Heemstede was een ambachtsheerlijkheid.

 

De naam Heemstede komt al voor rond het jaar 1000 en betekent mogelijk “woonplaats”. Het gebiedje dat in die tijd de naam Heemstede draagt, is behoorlijk onbeduidend. Pas als Haarlem in 1245 van graaf Willem II stadsrechten krijgt onder voorwaarden dat het een begrensd gebied wordt, worden de landelijke gebieden buiten de nieuwe stadswallen interessant en wordt het noodzakelijk hier namen aan te geven. Deze nieuwe buitengebieden, ook wel ambachten (bestuurs- en rechtskringen), worden óf via schouten en schepenen bestuurd, óf beleend aan leenmannen.

Dit belenen gebeurt voor Heemstede door de opvolger van Willem II, graaf Floris V, rond 1284. Dit Heemstede is anders dan het huidige, Floris beleent in die tijd immers Berkenrode apart en geeft een stukje grond, dat loopt van de huidige Lanckhorstlaan/Bronsteeweg tot aan de zee in Zandvoort, cadeau aan het St. Elisabethsgasthuis. Wel loopt het Heemsteeds grondgebied in noordelijke richting door tot iets voorbij de huidige Gedempte Oude Gracht. In het oosten wordt Heemstede niet alleen begrensd maar ook veel lastiggevallen door De Meer.

De eerste Heer van Heemstede – de titel die de leenman krijgt door het betalen van een som geld – is Reinier van Holy, ook wel Reinier van Hoylede. Tussen 1284 en 1300 bouwt deze adellijke heer uit Vlaardingen aan het Spaarne het Slot Heemstede. Het slot is daarna een aantal keren verwoest (in 1393, 1404 en 1426). In 1810 werd het slot, dat ernstig verzakt was, afgebroken in opdracht van de toenmalige schout, Jan Dolleman.

De funderingen uit de middeleeuwen zijn nog altijd aanwezig. Het slot zelf is vervangen door een landgoed met de naam Het Oude Slot. Ook de in opdracht van ambachtsheer Adriaan Pauw gebouwde “Pons Pacis” ofwel Vredesbrug uit omstreeks 1648 is nog aanwezig, evenals de zogeheten “Duivenpoort”, het “Tecklenburgse Poortje” en de stenen toegangspoort met heraldische wapens.

In de loop van de 14e eeuw ontstaat dan in de buurt van het Heemsteeds kasteel een dorpje, dat met name door de bouw van een Mariakapelletje (1347) en een Bernaditenklooster(1458) groeit.

Tot 1653 maakt Bennebroek deel uit van de ambachtsheerlijkheid Heemstede.

Het wapen van Heemstede is al door de  Heren van Heemstede sinds de 14e eeuw gebruikt. Het wapen werd gevoerd met zeven geknotte vogels. Terwijl het wapen van Heemstede gevoerd wordt met zeven merletten. Het wapen van Van Heemstede was op zijn beurt gebaseerd op het wapen van het geslacht Van Holy, zij voerden echter een zilveren wapen.

De beschrijving van het wapen van Heemstede luidt als volgt:
“Van goud au franc canton of quartier, beladen met 7 canettes van keel, geplaatst en orle, het schild gedekt met een kroon en vastgehouden door 2 terugziende griffioenen, alles van goud.”
Het schild is goud van kleur met in het rechter bovenkwartier een rood kanton. Aan de rand zijn zeven merletten geplaatst.

 

 

Uitt: Wikipedia – Heemstede

 

Zie ook:

Heren van Heemstede

Terug naar:

Heerlijkheden

–