Groot-Ammers in 1868, door J. Kuijpers. 1180 inwoners.

Groot-Ammers is een dorp ongeveer drie kilometer ten zuidwesten van Schoonhoven in de gemeente Molenlanden, aan de Lek. Groot-Ammers ligt in de Alblasserwaard.
Het dorp telt 4.245 inwoners (2021, CBS).

Ammers, Ammer of Amer betekende vroeger: waterloop. Vergelijk ook: Amersfoort. Groot-Ammers ontstond waar een veenriviertje uitmondde in de Lek. Het voorvoegsel “Groot” is toegevoegd ter onderscheid van Klein-Ammers of Ammerstol, aan de noordzijde van de Lek.

Groot-Ammers wordt in de geschiedenis voor het eerst genoemd in 1042. Het in die tijd gebouwde slot Liesvelt was een van de grootste en sterkste kastelen van Nederland. Het slot was het eigendom van de heren van Liesveld. De omgeving Groot-Ammers, Gelkenes, het Achterland, Graafland, Peulwijk, Ottoland en Peursum hoorde onder de Heerlijkheid Liesveld. Tussen 1300 en 1400 werd de boezem uitgegraven. Deze waterloop monde via een sluis uit in de Lek, en speelt (nog steeds) een belangrijke rol in de beheersing van het waterpeil in de Alblasserwaard, hoewel de sluis buiten gebruik is genomen. Aan deze boezem staan een 4-tal poldermolens. In 1636 kocht Willem Frederik van Nassau, stadhouder van Friesland, de baronie van Liesvelt. De Nederlandse koning mag zich om deze reden baron van Liesvelt noemen. Omdat het slot Liesvelt een bouwval was geworden, werd het in 1740 afgebroken. Het puin werd gebruikt om de Lekdijk te verstevigen. Het stalgebouw is bewaard gebleven, en werd sindsdien gebruikt als rechtszaal. In 1745 werd begonnen met de bouw van een nieuw huis van Liesveld, hier zijn nog slechts resten van bewaard gebleven. Rond 1900 was er in Groot-Ammers veel handel in kaas. De kaas werd in de Alblasserwaardse polder geproduceerd, en in Groot-Ammers verhandeld, getuige de kaaspakhuizen in het dorp.

Groot-Ammers was van 1 april 1817 tot 1986 een zelfstandige gemeente, nadat het was afgesplitst van Nieuwpoort, waaraan het in 1812 was toegevoegd.

Van 1 januari 1986 tot 1 januari 2013 viel Groot-Ammers onder de gemeente Liesveld. Sinds 2013 maakte Groot-Ammers deel uit van de gemeente Molenwaard. Vanaf 1 januari 2019 is de gemeente Molenwaard samengevoegd met de gemeente Giessenlanden in de nieuw gevormde gemeente Molenlanden.

Groot-Ammers is voor velen vooral bekend door de ooievaars. Het is lange tijd slecht gesteld geweest met de aantallen ooievaars in Nederland. Door ooievaars te importeren en in gevangenschap te laten broeden is het Ooievaarsdorp ‘Het Liesvelt’ ontstaan. De nakomelingen worden vrijgelaten. Deze pogingen hadden tot resultaat dat in 1978 en 1979 resp. 3 en 2 broedparen bestonden uit een wild en een gekweekt exemplaar. Het totaal aantal broedparen bedroeg 9 in 1979. Begin jaren negentig was het aantal (half)tamme broedparen vergroot door het stichten van ‘buitenstations’ met telkens weer opgekweekte jonge ooievaars. Dankzij het succesvolle broedprogramma gaat het nu gelukkig zo goed met de ooievaar, dat deze weer op eigen benen kan staan. Het accent is daarom bij Het Liesvelt verlegd van ooievaarsdorp naar streekcentrum met een veel bredere functie.

–

J.W. Ooms (1914 – 1974)

Te Groot-Ammers is in 1914 de streekromanschrijver en schilder J. W. Ooms geboren.
Hij was directeur van bibliotheken, schrijver, schilder, illustrator, verzetstrijder, politicus, journalist, dammer en fokker van geiten.
Hij schreef jeugdboeken en streekromans die zich afspeelden in zijn geliefde Alblasserwaard.

Gezicht op de Boezem en de Ammerse molens, door J.W. Ooms 1935. © Stichting J.W. Ooms

–

Wapen Groot-Ammers

Het wapen van Groot-Ammers werd op 24 december 1817 door de Hoge Raad van Adel aan de gemeente Groot-Ammers in gebruik bevestigd. Op 1 januari 1986 werd Groot-Ammers onderdeel van de nieuwe gemeente Liesveld. Het wapen van Groot-Ammers is daardoor komen te vervallen. In het wapen van Liesveld zijn geen elementen overgenomen uit het wapen van Groot-Ammers. Sinds 1 januari 2013 viel het dorp onder de gemeente Molenwaard.
Vanaf 1 januari 2019 valt Groot-Ammers onder de gemeente Molenlanden.

De blazoenering van het wapen luidde als volgt:
“Van goud beladen met een achtpuntige star van sabel.” De heraldische kleuren zijn goud (geel) en sabel (zwart).
Het wapen is waarschijnlijk afgeleid van het familiewapen van Van Kralingen.

–

Uit:
Wikipedia – Groot-Ammers
Wikipedia – Wapen van Groot-Ammers

Link:
Digibron.nl, Hervormd Groot-Ammers in verbondenheid met het Oranjehuis

–

–Voorouders van mij uit Groot-Ammers:

• Adriaen Adriaenszoon Oom
  Hij is geboren omstreeks 1550 en leeft nog in 1622. Zoon van Adriaen Adriaensz Oom.
  Hij huwt Nelletgen Adriaensdochter, dochter van Adriaen Pieterszoon, schout van Groot-Ammers. Hij wordt in 1590 vermeld als pachter van de wijnen- en bierexcijs van de Baronie van Liesveld en wordt daarin Oomge genoemd. In akten te Ammers-Graveland wordt hij ook wel Oomkens en Noomkens genoemd. Vanaf 1596 is hij schout van Groot-Ammers en substituutschout van Ammers-Graveland.
• Gerrit Ariens Snijer
  Geboren rond 1560, woonachtig te Groot-Ammers.
  Hij huwt omstreeks 1585 met Maaijke Pieters.
• Gerrit Gerrits Cleijn 
  Geboren omstreeks 1585. Woonachtig te Groot-Ammers.
  Hij huwt 1e omstreeks 1615 met een onbekende vrouw.
  Hij huwt 2e omstreeks 1625  met Neeltje Pieters
• Jan Adamszoon Oom
  Hij is geboren tussen 1610 en 1615. Hij overleed tussen 26 augustus 1659 (als schout genoemd) en 21 februari 1661 (zijn weduwe genoemd). Zoon van Adam Adriaenszoon Oom en Maritgen Maertensdochter Verhuysen.Hij is vanaf 11 juli 1640 schout van Gelkenes en Groot-Ammers met Ammers-Graveland, Achterland en Peulwijk in de Baronie van Liesveld. Hij huwde ca. 1640 met Philippina Cornelisdr de Cuijper.
• Jacob Jansz Cloot
  Geboren circa 1620 te Gelkenes.
  Hij huwde 1e op 5 oktober 1642 te Nieuwpoort met Heijltje Hendriks Cock.
  Hij huwde 2e op 20 december 1671 te Groot-Ammers met:
• Weijntje Willems Advokaat
  Geboren omstreeks 1645. Dochter van Willem Cornelisz Advokaat en Claasje Cornelisdr.
  

  Ammerse Koornmolen

  Adam Janszoon Ooms
  Hij is te Groot-Ammers geboren in 1640/42. Zoon van Jan Adamszoon Oom en Philippina Cornelisdr de Cuijper. Hij huwt op 3 juli 1664 Maritgen Aerts de Bas, jonge dochter van de Opperstock (Streefkerk). Van beroep is hij korenmolenaar en eigenaar van de  Ammerse Koornmolen aan de Liesveldsche Nessedijk.
  Maar, hij is ook de stamvader van het walvisvaardersgeslacht Ooms.

• Lambert Pietersen Kok
  Geboren 1660, gedoopt 7 oktober 1660 te Groot-Ammers. Overleden vóór 11 Mei 1721. Zoon van  Pieter Lambertsz Kok en Weijntje Abrahams Advokaat. Hij was gehuwd met:
• Neeltje Melssen Toom
  Geboren 1678, gedoopt 4 september 1678 te Groot-Ammers. Dochter van  Mels Claessen Toom en Merrighjen Ariens.
• Jan Adamszoon Ooms
  Hij is te Groot-Ammers gedoopt op 15 januari 1668 en overleed vóór 4 augustus 1726 aldaar. Zoon van Adam Janszoon Oom en Maritgen Aerts de Bas. Hij huwt als jonge man in de Opperstock met Anna Jansdochter uit de Opperstock. (Zij overleed na oktober 1692). Jan huwt voor de 2e maal op 14-11-1697 met Adriaentje Maertens Seevenhoven uit Nieuwpoort. Dochter van Maerten Bastiaensz Bestevaer Seevenhoven.
• Cornelis Adamsz Ooms
  Geboren in 1670. Gedoopt Groot-Ammers op 16 februari 1670 en overleden vóór 29 juli 1748.
  Zoon van Adam Janszoon Oom en Maritgen Aerts de Bas. Cornelis wordt in 1713 bode van vrije heerlijkheid Langerak. Hij huwt op 30 april 1695 te Ammerstol met Jaapje Cornelis Hogendijk.
• Willem Jacobs Kloot
  Geboren in 1678, gedoopt op 18 december 1678 te Groot-Ammers. Hij is overleden in mei 1752 te Groot-Ammers.
  Zoon van Jacob Jansz Kloot en Weijntje Willems Advokaat.
  Hij huwde 1e met Neeltje Davids. Hij huwde 2e met Adriaantje Melisdr Natzeil.
• Jacob Willemsz Kloot
  Geboren op 1 april 1700 te Groot-Ammers, overleden op 27 januari 1761 te Stolwijk. Zoon van Willem Jacobs Kloot en Neeltje Davids.
  Getrouwd op 23 januari 1735 te Haastrecht met Celia Neuteboom.
• Adam Janszoon Ooms 
  Hij is gedoopt te Groot-Ammers op 1 maart 1705 en begraven in de kerk van Bergambacht op 29 november 1729. Zoon van Jan Adamszoon Ooms en Adriaentje Maertens Seevenhoven. Hij huwt te Stolwijk op 4 augustus 1726 met Beatrix Geeresteyn. Gedoopt te Stolwijk op  23 maart 1693 en in Bergambacht overleden op 9 juni 1778.

Bronvermeldingen:
Genealogieën – JohnOoms.nl
Familiedossier Ooms-Braat – JohnOoms.nl
Genealogische Bronnen – JohnOoms.nl

 

Terug naar:

Dorpen en Steden

 

–

        

© 17 oktober 2017,   laatst bijgewerkt op  3 december 2024