu behoudt.

Later, in 996, gaf Hugo Capet het in leen aan zijn schoonzoon, ridder Hugo, heer van Abbeville. Diens zoon, Engelram, neemt de titel van graaf van Ponthieu aan.

Kaart van het graafschap Ponthieu en zijn omgeving in 1180.

Het gebied gaat vervolgens over naar de familie van Montgommery, daarna naar die van Dammartin, de koningen van Castilië en de Plantagenets .

In 1337 , aan het begin van de Honderdjarige Oorlog , neemt Philip VI van Valois het graafschap in beslag bij Edward III van Engeland . De zoon van Philip, Johannes II de Goede , maakt het in 1360 door het Verdrag van Brétigny, vervolgens herovert Karel V het in 1369 en brengt het naar het koninklijk domein.

Van 1417 tot 1430 wordt het graafschap bezet door de Engelsen en later, van 1435 tot 1477 , overgegeven aan de hertogen van Bourgondië .

In 1477 , Lodewijk XI de verenigt het koninklijk domein en gevormd met de Vermandois , de Provincie van Guines en Boulogne County , een nieuwe provincie van Picardië .

Na de oprichting van de Picardië , wordt de provincie gegeven voorrecht om verschillende adellijke 1583 tot 1690 en keerde daarna voorgoed terug naar de kroon.

Uit Wikipedia: Graafschap Ponthieu

Huis Ponthieu

1. Hugo I van Ponthieu
Overleden op 4 Juli 1000, was een leken-abt van de abdij van St. Riquier en Forest-Moutier, een heer van Abbeville en Heer van Ponthieu. Zoon van Hilduin I, graaf van Montdidier (Zie Graven van Montdidier nr. 1) en van Heresende van Ramerupt.

Tot 988 ligt de Ponthieu in het invloedsgebied van het graafschap Vlaanderen , maar met de dood van graaf Arnulf II van Vlaanderen en het hertrouwen van zijn weduwe met de toekomstige koning Robert II de vrome, verlaat de regio de Vlaamse baan voor de invloedssfeer van de Capetianen. Hugues Capet annexeert de stad Montreuil aan het koninklijk domein, maar vertrouwt de stad Abbeville toe aan een van zijn ridders, Hugues, getrouwd met zijn dochter Gisèle. Hugo Capet begiftigde einde van 10e eeuw Hugo met het kasteel van Abbeville, Domart-en-Ponthieu, Forest-Moutier en de functie van leken-abt van de abdij van Saint-Riquier. Deze bezittingen vormden de kern van het graafschap Ponthieu.

Hij was getrouwd vóór 987 met Gisèle de France, dochter van Hugo Capet, hertog vervolgens koning van Frankrijk (Zie Capetingers, Koningen van Frankrijk nr. 8) en van Adélaïde van Aquitainië (Zie Hertogen van Aquitanië nr. 6b).
Kinderen:

  • Engelram I,  graaf van Ponthieu (Volgt 2)
  • Guy, abt van Forest , van wie is beweerd dat hij de voorvader is van het huis van Abbeville .
Uit Wikipedia: Hugo van Ponthieu (Fr)

 

2. Engelram I van  Ponthieu
Overleden circa 1045. Graaf van Ponthieu .
Hij is de zoon van Hugo van Abbeville , leken-abt van  St. Riquier en Forest-Moutier, heer van Abbeville en Ponthieu en van Gisèle, dochter van Hugo Capet .

Hij was nog een kind toen hij zijn vader opvolgde omdat hij voor het eerst werd genoemd in 1026. Zijn voogd was zijn oom Engelram, abt van Saint-Riquier. Bij zijn meerderheid bleek hij een ervaren krijgsheer te zijn. In 1033 vocht hij , samen met graaf Boudewijn IV van Vlaanderen , tegen graaf Boudewijn II van Boulogne en doodde hem in een gevecht . Hij trouwde met de weduwe van de graaf, Adelaide van Friesland, dochter van Arnulf , graaf van Friesland en Luitgarde van Luxemburg, en om zijn vrouw niet minderwaardig te maken, nam hij de titel van graaf.

In 1031 of 1032 leed Engelram, geconfronteerd met de ambities van Gilbert de Brionne , graaf van Eu die de Vimeu binnenviel , een brandende nederlaag. Maar hoewel Gilbert de Brionne een nauw familielid is van de hertog van Normandië, zal Engelram de hertog later benaderen.

Engelram trouwt eerst met een onbekende vrouw, waarschijnlijk uit het huis van Vexin. Inderdaad, een van zijn zonen krijgt de naam Fulco, wat een indicatie is van de oorsprong van zijn moeder. Deze naam is kenmerkend voor de graven van Anjou . Rond 950, Adele, waarschijnlijk dochter van graaf Fulco II van Anjou vrouw Gautier I , graaf van Vexin , Valois en Amiens. De naam Fulco verschijnt vervolgens in het huis van Vexin. De eerste vrouw van Engelram zou kunnen zijn na de Vexin huis, en zijn een kleindochter van Gautier I. De twee voorgangers van Guy op de bisschoppelijke zetel van Amiens zijn beide Fulco van het huis van Vexin.
Kinderen uit het eerste huwelijk:

  • Hugo II († 1052), graaf van Ponthieu (Volgt 3)
  • Guy († 1074 of 1075), bisschop van Amiens van 1058 tot zijn dood
  • Fulk († na 1059), abt van Saint-Riquier (1042), vervolgens Forest-l’Abbaye (1045).
  • Robert

In het tweede huwelijk trouwt hij, eerder rond 1033 dan rond 1025, Adelaide van Friesland, weduwe van graaf Baldwin II van Boulogne .

Uit Wikipedia: Engelram I van Ponthieu (Fr)

 

3. Hugo II van Ponthieu
Overleden op 20 november 1052. Hij was een zoon van Engelram I van Ponthieu.
Hij volgde zijn vader in 1048 op als graaf van Ponthieu en Montreuil.
Hugo II trouwde rond 1030, wat betekent dat hij vóór 1016 geboren moet zijn. Als gevolg hiervan kan hij geen zoon van Adelaide van Friesland zijn en moet hij uit het eerste huwelijk zijn geboren. Hij werd begraven in de abdij van Saint-Riquier. Hugo was gehuwd met Bertha, dochter van Gerimfried van Aumale, Heer van Aumale, en werd de vader van:

  • Engelram II    …. – 1053 (Volgt 4a)
  • Gwijde I          …. – 1100 (Volgt 4b)
  • Robert
  • twee zoons
  • een dochter, gehuwd met Willem, zoon van Richard II van Normandië.
Uit Wikipedia: Hugo II van Ponthieu

 

4a. Engelram II van Ponthieu
Overleden in 1053. Hij was graaf van Ponthieu en heer van Aumale van 1052 tot 1053 . Hij was de zoon van Hugo II , graaf van Ponthieu en van Berthe, dame van Aumale.

Hij was gehuwd met Adelheid van Normandië, buitenechtelijke dochter van Robert de Duivel, Hertog van Normandië (Zie Hertogen van Normandië nr. 5b) en van Herleva, dochter van Fulbert van Falaise. Een van de zussen van Engelram II trouwde ook met Willem d’Arques, graaf van Arques, zoon van Richard II van Normandië en Popa.

Willem d’Arques ging in opstand tegen zijn neef, Willem de Veroveraar aan het begin van 1053 jaar, gesteund door Koning Hendrik I  van Frankrijk. Engelram II, keerde zich vervolgens ook tegen de hertog Willem. Hij vocht mee om Willem d’Arques te steunen, maar wordt gedood op 25 oktober 1053 tijdens gevechten bij Saint-Aubin-sur-Scie, in het hertogdom Normandië .
Bij zijn vrouw Adelheid van Normandië liet hij twee dochters achter:

  • Adelaide, vermeld in 1098
  • Hélissende, gehuwd vóór 1091 met Hugo II, graaf van Saint-Pol (Zie Graven van Saint-Pol nr. 2)

Na de dood van Engelram II nam Willem de Veroveraar het domein van Aumale in beslag, dat hij gaf aan zijn zuster Adele, weduwe van Engelram, die hertrouwde met Lambert de Boulogne , graaf van Lens, vervolgens met Odo II van Champagne, die aldus graaf d’Aumale werd. Het Graafschap Ponthieu keerde ondertussen terug naar Gwijde I, de broer van Engelram II.

Uit Wijkipedia: Engelram II van Ponthieu

 

4b. Gwijde I van Ponthieu
Overleden op 13 november 1100. Hij was van 1053 tot aan zijn dood graaf van Ponthieu. Hij behoorde tot het huis Ponthieu.

Gwijde was de tweede zoon van graaf Hugo II van Ponthieu en Bertha, dochter van heer Gerimfried van Aumale.

Nadat zijn oudere broer Engelram II in 1053 sneuvelde tijdens de strijd tegen de Normandische hertog Willem de Veroveraar, volgde Gwijde hem op als graaf van Ponthieu. Hij zette de strijd tegen Willem de Veroveraar verder, als bondgenoot van koning Robert I van Frankrijk, maar in 1054 werd hij in de Slag bij Mortemer door de Normandische hertog verslagen en gevangengenomen. Tijdens zijn gevangenschap nam Gwijdes oom, bisschop Gwijde van Amiens, de heerschappij over Ponthieu op zich. In 1056 werd Gwijde vrijgelaten, nadat hij zich bereid had verklaard om een vazal van de hertog van Normandië te worden. Ook moest hij zijn erfaanspraken op de burcht van Aumale opgeven.

Toen Harold Godwinson, de graaf van Wessex, in 1064 op zijn reis naar Normandië voor de kusten van Ponthieu schipbreuk leed, liet Gwijde hem gevangennemen en naar de burcht van Abbeville brengen. Volgens kroniekschrijver Wace behandelde Gwijde Harold met grote hoffelijkheid. Hij besloot Harold Godwinson niet onmiddellijk uit te leveren aan Willem de Veroveraar en liet de Normandische hertog eerst een hoge som losgeld betalen voor dit gebeurde. In afwachting daarvan verbleef de graaf van Wessex in de burcht van Beaurain. Deze episode werd ook uitvoerig afgebeeld op het Tapijt van Bayeux.

Gwijde I van Ponthieu stierf in 1100 en werd bijgezet in de door hem gestichte Sint-Pieterspriorij van Abbeville. Omdat hij geen overlevende mannelijke nakomelingen had, werd hij opgevolgd door zijn dochter Agnes en haar echtgenoot Robert II van Bellême.
Gwijde was gehuwd met Ada van Amiens. Dochter van Drogon van Amiens.
Ze kregen de volgende kinderen:

  • Engelram, stierf voor zijn vader
  • Agnes  …. – ± 1110 (Volgt 5)  Huwde in 1087 met heer Robert II van Bellême, graaf van Shrewsbury
  • Ida, abdis van de Abdij van Austreberte nabij Montreuil
  • Mathilde
Uit Wikipedia: Gwijde I van Ponthieu

Huis Bellême-Montgomery

5. Agnes van Ponthieu
Overleden circa 1105. Zij was de dochter van Gwijde I van Ponthieu en van Ada van Amiens. Zij huwde met Robert II van Bellême. Geboren circa 1052, overleden te Dorset, 8 mei 1130. Hij was van 1079 tot 1112 heer van Bellême, van 1094 tot 1112 graaf van Alençon, van 1098 tot 1102 graaf van Shrewsbury en van 1101 tot 1112 graaf iure uxoris van Ponthieu. Hij behoorde tot het huis Montgommery. Robert II was de oudste overlevende zoon van Rogier II van Montgomery, de eerste graaf van Shrewsbury, en diens echtgenote Mabilla van Bellême, vrouwe van Bellême en erfgename van het graafschap Alençon.

Kinderen:

  • Willem I (-1171) (Volgt 6)
  • André
  • Mabille.

Volgens middeleeuwse bronnen werd ze door haar man slecht behandeld. Hij sloot haar op in het kasteel van Bellême. Zij wist te ontsnappen en vond in eerste instantie toevlucht bij gravin Adela van Blois. Later keerde zij terug naar Ponthieu.

Uit Wikipedia: Agnes van Ponthieu, Robert II van Bellême

 

6. Willem I Talvas van Ponthieu (1095-30 juni 1171) was een zoon van Robert II van Bellême en van Agnes van Ponthieu.

Rond 1110 werd hij door zijn vader al aangesteld als graaf van Ponthieu maar stelde zelf al in 1126 zijn eigen zoon Gwijde aan als opvolgende graaf van Ponthieu. In opvolging van zijn vader werd hij in 1119 graaf van Alençon.

Willem was gehuwd met Helena van Bourgondië, dochter van Odo I van Bourgondië en weduwe van Bertrand van Toulouse, graaf van Tripoli, en werd de vader van:

  • Gwijde II  …. – 1147) (Volgt 7)
  • Willem
  • Robert
  • Robert, monnik
  • Engelram
  • Engelram
  • Mabille
  • Jan …. – 1191
  • Clemencia, gehuwd met Juhel van Mayeux (-1161)
  • Filippa
  • Ela …. – 1174 , gehuwd met Willem van Warenne, heer van Surrey, en met Patrick van Salisbury
Uit Wikipedia: Willem I van Ponthieu

 

7. Gwijde II van Ponthieu
Overleden te Efeze op 25 december 1147. Hij was van 1126 tot aan zijn dood graaf van Ponthieu. Hij behoorde tot het huis Bellême-Montgommery.

Gwijde II was een zoon van graaf Willem I van Ponthieu, eveneens heer van Alençon, en diens echtgenote Helena, dochter van hertog Odo I van Bourgondië.

In 1126 stond zijn vader het graafschap Ponthieu af aan Gwijde, om zich beter aan zijn Normandische bezittingen te kunnen wijden. Als graaf van Ponthieu stichtte Gwijde in 1137 de Abdij van Valloires en deed hij in 1139 een donatie aan de Abdij van Cluny.

In 1146 vertrok Gwijde met zijn vader naar het Heilige Land om deel te nemen aan de Tweede Kruistocht. Na een korte ziekte overleed hij op kerstdag 1147 in Efeze. Gwijde werd bijgezet in een van de kerken van de stad.

Gwijde was gehuwd met ene Ida, een vrouw wier afkomst onbekend gebleven is.
Ze kregen de volgende kinderen:

  • Jan I (1141-1191), graaf van Ponthieu (Volgt 8)
  • Gwijde, heer van Noyelle
  • Agnes, abdis van de Abdij van Montreuil
Uit Wikipedia: Gwijde II van Ponthieu

 

8. Jan I van Ponthieu
Geboren circa 1141,overleden op 30 juni 1191. Hij was van 1147 tot aan zijn dood graaf van Ponthieu. Hij behoorde tot het huis Bellême-Montgommery.
Jan I was een zoon van graaf Gwijde II van Ponthieu en diens echtgenote Ida. Na de dood van zijn vader in 1147 werd hij graaf van Ponthieu.
Jan schonk een deel van zijn bossen aan de leprozerie in Abbeville. Als graaf van Ponthieu nam hij een wapen aan dat leek op dat van de hertogen van Bourgondië, met wie hij via zijn grootmoeder langs vaderskant verwant was.

Kort na zijn regeringsaantrede begon Jan een vete met heer Bernard III van Saint-Valery om het bezit van Le Crotoy, Domart, Berneuil en Bernaville. Na verschillende vijandigheden besliste koning Lodewijk VII van Frankrijk dat het conflict per duel geregeld zou worden. Nog voor dit duel plaatsvond kwamen beide partijen in mei 1150 tot een akkoord: Le Crotoy ging naar het graafschap Ponthieu, terwijl Domart, Berneuil en Bernaville in het bezit kwamen van de heer van Saint-Valery.

In 1166 stemde Jan I van Ponthieu in met de cessie die zijn grootvader aan koning Hendrik II van Engeland had gedaan om Normandische en Engelse garnizoenen te stationeren in de kastelen van Alençon en La Roche-Mabile. In 1168 weigerde hij echter de toegang van Engelse troepen in zijn gebied, toen koning Hendrik II van Engeland in oorlog was met Lodewijk VII. Als vergelding liet Hendrik II meerdere bezittingen van Jan van Ponthieu platbranden, zoals Vimeu. In 1173 steunde hij de opstand van de Engelse prins Hendrik de Jongere tegen diens vader Hendrik II.

Op 9 juni 1184 schonk Jan het gemeenterecht aan de inwoners van Abbeville, waar zijn grootvader reeds in 1130 akkoord mee was gegaan.

Tijdens de Derde Kruistocht vertrok Jan I in 1190 samen met koning Filips II van Frankrijk naar het Heilige Land. In juni 1191 stierf hij tijdens het Beleg van Akko. Jan werd bijgezet in de Abdij van Saint-Josse-aux-Bois.

Jan I trad driemaal in het huwelijk: eerst met ene Mahaut en daarna met Laura, dochter van heer Bernard III van Saint-Valery. Nadat hij zich liet scheiden van zijn tweede echtgenote huwde hij met Beatrix, dochter van graaf Anselm van Saint-Pol (Zie Graven van Saint-Pol nr. 5).

Zijn eerste twee huwelijken bleven kinderloos en met zijn derde echtgenote Beatrix kreeg hij volgende kinderen:

  • Willem II (1178-1221), graaf van Ponthieu (Volgt 9)
  • Adela, huwde met heer Thomas van Saint-Valery
  • Margaretha, huwde met heer Engelram van Picquigny
  • Helena, huwde met Willem van Estouteville
Uit Wikipedia: Jan I van Ponthieu

 

9. Willem II Talvas van Ponthieu
Geboren in 1179, overleden op 6 oktober 1221. Afkomstig uit het huis Bellême-Montgomery. Hij was een zoon van Jan I van Ponthieu en diens derde echtgenote van Beatrix, dochter Anselm van Saint-Pol.

Hij volgde in 1191 zijn vader op als graaf van Ponthieu, een leen van de hertog van Normandië Richard Leeuwenhart.

In 1210 nam hij deel aan de Albigenzische Kruistocht en de belegering van Termes. Willem speelde een belangrijke rol in de Frans-Engelse oorlog van 1202-1214 die voornamelijk in Normandië bevochten werd. In 1214 voerde hij de troepen van de Franse koning Filips II aan in de beslissende Slag bij Bouvines, waar Filips Engeland en zijn bondgenoten versloeg.

Willem huwde op 20 augustus 1195 met de veel oudere Adelheid van Vexin, dochter van Lodewijk VII van Frankrijk en Constance van Castilië, die lange tijd verloofd was geweest met Richard Leeuwenhart, en waarschijnlijk de maîtresse is geweest van diens vader koning Hendrik II van Engeland. Nadat Richard afzag van een huwelijk werd Adelheid door haar (half)broer Filips, de koning van Frankrijk, uitgehuwelijkt aan Willem II. Waarschijnlijk om zich ervan te verzekeren dat dit huwelijk kinderloos zou blijven, zodat hij na overlijden van Willem II het gezag over Ponthieu zou krijgen.

Willem werd de vader van:

  • Maria (1199-1250), erfdochter van Ponthieu (Volgt 10)
  • Jan (1199-1214), gesneuveld in de Slag bij Bouvines
Uit Wikipedia: Willem II van Ponthieu

 

10. Maria van Ponthieu
Geboren in 1199, overleden in 1250. Dochter en erfgename van graaf Willem II van Ponthieu en Adelheid van Vexin, dus de nicht van koning Filips II van Frankrijk.
Zij was gehuwd met Simon Alberic van Dammartin. Geboren rond 1180, overleden op 21 september 1239. Hij was van 1206 tot 1214 en van 1234 tot aan zijn dood graaf van Aumale en van 1221 tot aan zijn dood graaf iure uxoris van Ponthieu. Hij behoorde tot het huis Dammartin.
Simon was de tweede zoon van graaf Alberic II van Dammartin (Zie Graven van Dammartin nr. 5a) en diens echtgenote Mathilde van Clermont , dochter van graaf Reinoud II van Clermont.
Simon en zijn echtgenote Maria van Ponthieu kregen vier dochters:

  • Johanna   1220-1279  Gravin van Aumale en Ponthieu, huwde in 1237 met koning Ferdinand III van Castilië en in 1260 met Jan van Nesle, heer van Falvy en La Hérelle.
  • Mathilde  1220-1257  Zij  huwde met burggraaf Jan van Châtellerault
  • Philippa      …. – 1280 (Volgt Graven van Dammartin nr.7)
  • Maria         …. – > 1279  Zij huwde met graaf Jan II van Roucy
Uit Wikipedia – Maria van Ponthieu

 

11. Filippa de Dammartin
Overleden in 1280. Dochter van Maria van Ponthieu en graaf Simon van Dammartin (Zie Graven van Dammartin nr. 6) 
Zij huwde 1e met graaf Rudolf II van Eu. Het huwelijk bleef kinderloos.
Na de dood van Rudolf huwde zij 2e met heer Rudolf II van Coucy. Ook dit huwelijk was kinderloos.
Philippe huwde 3e tenslotte in 1253 met graaf Otto II van Gelre. Geboren omstreeks 1215, overleden op 10 januari 1271. Bijgenaamd de Lamme, was graaf van Gelre en Zutphen van 22 oktober 1229 tot zijn dood in 1271.
Zoon van graaf Gerard III van Gelre (Zie Graven van Gelre nr. 8a) en Margaretha van Brabant (Zie Hertogen van Brabant nr. 8a). De graaf had vele bijnamen. Voorbeelden hiervan zijn ‘de Lamme’, ‘de Paardenvoet’ of ‘de Hinkende’ vanwege zijn klompvoet. Een andere bijnaam was ook wel ‘de Stedenstichter’ vanwege de vele plaatsen die hij tot stad verhief.
Filippa en Otto hadden de volgende kinderen:

  • Reinoud (1255-1326) (Volgt Graven van Gelre nr. 10a)
  • Filippa, gehuwd met Walram van Valkenburg, Monschau en Sittard, zoon van Dirk I van Valkenburg
  • Margaretha (Volgt Graven van Gelre nr. 10b)

 

Vermeldingen:
Wikipedia – Lijst Graven van Ponthieu
Stamboom Ponthieu
Geni-Ponthieu tot Ooms

 

Terug naar:

Graven en Gravinnen

  facebook         

© 28 november 2019