Kethel

Gemeente Kethel en Spaland, door J. Kuyper rond 1870. 1450 inwoners.

Kethel was een zelfstandig dorp ten noorden van Schiedam.
Kethel was de kern van de voormalige gemeente Kethel en Spaland die in 1941 werd geannexeerd door Schiedam. Een bijzonderheid van Kethel was dat het twee kernen had:

  • de oude kern zoals die zich nog steeds bevindt rond de Dorpskerk. De bouw van deze kerk dateert vermoedelijk uit 1225-1250 en verving de “Kapel van Willibrord” (anno 1164). Deze van oorsprong katholieke kerk is sinds 1578 een hervormde kerk.
  • een nieuwere kern, Kerkbuurt, ligt ten noordoosten van de oude kern bij de huidige katholieke Sint-Jacobuskerk uit 1890, een ontwerp van architect A.C. Bleijs.

Beide kerken zijn rijksmonument en Kethel heeft de status van beschermd dorpsgezicht.

Daarnaast hoorde de oude buurtschap Windas aan de Poldervaart ook tot Kethel.

Tot de inlijving van Nederland bij Frankrijk op 9 juli 1810 werd Kethel bestuurd door een schout en schepenen. Daarna kwam er een maire. Deze moest, samen met de ‘Conseil Municipal’ (gemeenteraad) het bestuur en de administratie van de gemeente uitoefenen. De rechtspraak werd een rijksverantwoordelijkheid, dus de rechtbank werd opgeheven.

Op 21 oktober 1811 werd bij Keizerlijk Decreet Spaland aan de gemeente Kethel toegevoegd, net als Nieuw Mathenesse. Na het vertrek van de Fransen in 1813 verdween de gemeenteraad weer en kreeg het stadsbestuur de oude vorm terug, met een schout, ook wel president genoemd, die tevens secretaris was. Pas in 1825 kreeg Kethel haar eerste burgemeester. Na het invoeren van de nieuwe Grondwet van Thorbecke in 1848 werden de stadsbesturen overal op dezelfde manier samengesteld.

In 1941 werd het grootste deel van Kethel en Spaland (circa 2.000 inwoners) geannexeerd door Schiedam; een klein deel (150 inwoners) kwam bij Rotterdam.

Na de annexatie verhuisde de toenmalige burgemeester Van der Lip met zijn gezin naar Santpoort, en nam zijn ambtsketen mee. Verzoeken om de keten in te leveren negeerde hij. Bij een onderzoek in 1947 verklaarde Van der Lip dat het annexatiebesluit van 1941 geen rechtsgrond had, en hij dus nog steeds de burgemeester van Kethel en Spaland was. Uiteindelijk oordeelde de rechtbank van Haarlem op 30 maart 1948 dat de ambtsketen aan de gemeente Schiedam moest worden afgestaan.

Tegenwoordig is Kethel met Groenoord, Woudhoek en Spaland/Sveaparken een van de wijken van Schiedam-Noord. Het omvat onder meer het voormalige dorp (onder de naam Kethel-dorp).

Het wapen van Kethel en Spaland werd op 24 juli 1816 bij besluit van de Hoge Raad van Adel aan de Zuid-Hollandse gemeente Kethel en Spaland in gebruik bevestigd. Op 1 augustus 1941 is de gemeente opgegaan in de gemeente Schiedam, waardoor het wapen niet langer officieel gebruikt wordt. In het wapen van deze gemeente zijn geen elementen overgenomen uit het wapen van Kethel en Spaland.
De blazoenering van het wapen van Kethel en Spaland luidt als volgt:
“Van goud beladen met een ketel van sabel.”  De heraldische kleuren in het wapen zijn goud (geel) en sabel (zwart).

Het wapen was reeds lang in gebruik voor de ambachtsheerlijkheid Kethel. Het is een sprekend wapen. De ketel wordt reeds in 1492 in het zegel gebruikt. Het mauscript Beelaerts van Blokland vermeldt het wapen uitsluitend voor Kethel, en geeft voor Spaland als wapen: “In azuur een spade van zilver, paalsgewijze geplaatst en vergezeld van 2 rozen van hetzelfde.”, dus ook een sprekend wapen. Van Ollefen vermeldt het wapen in 1793 als wapen voor Kethel, maar geeft op de bijbehorende illustratie een geheel ander wapen weer, dat verder nergens wordt beschreven. Als wapen voor Spaland vermeldt hij: “een groen veld, waarop eene spade met twee roosjes daar boven”
De gemeente zelf had op het moment van annexatie een wapen in gebruik waarop zowel een ketel als een spade waren afgebeeld, wat een combinatie is van de wapens van Kethel en Spaland.
Bron: Wikipedia – Kethel
Voorouders van mij uit Kethel waren:
  • Vrank Dirc Zaijensz
    Geboren in 1320, overleden in 1384. Schout van Kethel.
    Zoon van Dirc Zaijen en Haestgens.
    Hij is getrouwd in 1370 met Lijsbeth Dirc van Matenesse.
  • Dirc Jansz van der Woert
    Geboren in 1355 te Kethel. Zoon van Jan Reynersz (Vos) van der Woert.
    Hij is getrouwd met Aegt Dirc Claesdr Ruischen in 1375 te Kethel.
  • IJsbrant Dircxs van der Woert
    Geboren in 1375 te Kethel, overleden in 1462. Zoon van Dirc Jansz van der Woert en Aegt Dirc Claesdr Ruischen.
    Hij  is getrouwd in 1395 met:
  • Hadewij Dircksd Hodenpijl
    Geboren in het jaar 1378 te Kethel. Dochter van Dirck Jansz van Hodenpijl en Machteld Gerritsdr van Heemstede.
  • Jan Post
    Geboren rond 1480 in Kethel.
    Hij trouwde circa 1505 met Maertje Jorisdr.
  • Joris Jansz Post
    Geboren circa 1516 in Kethel, overleden circa 1558. Schepen te Kethel. Zoon van Jan Post.
  • Joest Joriszn Post
    Geboren rond 1545 in Kethel, overleden rond 1598. Zoon van Joris Jansz Post.
    Joest was schepen te Kethel en Spaland.
  • Jacob Joestzn Verpost
    Hij is overleden in  december 1652 in Kethel, begraven op 21 december 1652. Zoon van Joest Jorisz Post.
Terug naar Steden en Dorpen
  facebook       

© 20 januari 2018, laatst bijgewerkt op 3 mei 2020