De jaren 1575-1580

 De beginjaren van Adam Adriaensz Oom

 

Overzicht van de jaren 1575 t/m 1580

1575
februari

  • 8 – Leiden krijgt een universiteit, de eerste van Nederland. Willem van Oranje betuigt hiermee zijn erkentelijkheid aan de Leidenaren, die het beleg door de Spanjaarden hebben weerstaan (Leids Ontzet, 1574).
juni
  • 4 – In Dordrecht wordt de Hollands-Zeeuwse Unie gesloten. De Staten van beide gewesten gaan samenwerken op militair, religieus en fiscaal gebied. Ook de Gelderse steden Zaltbommel en Buren sluiten zich aan. Zo ontstaat de romp van de latere Noord-Nederlandse Unie.
  • 12 – Willem van Oranje trouwt met Charlotte van Bourbon.
  • 28 – Troepen van Don Requesens belegeren Buren.
juli
augustus
september
oktober

december

  • 18 – Michelagnolo Galilei geboren. Hij was een  Italiaans componist en luitspeler (overleden 1631)
zonder datum

1576
januari

  • 1 – In de Spaanse Nederlanden voert landvoogd Requesens de algemene jaarstijl in waarbij het nieuwe jaar telkens op 1 januari start. Voordien werden verschillende jaarstijlen naast elkaar gebruikt waarbij het jaar begon op Kerstmis of Pasen.
februari
maart
april
  • 16 – Willem van Oranje ondertekent de “akte van redemptie”, volgens welke geen boom meer mag worden gekapt in het Haagse Bos, en dit nooit mag worden verkocht.
mei
  • 9 – Mislukte Aanval op Muiden door een Geuzenvloot.
  • 14 – Bouw schans Soltecampe aan de Lauwerszee als bolwerk van de Spaanse troepen.
  • 27 – Lodewijk van Boisot (46), verdrinkt tijdens een poging om te ontkomen aan de Spanjaarden
juli

augustus

  • 27 – Titiaan overleden (86/88). Hij was een Italiaans schilder.
september
oktober
  • 15 – Hertog Julius van Brunswijk-Wolfenbüttel opent plechtig de Academia Julia, de eerste protestantse universiteit van Duitsland. De academie in Helmstedt moet de geestelijkheid opleiden volgens de lutheraanse kerkorde.
  • 23 – Door onvoorzichtigheid van ingekwartierde soldaten brak in de nacht van 22 op 23 oktober in Haarlem een grote stadsbrand uit. De brand ontstond in een brouwerij op het Slepershoofd. Aangewakkerd een noordoostenwind breidde het vuur zich uit in westelijke richting door de stad en worden 449 huizen verwoest.
november
december
zonder datum

 

1577
januari

  • 7 – Ratificatie van de Pacificatie van Gent, de onderlinge vrede tussen de noordelijke en zuidelijke gewesten van de Nederlanden, ook bekend als de zogenaamde Eerste Unie door de Staten-Generaal te Brussel.
februari
maart
  • 15 – Het Waalse garnizoen verlaat de stad Groningen, waarna onder de bevolking wordt feestgevierd. Daarbij brandt de top van de Martinitoren af.
  • 26 – Elisabeth van Oranje, gravin van Nassau (overleden 1642)
april
mei
juli
  • 20 In Venetië wordt een processie gehouden als dank voor het einde van de pestepidemie. Deze processie wordt een jaarlijkse traditie.
  • 24 – Don Juan valt de stad Namen aan, waarmee een einde komt aan de Unie van Brussel. Na deze aanval erkennen de gewesten niet langer Don Juan als hun landvoogd en vragen ze Matthias van Oostenrijk zijn plaats in te nemen.
augustus
september
oktober
  • 9 – De Staten van Utrecht erkennen Willem van Oranje als stadhouder.
  • 15 – Filips II krijgt de pauselijke machtiging van Gregorius XIII om de leden van de Orde van het Gulden Vlies voortaan eigenmachtig te benoemen. Daarmee komt een einde aan het recht van coöptatie door de vliesridders. .
  • 28 – Radicale calvinisten grijpen de macht in Gent en stichten de Gentse Republiek. Tijdens de schermutselingen in de stad kunnen de calvinisten de hertog van Aarschot gevangennemen.
november
  • 1 – De Statenleden van de Groninger Ommelanden worden op last van de Groninger stadsregering gevangengenomen.
  • 10 – Aarschot legt het stadhouderschap van Vlaanderen neer.
  • 23 – De Watergeuzen proberen met een legertje van veertig man onder leiding van Herman Helling en Nicolaas Ruikhaver Amsterdam te veroveren. De aanslag op Amsterdam mislukt omdat ze de weg niet kunnen vinden naar de Dam.
  • 25 – Jan van Wittem dient zijn ontslag in als militair gouverneur van Maastricht, omdat de Staten-Generaal hem ondanks zijn herhaaldelijk aandringen geen versterkingen sturen.
december
  • 13 – De “Golden Hinde” is het schip waarmee Sir Francis Drake in 34 maanden als eerste Engelsman om de wereld zeilt. De expeditie vertrekt met vijf schepen, maar nog voor men Vuurland bereikt is er nog maar één over.
  • 20 – Tijdens een brand in het Dogepaleis in Venetië gaat het grootste deel van het werk dat Titiaan maakte voor de Venetiaanse overheid verloren.
zonder datum
  • Er breekt een veiliger tijdperk aan voor de protestanten in Vlaanderen. Er doet zich een calvinistische staatsgreep voor in verschillende delen van Vlaanderen. Tijdens die staatsgreep worden verschillende Spaansgezinde kerkelijke en wereldlijke gezagsdragers gevangengenomen.
  • In Rome wordt de eerste kunstacademie gesticht, de “Accademia di San Luca“.
  • In Florence wordt het door Bartolommeo Ammannati gebouwde Palazzo Giugni afgewerkt.
  • De lama Sönam Gyatso introduceert het Boeddhisme in Mongolië.

 

1578
januari

februari
maart
  • 8 tot 12 – Beleg van Nijvel door de koninklijke troepen, eindigend in de capitulatie en aftocht van Joost de Soete en de ontploffing van het stadhuis.
mei
  • 10 – In het calvinistische Gent worden kloosters “gezuiverd” en geplunderd.
  • 22 – Graaf Jan van Nassau, de oudere broer van Willem van Oranje, wordt door de tegenlandvoogd Matthias van Oostenrijk benoemd tot stadhouder van Gelre.
  • 26 – De Alteratie van Amsterdam. Het katholieke stadsbestuur van Amsterdam wordt afgezet; protestanten nemen het bestuur over.
  • 29 – Op Sacramentsdag overrompelen calvinisten gesteund door de Staatse troepen de Haarlemse kathedraal Sint-Bavo, doden de plebaan en slaan het interieur (altaren, beelden en reliekhouders) aan gruzelementen. De bisschop van Haarlem, Godfried van Mierlo, ontvlucht de stad.
  • 31 – Toevallige ontdekking van de catacomben van Rome.
juni
juli
augustus
  • 1 – Te Rijmenam heeft een gewapend treffen plaats dat wordt uitgevochten tussen de Spaanse troepen en de versterkte Staatse legers die zich met 17.000 manschappen hebben verschanst in de Dijlevallei aan de grens met Muizen. Alexander Farnese voert het bevel over de Spaanse troepen, Bossu over de Staatse. De Spanjaarden delven het onderspit.
  • 4 – Het christelijk leger van koning Sebastiaan I van Portugal wordt tijdens de Slag der Drie Koningen in Noord-Afrika door de Moren verslagen en de koning wordt gedood. Zijn oom, Hendrik, een bejaarde bisschop, wordt als laatste telg van het huis Aviz-Beja wordt gekroond tot koning van Portugal.
  • 7 – Vierdaagse Plundering van Aarschot, eerst door calvinisten en daarna door een Spaans leger, Aarschot valt ten prooi aan een stadsbrand, niet meer dan tien huizen blijven gespaard.
  • 29 – De door de opstandelingen aangestelde tegenlandvoogd Matthias van Oostenrijk verleent de katholieken in Antwerpen vergunning om hun eredienst te vieren, en stelt ze daarvoor kerkgebouwen ter beschikking. Eenzelfde regeling krijgen een week later de luthersen.
september
  • 2 – Om het Schonenvaardersbolwerk snel klaar te hebben met het oog op nieuwe Spaanse aanvallen, bepaalt de Raad van Maastricht dat ook de geestelijkheid dertig tot veertig man moet leveren voor het grondwerk. Metselaars mogen geen ander werk aannemen.
  • 7 – In Gelre pleegt stadhouder Jan van Nassau een staatsgreep in zijn gewest door de leden van het Hof van Gelre, dat een ‘broeinest van heimelijk Spaansgezinden’ zou zijn, te vervangen door Gelderse ingezetenen
  • 23 – Intocht van Willem van Oranje in Brussel, dat nu een calvinistische republiek is. De prins benoemt Olivier van den Tympel tot burggraaf van de stad.
  • 28 – Beleg van Nijvel door Juan van Oostenrijk.
oktober
november
december
  • december – Zeven vooraanstaande katholieke geestelijken in Utrecht worden gearresteerd na de verspreiding van een pamflet van de hand van de scholaster van OudmunsterJacob van Cuynretorff, tegen de Unie van Utrecht.
zonder datum

1579
Januari

Februari
  • 4 – Gent sluit zich als eerste Vlaamse stad aan bij de Unie van Utrecht.
Maart
April
mei
  • mei – Calvinistische opstand in Antwerpen tegen de religievrede. De Prins van Oranje kan ternauwernood 180 katholieke priesters en de landvoogd Matthias ontzetten. Vervolgens komen in Mechelen katholieke burgers eveneens in opstand; daar moet het protestantse garnizoen worden teruggetrokken en verlaten zeshonderd protestanten de stad.
Juni
Juli
  • 1 – Schermersoproer in ‘s-Hertogenbosch, waarbij de katholieken de calvinisten verslaan en de stad in het Spaanse kamp brengen.
  • 1 – Alexander Farnese, de hertog van Parma, neemt Maastricht in.
  • 18 – In Ierland begint de Tweede Desmondopstand tegen het Engelse bestuur.
Augustus
  • 6 – Koning Filips II, die ook graaf van Vlaanderen is, wordt door het stadsbestuur van Gent van zijn gezag vervallen verklaard, omdat hij onredelijke vredesvoorwaarden zou hebben gesteld. Daarmee ontstaat de Gentse republiek.
  • 15 – De versterkte dorpskom van Baasrode wordt tijdens de Slag om Baasrode veroverd en vernietigd, in een mislukte maar bijzonder bloedige poging door Spaanse troepen om rebellenleider Willem van Oranje te pakken te krijgen. Alle gebouwen worden in brand gestoken.
  • 20 -Willem van Oranje, sinds twee dagen in Gent, stelt Karel Utenhove in de plaats van de ambitieuze en extremistische Jan van Hembyze als voorschepen (of burgemeester) van de stad.
September
Oktober
december
zonder datum
  • De kerk en de meeste huizen van Bevere worden afgebroken om met de stenen de stadsmuur van Oudenaarde te versterken.
  • De burcht van Herzele wordt in puin geschoten door het katholieke Habsburgse Rijk in de strijd tegen het protestants gezinde Vlaanderen.

 

1580
februari

maart

Rennenberg lopen over naar de Spanjaarden (het verraad van Rennenberg). Overijssel kiest voor het katholicisme en Filips, maar krijgt, na diplomatie van Willem van Oranje alleen Groningen mee. Begin van een guerrillaoorlog.

  • 31 – De Staten van Friesland nemen een in een resolutie het besluit katholieke ceremonies te verbieden. De kloosters worden gesloten en de kerkelijke goederen moeten gebruikt worden voor gereformeerde predikanten en de armen.
april
mei
  • 10 -In Vlaanderen vindt de ‘slag van Ingelmunster’ plaats. Een legertje van de Staten-Generaal, vooral bestaande uit Franse hugenoten strijden, onder leiding van François de la Noue, tegen de Spaanse bezetters van het kasteel Ingelmunster. De la Noue delft het onderspit en wordt naar landvoogd Alexander Farnese gebracht.
juni
juli
  • 9 en 10 – Een Staatse aanval op Halle mislukt door fouten bij de voorbereiding.
  • juli – Rennenberg verovert Delfzijl.
augustus
september
  • 11 – Het Klooster van Aduard wordt verwoest.
  • 19 – Hertog Frans van Anjou wordt aangesteld als vorst over de Nederlanden. Hij zegt toe de bestaande orde in Holland en Zeeland te respecteren.
  • 26 – Francis Drake keert met zijn expeditie in Engeland terug, waar hij wordt geridderd door koningin Elizabeth.
  • september – Rennenberg verovert Oldenzaal, de hoofdstad van Twente. Het koningsgezinde Hof van Overijssel, dat uit Zwolle is verjaagd, kiest nu domicilie in Oldenzaal.
oktober
november
  • 26 – Franse rooms-katholieken en hugenoten sluiten de Vrede van Fleix. Hiermee komt een eind aan de zevende godsdienstoorlog in Frankrijk.
zonder datum
  • Hongersnood in Rome.

datum onbekend

Bronnen:
1575 – Wikiwand
1576 – Wikiwand
1577 – Wikiwand
1578 – Wikiwand
1579 – Wikiwand
1580 – Wikiwand

Terug naar:
Adam Adriaensz Oom – JohnOoms.nl

facebook