Land van Stein

 

Land van Stein was een heerlijkheid in Holland en werd daarna een gemeente. Het is thans een buurtschap en ligt in het noorden van Haastrecht aan de Hollandsche IJssel en ten oosten van de gemeente Gouda. De buurtschap telde in 2007 1070 inwoners.

Wapen heren van Steyn

Aan het begin van de 14e eeuw duikt de naam Land van Steyn op, genoemd naar de toenmalige heer Arnoud III van Steyn (±1250 – ±1323).
Ridder, heer van het Limburgse Steyn. Hij was een zoon van Arnold II van Steyn en Margaretha van Grimbergen.
Hij was 1e gehuwd met Maria van Valkenburg (geboren 1254), dochter van Dirk II van Valkenburg en Adelheid van Loon.
Hij nam deel onder de graaf van Loon aan de beroemde slag bij Woeringen (1288) en daar tot ridder werd geslagen.
Hij huwde 2e  Margaretha Jansz van Renesse , oudste dochter van Jan van Renesse, Heer van Renesse en Gouda. Hij werd leenman van Graaf Floris V en verhuisde naar de omgeving van Gouda. De streeknaam herinnert nog steeds aan hem want  na zijn dood werd deze het land van Steyn genoemd. Het land van Steyn ontving zijn vrouw, in ruil voor Goude zelf, want haar moeder was erfvrouwe “van der Gouwe” .

Oorspronkelijk was het in bezit van de proosdij van Oudmunster te Utrecht. In 1481 verwerft de stad Gouda de hoge heerlijkheid Steyn in erfpacht. In 1579 besluiten de Staten van Holland dat Gouda de hoge heerlijkheid als onversterfelijk erfleen mag behouden. In 1529 wordt de proost van Oudmunster door keizer Karel V gedwongen zijn rechten op Stein te verkopen.

Gemeente Stein in 1868, door J. Kuijper. 430 inwoners

In 1795 werden heerlijkheden afgeschaft en ontstonden gemeentes. Het Land van Steyn, Kort Haarlem, Willens, Vrijhoef en Kalverenbroek vormden de gemeente Land van Steyn. In 1805 vonden er grenswijzigingen plaats waarbij de gemeente in de provincie Utrecht kwam te liggen, met uitzondering van het gedeelte Kort Haarlem dat evenals Gouda tot de provincie Holland ging behoren. Op 1 januari 1812 volgt een nieuwe indeling en wordt de gemeente Land van Steyn samengevoegd met Reeuwijk. Op 1 april 1817 veranderde de indeling opnieuw en ontstond de gemeente Stein. Op 1 januari 1827 werd de gemeente uitgebreid met het gebied van de opgeheven gemeente Vrijhoef en Kalverbroek. Vanaf 1817 wordt Stein geschreven met een “i”. In 1828 werd Kort Haarlem bij Gouda gevoegd. Op 1 juli 1870 werd de gemeente opgeheven. Voor- en Midden Willens werden bij Gouda gevoegd en de rest van het grondgebied kwam bij Reeuwijk. De gemeente telde toen 438 inwoners. Gouda kreeg er 99 inwoners bij en Reeuwijk 339.

In 1964 werd Gouda’s grens verlegd tot halverwege Achter-Willens. Het gedeelte van het voormalige Land van Stein vanaf de spoorlijn Utrecht-Gouda tot aan de IJssel komt bij Haastrecht. Het meest noordelijke stukje van het Land van Stein, de rest van Achter-Willens en Vrijhoef en Kalverenbroek (die beide nog slechts uit water bestaan), blijven bij de gemeente Reeuwijk. Op 1 januari 1985 ging de gemeente Haastrecht op in de gemeente Vlist en daarmee ook buurtschap Stein.

Voor de reformatie stond in Stein het klooster Emmaüs, waar Desiderius Erasmus kloosterling was. Ter plaatse bevindt zich nu een boerderij genaamd “Het klooster”.

Tot en met 31 december 2014 was Stein onderdeel van de gemeente Vlist. Op 1 januari 2015 ging de plaats samen met de gemeente op in de fusiegemeente Krimpenerwaard.

Tot 1795 werd het bestuur gevormd door leden van de Goudse vroedschap. Het was in die tijd toegestaan dat bestuurders buiten de gemeente woonachtig zijn. In 1848 werd een einde gemaakt aan de invloed van de stad op de bestuurdersbenoemingen. Een gemeentehuis heeft de gemeente Stein nooit gehad, de secretarissen hielden de stukken gewoon onder zich.

Vermeldingen:

In Stein Leefden voorouders van mij:

  • Symon Ariens (Cool)
    Zoon van Adriaen Symons en Gheertruyt. In het kohier van de 10e penning 1543 in Stein komt Symon Aryens voor met 1½ viertel eigen land alsmede 2 viertelen huurland en nog eens 8 mergen huurland. In de 10e penning 1553 in
    Stein komt hij voor met 1½ viertel (zes mergen) eigen land en een viertel huurland van vier mergen.
  • Adriaen Symons (Cool)
    Geboren rond 1500, overleden vóór 1573. Zoon van Symon Ariens. Hij koopt in 1561 in het Land van Stein 1½ viertel land van Ghijs Harmans. Hij was gehuwd met Clara, die in 1573 weduwe wordt genoemd.
  • Leendert Jansz Klaren
    Geboren rond 1620, overleden 1682. Zoon van Jan Leenderts Claren en Geertje Leenderts Cool.
    In de lijst met inwoners van het Land van Stein 1674 komt Leendert Clare voor met vrouw, 3 kinderen, 8 beesten, 1 paard, 16 morgen, eigenaar. Leendert is schepen van het Land van Stein (1674-1676) en weesman van het Land van Stein en Willens (1672-1675). Leendert trouwde in 1645 te Oudewater met:
  • Beligje Willems Rietveld
    Zij is overleden na 1692. Zij woonden in het Land van Stein.
  • Yeffjen Leendertsdr Klaren
    Geboren rond 1654 in Land van Stein. Zij is overleden op 25 februari 1702 te Charlois. Dochter van Leendert Jansz Klaren en Beligje Willems Rietveld. Zij  trouwde in de kerk op 26 Januari 1674 te Gouda met Adryaen Verduijn.  Geboren circa 1625, overleden na 1712. Schepen van Charlois en Landbouwer.
  • Catharinus Ooms
    Hij is geboren te Stolwijk op 17 maart 1833. Overleden op vrijdag 4 augustus 1899 te Hazerswoude. Zoon van Pieter Ooms en Catrina de Borst.
    Hij huwt op 19 februari 1857 te Stein met:
  • Neeltje van Dam
    Dochter van Jan van Dam en Johanna Anker.
  • Pieter Ooms
    Hij is geboren te Stein op 10 mei 1857 en overleden te Hazerswoude op 10 oktober 1930. Zoon van Catharinus Ooms en Neeltje van Dam .
    Pieter is van beroep landbouwer en woont op “de Hazershof ” te Hazerswoude. Hij is getrouwd met Dina van Driel.

 

Heerlijkheden

   facebook     

© 15 oktober 2017,   laatst bijgewerkt op  3 december 2024