Waarder is een dorp in de Nederlandse gemeente Bodegraven-Reeuwijk en ligt in de provincie Zuid-Holland. Het dorp is omsloten door de steden Woerden en Oudewater (provincie Utrecht) en de dorpen Papekop, Driebruggen en Nieuwerbrug.
Het dorp telt 1.725 inwoners (CBS, 2019).

De gemeente Waarder werd in 1814 deels overgeheveld van de provincie Utrecht naar Zuid-Holland en kwam zodoende in beide provincies te liggen om in 1818 definitief onder de provincie Zuid-Holland te vallen. Tot 1964 bleef Waarder een zelfstandige gemeente, die verdeeld werd tussen Driebruggen (grootste deel) en Woerden. Het gemeentewapen bestond uit drie woerden (mannelijke eenden). Van 1964 tot 1989 behoorde Waarder tot de gemeente Driebruggen. Van 1989 tot 2011 behoorde het tot de gemeente Reeuwijk.

Het dorp is overwegend protestants.

Waarder is ontstaan rondom een verhoging in het veenontginningsgebied langs het veenriviertje de Oude Wetering en beslaat o.a. de volgende polders: Oosteinderpolder, Westeinderpolder, Korte Waarder en Kerverland.

Op een nog bestaande verhoging is rond 1500 de huidige Nederlandse hervormde kerk gebouwd; de westgevel is volgens een dateringssteen uit 1774. De eerste maal dat er over het dorp Waarder werd gesproken was in 1108. In Waarder, een voormalig ambachtsheerlijkheid, heeft vroeger een commanderij van de Johannieterorde gestaan: de Hof van Waarder, waarvan niets meer over is.

Hof van Waarder was een commanderij van de Johanniter Orde of Maltezer Orde, gelegen aan de Molendijk tussen Waarder en de Korte Waarder te Nieuwerbrug.

In 1672 werd de Hof van Waarder door Franse troepen in brand gestoken. Op de restanten werd later een boerderij gebouwd. Van de Hof van Waarder is niets meer over. In Waarder is een wijk genoemd naar de voormalige commanderij.

In de jaren zeventig is men begonnen met een uitbreiding aan de Kosterdijk, om vervolgens achter de Molendijk een nieuwbouwwijk te maken. De laatste uitbreidingen vonden plaats aan Hof van Waarder, parallel lopend aan het middeleeuwse Kerkelaantje, en het Jenneke E. Bijlhof. In het dorp is van de oude bebouwing weinig over, slechts de N.H.-kerk, de oude openbare school (1882) en een paar boerderijen. Buiten het dorp zijn nog een groot aantal boerderijen in hun originele staat (b.v. aan het Westeinde). In 2008 vierde het dorp Waarder zijn 900-jarig bestaan.

Ten oosten van Waarder is in 1986 een olie- en gasveld ontdekt, het Papekopveld.

Het wapen van Waarder werd op 24 juli 1816 bij besluit van de Hoge Raad van Adel aan de destijds Utrechtse gemeente Waarder in gebruik bevestigd. De gemeente is in 1964 opgegaan in de gemeente Driebruggen. In het wapen van Driebruggen werd in het eerste kwartier een eend opgenomen als verwijzing naar Waarder. Op 1 januari 1989 ging deze gemeente op in Reeuwijk. De drie woerden uit het wapen van Waarder werden in het nieuwe gemeentewapen opgenomen. Sinds 2011 valt Waarder onder de gemeente Bodegraven-Reeuwijk. In het wapen van Bodegraven-Reeuwijk zijn geen elementen uit het wapen van Waarder opgenomen.

Tot 19 september 1814 lag Waarder geheel in Utrecht; vanaf die datum tot 1 januari 1818 lag de gemeente gedeeltelijk in die provincie. Vanaf die datum behoort Waarder tot Zuid-Holland.

De blazoenering van het wapen luidde als volgt:
“Van zilver, waarop drie waarden in hunne natuurlijke kleur.
De heraldische kleur in het wapen is zilver (wit), de woerden (mannetjeseenden) zijn van natuurlijke kleur.
De woerden vormen sprekende elementen die verwijzen naar de naam Waarder.

 

Uit:

Wikipedia – Waarder

Wikipedia – Hof van Waarder

Wikipedia – Wapen van Waarder

 

Voorouders van mij:

• Cornelis Cornelis in ’t Hout
  Geboren rond 1640. Zoon van Cornelis Claas in ’t Hout. Hij is op  5 mei 1658 getrouwd te Waarder met Metje Claas.
• Willemtgen Pancken. Geboren rond 1640 te Willeskop, overleden 1717 te Waarder. Dochter van Pancras Everts van Dijck en Merrichen Aerts Dobbe. Zij trouwde in 1658 te Oudewater met Willem Willems Hollander.

 

Terug naar:

Dorpen en Steden