Joost Pruijser
en zijn Nazaten

 

De naam Pruijser wijst mogelijk op een herkomst of band met het gebied Pruisen (het huidige Noord-Duitsland/Polen). Het was niet ongebruikelijk dat migranten of hun nakomelingen een bijnaam kregen die verwees naar hun herkomst.
Zo kan Joost zelf, of misschien zijn vader of grootvader, van elders naar de Hollandse dorpen zijn gekomen om werk te zoeken als landbouwer, arbeider of ambachtsman.

 

EERSTE GENERATIE

1. Joost Pruijser

 

Levensschets van Joost Pruijser

Joost Pruijser werd rond 1620 geboren, in een tijd waarin de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden op het hoogtepunt stond van haar Gouden Eeuw. Het was de periode van handelsbloei, scheepvaart en een groeiende welvaart, maar ook van voortdurende strijd met Spanje (de Tachtigjarige Oorlog, die pas in 1648 officieel zou eindigen).

Over zijn echtgenote is helaas niets bekend; in veel gevallen zijn de namen van vrouwen in deze vroege tijd slechts fragmentarisch of helemaal niet bewaard gebleven in de archieven. Wel weten we dat Joost een zoon had:

• Huijbert Joosten Pruijser, die zijn patroniem (“Joosten”) draagt en daarmee de herinnering aan zijn vader’s naam levend hield.

Huijbert zette de familienaam voort in een tijd waarin achternamen steeds vaker vast werden doorgegeven, vooral vanaf de tweede helft van de 17e eeuw.

Zo staat Joost Pruijser aan het begin van een familielijn die later generaties voortbracht. Al weten we weinig van zijn eigen levensloop, door zijn zoon Huijbert leeft zijn naam en nalatenschap voort.

————————————————————————————————————————————————–

Persoonskaart

Joost Pruijser
Geboren rond 1620.
Klik hier voor meer informatie over de beginjaren rond 1620 van Joost Pruijser.
Hij was gehuwd met een onbekende vrouw.
Zoon:

– Huijbert Joosten Pruijser

_________________________________________________________________________________________

TWEEDE GENERATIE

2. Huijbert Joosten Pruijser

 

📖 Een leven in drie huwelijken

In het midden van de 17e eeuw, toen de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden haar hoogtijdagen beleefde, werd rond het jaar 1650 een jongen geboren die de naam Huijbert Joosten Pruijser zou dragen. Zijn vader, Joost Pruijser, was vermoedelijk een eenvoudige man, zoals zovelen in het Land van Heusden en Altena — een streek van rivieren, dijken en vruchtbare kleigrond. Huijbert groeide op in een wereld van ambachten, geloof en gemeenschap, waar het leven werd bepaald door de seizoenen en de kerkklok.

 

🧔 Een man van zijn tijd

Huijbert was een kind van de Gouden Eeuw, maar zijn leven speelde zich af in de schaduw van de grote steden. Geen schilderijen of handelscontracten, maar het boerenland en de dorpsgemeenschap vormden zijn decor. Hij was een man van verantwoordelijkheid, zoals blijkt uit zijn drie huwelijken en de vele kinderen die hij verwekte — een patriarch in wording.

 

💍 Eerste huwelijk

Rond 1675 trad Huijbert in het huwelijk met Anneken Lourens Kreijnen, ook wel bekend als Mulders. Zij werd geboren rond 1655 en stierf in 1696. Samen kregen ze zes kinderen, waaronder:

• Jodocus (1679), mogelijk vernoemd naar een familielid
• Laurentius  1681- 1687, vroeg overleden
• Laurentius (1687), getrouwd met Elisabeth Hendrikse Brouwers
• Joanna, Joost, en Krijn, geboren tussen 1684 en 1696

Hun gezin groeide in een tijd van religieuze stabiliteit en lokale verbondenheid. Dussen, waar Huijbert later zou overlijden, was een dorp waar de Hervormde Kerk het ritme van het leven bepaalde.

 

💔 Tweede huwelijk

Na Anneken’s overlijden hertrouwde Huijbert rond 1698 met Catharina van der Pijl, dochter van Willem Goverts en Maijken Paulus. Dit huwelijk bleef kinderloos, en Catharina overleed rond 1704. Het was een kortstondige verbintenis, maar wellicht een poging tot stabiliteit in een periode van rouw.

 

💒 Derde huwelijk

In 1706 trad Huijbert voor de derde keer in het huwelijk, ditmaal met Dingena Leenderts Bras, geboren in 1679. Zij was de dochter van Leendert Hendriks Bras en Aantjen Teunis Sacht — namen die klinken als uit een oud dorpsregister. Dingena schonk Huijbert drie kinderen:

• Joannes (1707 – ….)
• Adrianus (1708 – ….)
• Anna (1711 – ….), die helaas op jonge leeftijd stierf

Het gezin woonde vermoedelijk in of nabij Almkerk, een dorp aan de Uppelsedijk, waar Dingena na Huijberts dood in 1712 zou blijven wonen. Op 7 april 1714 hertrouwde zij met N.N. Lagrou, een man over wie weinig bekend is, maar die haar wellicht bescherming en gezelschap bood in haar latere jaren.

 

🕰️ Een leven in context

Huijbert stierf vóór 23 augustus 1712, een datum die voorkomt in archiefstukken uit Dussen. Zijn leven besloeg een periode van grote veranderingen: van de vrede van Münster (1648) tot de Spaanse Successieoorlog (1701–1714). Hoewel hij geen politieke rol speelde, was zijn bestaan verweven met de bredere geschiedenis van de Republiek — een land in opbouw, maar ook in strijd.

Zijn kinderen zouden opgroeien in een wereld waarin de Republiek langzaam haar glans verloor, maar waarin de lokale gemeenschap nog steeds het fundament vormde van het dagelijks leven. De Pruijser-lijn zette zich voort, en zijn naam leeft voort in archieven, herinneringen en nu — in dit verhaal.

———————————————————————————————————————————————–

Persoonskaart

2. Huijbert Joosten Pruijser
Ook wel Hubertus Judocus Pruyser. Geboren rond 1650. Hij is overleden voor 23 augustus 1712 te Dussen. Zoon van Joost Pruijser.
Klik hier voor meer informatie over de beginjaren rond 1650 van Huijbert Joosten Pruijser.
Hij is 1e getrouwd met Anneken Lourens Kreijnen (Mulders). Geboren omstreeks 1655, overleden 1696.
Kinderen uit het eerste huwelijk met Anneken Lourens Kreijnen:

– Jodocus Pruijser  1679 – ….
– Laurentius Pruijser  1681- 1687
– Joanna Pruijser  1684 – ….
– Laurentius Pruijsser  1687 – 1763 (Volgt 3a)
– Joost Pruijser  1689 – ….
– Krijn Pruijsser  1696-

Hij is 2e getrouwd circa 1698 met Catharina van der Pijl. Geboren rond 1670, overleden circa 1704. Dochter van Willem Goverts en Maijken Paulus.
Uit dit huwelijk zijn geen kinderen bekend.

Hij trouwde 3e circa 1706 met Dingena Leenderts Bras. Geboren 1679,  overleden op 21 december 1737 te Almkerk. Dochter van Leendert Hendriks Bras (Zie Genealogie Bras nr. 3) en Aantjen Teunis Sacht  (Zie Genealogie Sacht nr. 5).
Kinderen uit het derde huwelijk met Dingena Leendert Bras:

– Joannes Pruijser  1707 – ….  (Volgt 3b)
– Adrianus Pruijser  1708 – ….
_ Anna Pruijser  1711 – 1713

Na het overlijden van Huijbert trouwde Dingena  op 7 april 1714 te Almkerk met N.N. Lagrou en woonde aldaar aan de Uppelsedijk. 

Bronvermeldingen:
Parenteel van Joost Pruijser
Huijbert Joosten PRUIJSSEN – Geneanet
Huijbert Joosten Pruijsser (± 1650-< 1712) » Stamboom Van Koert » Genealogie Online
Kwartierstaat Both-Wilhelm – 1952 

 

————————————————————————————————————————————————-

Persoonskaart

3a. Laurentius Pruijsser
Hij is geboren op 18 mei 1687 te Dussen,  overleden op 16 januari 1763 in Almkerk.
Klik hier voor meer informatie over het geboortejaar 1687 van Laurentius Pruijsser.
Zoon van Huijbert Joosten Pruijser en  Anneken Lourens Kreijnen.
Hij is getrouwd  op 10 mei 1713 te Dussen met Elisabeth Hendrikse Brouwers.
Geboren rond 1690 te Dussen, overleden op 25 februari 1755 te Almkerk.
Kinderen:

– Anna Pruijsers  1714 – ….
– Henricus Pruijsser  1716 – ….
– Hubertus Pruijsers  1718 – ….
– Cornelia Pruijssers  1721 – 1762 (Volgt 4a)
– Judocus Pruijsers  1723 – 1756

_________________________________________________________________________________________

 3b. Jan Pruijser

 

📖 Een leven in Almkerk, tussen liefde, verlies en nageslacht

Op een winterdag in januari 1707 werd in het dorp Werken een jongen geboren die de naam Joannes Pruijser zou dragen — in de volksmond kortweg Jan. Hij werd op 11 januari 1707 gedoopt in Dussen, als zoon van Huijbert Joosten Pruijser en Dingena Leenderts Bras. Zijn geboorte viel in een tijd waarin de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden haar glorie begon te verliezen, maar waarin het platteland nog altijd draaide om geloof, arbeid en familie.

 

🧔 Een man van drie huwelijken

Jan groeide op in een streek van rivieren, dijken en kleigrond, waar het boerenleven en de dorpsgemeenschap centraal stonden. Hij zou uitgroeien tot een man van aanzien en verantwoordelijkheid, zoals blijkt uit zijn drie huwelijken en zijn grote gezin.

 

💍 Eerste huwelijk

Op 2 december 1731 trad Jan in het huwelijk met Lijsbeth Breugelmans, dochter van Meeuwis Cornelisz Breugelmans en Arjaentje Jans van Brantwijck. Lijsbeth was gedoopt op 1 februari 1711 in Almkerk-Emmikhoven en stamde uit een lokale familie met wortels in de regio.

Samen kregen Jan en Lijsbeth drie kinderen:

• Huijbert Pruijssen (1732)
• Meeuwes Pruijssen (1735)
• Aaltje Pruijssen (1736)

Hun huwelijk duurde slechts zeven jaar: Lijsbeth overleed op 2 augustus 1738 in Almkerk, op 27-jarige leeftijd.
Haar vroege dood was een tragedie, maar niet ongewoon in een tijd waarin ziekte en kraambedrisico’s het leven tekenden.

💒 Tweede huwelijk

Na een korte periode van rouw hertrouwde Jan op 17 mei 1739 met Anthonia Nieuwenkuijk, dochter van Cornelis Claesse van Kuijk en Marike Jans Striggenaar. Anthonia was geboren in 1715 en gedoopt op 9 september 1715 in Almkerk – Emmikhoven.

Uit dit huwelijk werd één zoon geboren:

• Cornelis Pruijssen (1740), die later tweemaal zou huwen: eerst met Adriana (Aartje) de Koning, daarna met Adriaantje Verhoeven

Anthonia overleed in 1742, slechts drie jaar na hun huwelijk. Jan bleef opnieuw achter als weduwnaar, met vier jonge kinderen.

 

👰 Derde huwelijk

Op 1 juli 1742, kort na Anthonia’s overlijden, trad Jan voor de derde keer in het huwelijk — ditmaal met Megheltje Arijnse Buijs, dochter van Arij Wiggertse Buijs en Dirkske Anthonisse Kamp. Megheltje was gedoopt op 23 augustus 1716 in Almkerk en zou Jan’s levensgezellin worden tot zijn dood.
Samen kregen zij maar liefst zeven kinderen:

• Elisabeth Pruijssen (1743 – ….)
• Dirkje Pruijssen (1744 – ….)
• Lena Pruijssen (1747 – ….)
• Dingena Pruijssen (1749 – …..), vernoemd naar Jan’s moeder
• Jan Jans Pruijsen (1752 – ….), mogelijk zijn vaders naamdrager
• Arie Pruijssen (1755 – ….)
• Adriaantje Pruijssen (1757 – ….)

 

🕯️ Laatste jaren en nalatenschap

Jan overleed in januari 1784, op 77-jarige leeftijd, en werd begraven op 27 januari 1784 in Almkerk.
Zijn leven besloeg bijna acht decennia — een lange periode in een tijd waarin velen jong stierven. Hij liet een omvangrijk nageslacht na, verspreid over drie huwelijken, met kinderen die de naam Pruijser zouden voortzetten in Almkerk en omstreken.

Zijn leven weerspiegelt de kracht van familiebanden, het belang van gemeenschap en het ritme van het platteland in de 18e eeuw.
Jan was geen man van roem of rijkdom, maar een patriarch in de ware zin van het woord — een spilfiguur in een familiegeschiedenis die tot op heden voortleeft…

———————————————————————————————————————————————

Persoonskaart

3b. Joannes (Jan) Pruijser.
Hij is geboren in Werken, zoon van Huijbert Joosten Pruijser en Dingena Leenderts Bras.
Hij is gedoopt op 11 januari 1707 in Dussen. Jan is overleden in januari 1784. Hij is begraven op 27 januari 1784 in Almkerk.
Klik hier voor meer informatie over het geboortejaar 1707 van Jan Pruijser.

Jan trouwde 1e op 2 december 1731 in Almkerk met Lijsbeth Breugelmans. Lijsbeth is een dochter van Meeuwis Cornelisz Breugelmans en Arjaentje Jans van Brantwijck. Zij is gedoopt op 1 februari 1711 in Almkerk-Emmikhoven. Lijsbeth is overleden op 2 augustus 1738 in Almkerk.
Kinderen van Jan en Lijsbeth Breugelmans:

– Huijbert Pruijssen, 1732 – ….
– Meeuwes Pruijssen, 1735 – …
– Aaltje Pruijssen, 1736 – ….

Jan trouwde 2e op 17 mei 1739 in Almkerk met Anthonia Nieuwenkuijk. Anthonia is een dochter van Cornelis Claesse van Kuijk (Zie Genealogie Nieuwenkuijk nr. 2) en Marike Jans Striggenaar. Geboren in 1715. Zij is gedoopt op 9 september 1715 in Almkerk – Emmikhoven. Overleden in 1742.
Kind van Jan en Anthonia Nieuwenkuijk:

– Cornelis Pruijssen, 1740 – …. (Volgt 4b)

Hij trouwde 3e op 1 juli 1742 in Almkerk-Emmikhoven met Megheltje Arijnse Buijs. Megheltje is een dochter van Arij Wiggertse Buijs en Dirkske Anthonisse Kamp. Zij is gedoopt op 23-08-1716 in Almkerk.
Kinderen van Jan en Megheltje:

– Elisabeth Pruijssen, 1743 –….
– Dirkje Pruijssen, 1744 – ….
– Lena Pruijssen, 1747 – ….
– Dingena Pruijssen, 1749 – ….
– Jan Jans Pruijsen, 1752 – ….
– Arie Pruijssen, 1755 – ….
– Adriaantje Pruijssen, 1757 – ….

________________________________________________________________________________________

VIERDE GENERATIE

 4a. Cornelia Pruijssers

 

📖 Een vrouw tussen Dussen en Almkerk

Op 24 augustus 1721, in het dorp Dussen, werd Cornelia Pruijssers geboren als dochter van Laurentius Pruijsser en Elisabeth Hendrikse Brouwers. Haar jeugd speelde zich af in een tijd van rust en religieuze stabiliteit, in een regio waar het leven werd bepaald door de seizoenen, de kerk en de familie.

Cornelia groeide op in een gezin met meerdere broers en zussen, waaronder Judocus, Henricus, Hubertus, en Anna. Haar vader Laurentius was een man van aanzien in Almkerk, en haar moeder Elisabeth stamde uit een lokale familie. Cornelia’s opvoeding zal doordrenkt zijn geweest van protestantse waarden, arbeidsethos en dorpsverbondenheid.

 

💍 Huwelijk met Teunis Aries Mulder

Rond 1747, op 26-jarige leeftijd, trad Cornelia in het huwelijk met Teunis Aries Mulder, geboren op 2 oktober 1718 in Almkerk. Teunis was de zoon van Arie Peterse Mulder en Maijke Anthonis van Wageninge — namen die klinken als uit een oud dorpsregister, geworteld in de klei van het Land van Heusden en Altena.

Hun huwelijk was een verbintenis tussen twee gevestigde families, en zal ongetwijfeld zijn gevierd met een bescheiden dorpsfeest, waarbij buren en familie samenkwamen in de herberg of op het erf. Cornelia en Teunis vestigden zich in Almkerk, waar zij hun leven deelden in een gemeenschap die draaide om landbouw, geloof en nabuurschap.

 

👶 Nageslacht

Uit hun huwelijk werd rond 1752 een zoon geboren: Hendrik Mulders. Hij zou later trouwen met Hendrica Groenevelt, waarmee de familielijn zich voortzette in de 19e eeuw. Hendrik leefde tot 1835, en zijn lange leven overspande de overgang van de Republiek naar het Koninkrijk der Nederlanden — een tijd van grote maatschappelijke veranderingen.

 

🕯️ Laatste jaren

Cornelia overleed op 6 april 1762 in Almkerk, op 40-jarige leeftijd. Haar man Teunis zou nog 14 jaar leven en overleed op 12 juli 1776, eveneens in Almkerk. Hun graf lag vermoedelijk op het kerkhof naast de Hervormde Kerk, waar generaties Pruijssers en Mulders hun laatste rustplaats vonden.

 

🕰️ Historische context

Cornelia’s leven viel in een periode van relatieve rust in de Republiek. De grote oorlogen lagen achter haar, en de Franse Revolutie lag nog in de toekomst. Almkerk was een dorp van dijken, boerderijen en kerken, waar het leven zich afspeelde in een ritme dat eeuwenlang onveranderd leek.
Vrouwen als Cornelia waren de spil van het huishouden, de hoeders van traditie en de stille kracht achter het familieverhaal…

———————————————————————————————————————————————–

Persoonskaart

4a. Cornelia Pruijssers
Zij is geboren op 24 augustus 1721 in Dussen, overleden op 6 april 1762 in Almkerk.
Klik hier voor meer informatie over het geboortejaar 1721 van Cornelia Pruijssers.
Dochter van Laurentius Pruijsser en Elisabeth Hendrikse Brouwers.
Zij is rond 1747 getrouwd met Teunis Aries Mulder. Geboren op 2 oktober 1718 in Almkerk, overleden op 12 juli 1776 in Almkerk.
Zoon van Arie Peterse Mulder en Maijke Anthonis van Wageninge.
Zoon:

• Hendrik Mulders  ± 1752-1835 (Volgt 5a)

Bron: DTB – Dopen Teunis Mulders

_________________________________________________________________________________________

4b. Cornelis Pruijssen

📜 Een man van het Land van Altena

In het voorjaar van 1740, op 4 april, werd in het dorp Werkendam een jongetje gedoopt onder de naam Cornelis Pruijs.
Hij was de zoon van Jan Pruijser en Anthonia Nieuwenkuijk, geboren in een tijd waarin het Land van Altena — een streek tussen de rivieren de Merwede en de Alm — nog werd gekenmerkt door kleinschalige landbouw, veeteelt en een diepgeworteld protestants geloof.

Werkendam, waar Cornelis werd geboren, was een dorp dat zich langzaam ontwikkelde langs de Merwededijk. De omgeving kende een rijke geschiedenis: ooit bezat het dorp een uithof van de Abdij van Berne, en het riviertje De Werken stroomde er doorheen tot het in de 15e eeuw werd afgedamd. De gemeenschap was hecht, en het leven draaide om de kerk, het land en de familie.

 

💒 Eerste huwelijk: liefde in Almkerk

Op 10 mei 1767 trad Cornelis in het huwelijk met Adriana (Aartje) de Koning in Almkerk. Aartje was geboren in 1734 en gedoopt op 29 augustus van dat jaar. Ze was de dochter van Ocker de Koning en Maaike Gerrits Kraijo, afkomstig uit een familie die waarschijnlijk ook geworteld was in de lokale landbouwgemeenschap.

Almkerk was in de 18e eeuw een ambachtsheerlijkheid, in bezit van de familie Fabricius. Het dorp lag aan de rivier de Alm en kende een lange geschiedenis van overstromingen en wederopbouw. De bevolking leefde van vlasteelt, veeteelt en paardenfokkerij. Het huwelijk van Cornelis en Aartje bracht hen vijf kinderen:

• Jan Corneliszoon Pruijsen (1768), die mogelijk het boerenbedrijf voortzette.
• Maaijke (Marijke) (1769–1773), die jong overleed.
• Gerrit Pruijssen (1770- ….), over wie weinig bekend is.
• Anthonij Pruijssen (1773 – ….), die trouwde met Metje Mulders.
• Maaijke Pruijssen (1776 – ….), vernoemd naar haar overleden zusje.

Het gezin leefde vermoedelijk in Almkerk of Sleeuwijk, waar de landbouw en het geloof het ritme van het dagelijks leven bepaalden. De kinderen groeiden op in een wereld van hooibergen, kerkgang en seizoensarbeid.

 

🕊️ Tweede huwelijk: een nieuwe fase

Na het overlijden van Aartje in januari 1785, hertrouwde Cornelis op 18 december van datzelfde jaar met Adriaantje Verhoeven in Emmickhoven. Zij was de dochter van Wouter Anthonisz Verhoeven en Jannigje Chiele van Sitteren, en werd gedoopt in Almkerk in 1730. Uit dit huwelijk zijn geen kinderen bekend.

Emmickhoven was een kleine buurtschap nabij Almkerk, en het huwelijk met Adriaantje markeerde een rustige fase in het leven van Cornelis. Hij was inmiddels een oudere man, die het grootste deel van zijn leven had doorgebracht in de dorpen van het Land van Altena — een regio die in 1814 bestuurlijk werd samengevoegd tot de gemeente De Werken en Sleeuwijk.

 

⚰️ Einde van een tijdperk

Cornelis overleed op 26 juni 1822 in Sleeuwijk, een dorp dat zijn betekenis vooral dankte aan het veer naar Gorinchem en zijn ligging aan de Boven-Merwede. Hij stierf in een tijd waarin Nederland net de Franse overheersing achter zich had gelaten en het koninkrijk der Nederlanden was gevormd. Zijn leven besloeg een periode van grote veranderingen — van de Republiek der Verenigde Nederlanden tot het begin van de moderne staat.

🪶 Cornelis Pruijssen was geen beroemd man, maar zijn leven weerspiegelt het verhaal van duizenden Nederlanders in de 18e eeuw: geworteld in het land, trouw aan het geloof, en verbonden met de gemeenschap.
Zijn nageslacht leeft voort in de archieven en herinneringen van de streek waar hij zijn hele leven doorbracht…

 

————————————————————————————————————————————————-
Persoonskaart

4b. Cornelis Pruijssen
Geboren 1740. Hij is gedoopt op 4 april 1740 te Werkendam.( Bij het dopen staat hij beschreven in de DTB registers als Cornelis Pruijs, zie: scan)
Hij is overleden op 26 juni 1822 in Sleeuwijk.
Klik hier voor meer informatie over het geboortejaar 1740 van Cornelis Pruijsser.
Zoon van Jan Pruijser en Anthonia Nieuwenkuijk.

Hij  trouwde 1e op 10 mei 1767 in Almkerk met Adriana (Aartje) de Koning. Geboren 1734. Zij is gedoopt op 29 augustus 1734 in Almkerk en overleden op 13 januari 1785 in Almkerk. Dochter van Ocker de Koning en Maaike Gerrits Kraijo.

 

__________________________________________________________________________________________

VIJFDE GENERATIE

5a.  Hendrik Mulders

📖 Een leven tussen Poederoijen en Almkerk

In het midden van de 18e eeuw, rond het jaar 1752, werd in het dorp Almkerk een jongen geboren die de naam Hendrik Mulders zou dragen. Hij was de zoon van Cornelia Pruijsers en Teunis Aries Mulder — een verbintenis tussen twee families die al generaties lang geworteld waren in het Land van Heusden en Altena.

Hendrik groeide op in een wereld van dijken, kleigrond en kerkelijke rituelen. Zijn jeugd viel samen met de nadagen van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, een tijd waarin het platteland zijn eigen ritme kende, ver weg van de politieke onrust.

 

💍 Huwelijk met Hendrica Groenevelt

Op 2 augustus 1778, op ongeveer 26-jarige leeftijd, trad Hendrik in het huwelijk met Hendrica Groenevelt, geboren rond 1752 in Poederoijen. Zij was de dochter van Abram Sanders Groenevelt en Metje van der Lusdonk — een familie uit het rivierengebied, waar de Maas en Waal het landschap vormden.

Hun huwelijk was een verbintenis tussen twee dorpen, twee families, en twee werelden die elkaar vonden in Almkerk. Hendrik en Hendrica zouden samen bijna 50 jaar getrouwd zijn — een lange en stabiele verbintenis in een tijd waarin het leven vaak grillig en onzeker was.

 

👨‍👩‍👧‍👦 Het gezin Mulders-Groenevelt

Samen kregen zij vier kinderen, geboren tussen 1778 en 1785:

• Cornelia Mulders (1778–1865): vernoemd naar haar grootmoeder, zij leefde tot op hoge leeftijd
• Abraham Mulders (1780–1843): mogelijk vernoemd naar zijn grootvader Abram Groenevelt
• Metje Mulders (1783–1857): vernoemd naar haar grootmoeder van moederszijde, zij trouwde met Anthonij Pruissen, waarmee de Pruijser-lijn opnieuw werd verbonden
• Anneke Mulders (1785–1877): een vrouw die bijna een eeuw oud werd — een zeldzaamheid in die tijd

Hun kinderen groeiden op in een periode van grote maatschappelijke verandering. De Franse Revolutie, de Bataafse Republiek, en uiteindelijk de oprichting van het Koninkrijk der Nederlanden in 1815 — Hendrik en Hendrica maakten het allemaal mee, al zal het dorpsleven in Almkerk zijn eigen, trage tempo hebben behouden.

 

🕯️ Laatste jaren

Hendrica overleed op 30 mei 1827, en Hendrik volgde haar acht jaar later, op 13 oktober 1835. Hij werd begraven in Almkerk, waar hij zijn hele leven had gewoond. Zijn nalatenschap was niet in land of geld, maar in kinderen, kleinkinderen en een familienaam die voortleefde in de regio.

 

🕰️ Historische context

Hendrik’s leven overspande een cruciale periode in de Nederlandse geschiedenis: van de patriottentijd tot de Franse bezetting, en van Napoleon tot Willem I. Toch bleef Almkerk een bastion van rust, waar het leven draaide om geloof, arbeid en familie. Hendrik was een man van zijn tijd — geworteld in traditie, maar getuige van verandering…

Persoonskaart

5a. Hendrik Mulders
Geboren rond 1752 in Almkerk, overleden op 13 oktober 1835 in Almkerk. Zoon van Teunis Aries Mulder en Cornelia Pruijsers.
Hij is op 2 augustus 1778 te Almkerk getrouwd met Hendrica Groenevelt. Geboren rond 1752 te Poederoijen, overleden op 30 mei 1827 te Almkerk. Dochter van Abram Sanders Groenevelt (Zie Genealogie Groenevelt nr. 3) en Metje van der Lusdonk (Zie Genealogie van der Lusdonk nr. 13).
Kinderen:

– Abraham Mulders  1780-1843
– Cornelia Mulders  1778-1865
– Metje Mulders  1783-1857 (Volgt 6a)
– Anneke Mulders  1785-1877

Bronnen:
BS Huwelijk Hendrik Mulders en Hendrica Groenevelt
BS Overlijden Hendrik Mulders
Genealogie Mulders – JohnOoms.nl

________________________________________________________________________________________

5b. Anthonij Pruissen

 

🧔 Een leven tussen dijken, geloof en familie

Op een winterdag in januari 1773 werd in Almkerk-Emmikhoven een jongetje gedoopt: Anthonij Pruijssen, zoon van Cornelis Pruijssen en Adriana de Koning. Hij groeide op in een streek die lag tussen de rivieren de Alm en de Merwede, in het hart van het Land van Altena — een gebied waar het leven werd bepaald door het ritme van het land, de kerk en de seizoenen.

 

💒 Huwelijk en gezin

Anthonij trad in het huwelijk met Metje Mulders, geboren op 24 januari 1782 in Almkerk. Zij was de dochter van Hendrik Mulders en Hendrica Groenevelt, en kwam uit een familie die vermoedelijk ook geworteld was in de landbouwgemeenschap.
Met dit huwelijk werd de Pruijser-lijn opnieuw verbonden.
Samen kregen zij drie kinderen:

Hun kinderen zouden opgroeien in een tijd waarin Nederland zich langzaam herstelde van de Franse bezetting en zich ontwikkelde tot een koninkrijk. De familie Pruijssen leefde in De Werken en Sleeuwijk, een gemeente die bestond van 1814 tot 1950 en zich uitstrekte over diverse buurtschappen zoals De Schans, Kerkeinde en Uppel.
Antonie en Abraham komen we verder tegen bij de Zevende Generatie.

 

🌾 Leven in Sleeuwijk en De Werken

In de vroege 19e eeuw was het leven in Sleeuwijk en De Werken sterk agrarisch. De bevolking hield zich bezig met vlasteelt, veeteelt en paardenfokkerij. De streek kende een hechte protestantse gemeenschap, maar werd ook geraakt door de Afscheiding van 1834, waarbij een deel van de bevolking zich losmaakte van de Nederlandse Hervormde Kerk. Deze religieuze breuklijn liep dwars door dorpen als Sleeuwijk en Werkendam, en bracht nieuwe kerkelijke gemeenschappen voort.

De gemeente De Werken en Sleeuwijk telde rond 1849 zo’n 1.700 inwoners, verdeeld over 277 huizen. De dorpen lagen aan de Merwededijk, tegenover Gorinchem, en waren verbonden door dijken en veerponten. De rivier was zowel een levensader als een bedreiging — overstromingen en dijkdoorbraken waren geen zeldzaamheid.

 

⚰️ Einde van een generatie

Anthonij overleed op 8 juni 1838 in De Werken en Sleeuwijk, op 65-jarige leeftijd. Zijn vrouw Metje zou hem nog bijna twintig jaar overleven, tot haar overlijden in 1857. Hun nageslacht zette het leven voort in dezelfde streek, en droeg de naam Pruijssen verder door de generaties.

🪶 Anthonij Pruijssen was een man van zijn tijd: geworteld in het land, trouw aan zijn geloof en toegewijd aan zijn gezin. Zijn leven weerspiegelt de stille kracht van de mensen die het fundament vormden van de dorpen langs de Merwede — mensen die werkten, trouwden, rouwden en doorgingen.

 

————————————————————————————————————————————————————

Persoonskaart

5b. Anthonij Pruijssen.
Geboren 1773 gedoopt op 17-01-1773 in Almkerk-Emmikhoven. Overleden 8 juni 1838 te De Werken en Sleeuwijk.
Klik hier voor meer informatie over het geboortejaar 1773 van Anthonij Pruijssen.
Zoon van Cornelis Pruijssen  en Adriana (Aartje) de Koning. Hij trouwde met Metje Mulders (Zie 6a). Geboren op 24 januari 1782 in Almkerk, overleden op 21 februari 1857 in De Werken en Sleeuwijk. Dochter van Hendrik Mulders (Zie Genealogie Mulders nr. 4) en Hendrica Groenevelt (Zie Genealogie Groenevelt nr. 4).
Kinderen:

• Hendrik Pruijssen 1806 – 1887, gehuwd met Cornelia den Hollander.
• Antonie Pruissen 1819-1903,  gehuwd met Meintje Noorloos. (Volgt 7a)
• Abraham Pruijsen 1822 – 1904, gehuwd met Teuna Geertruida Roest. (Volgt 7b)

Het vervolg gaat verder via de Zevende Generatie.

Bronnen:
BS – Overlijden Antonie Pruissen
Memorie van Successie Antonie Pruijssen
DTB – Doop Metje Mulders
BS – Overlijden Metje Mulders
Kwartierstaat Antonie Pruijssen (mijn-genea.nl)

 

6a. Metje Mulders

 

📖 Een vrouw tussen Almkerk en Sleeuwijk

Op 24 januari 1783 werd in Almkerk een meisje gedoopt dat de naam Metje Mulders zou dragen. Zij was de dochter van Hendrik Mulders en Hendrica Groenevelt, en groeide op in een tijd van grote maatschappelijke verandering. Haar jeugd viel samen met de laatste decennia van de Republiek der Verenigde Nederlanden, en haar volwassen leven zou zich afspelen in het nieuwe Koninkrijk der Nederlanden.

Metje groeide op in een gezin dat diep geworteld was in het rivierengebied — een streek van dijken, kleigrond en protestantse traditie. Haar ouders waren mensen van stand en stabiliteit, en gaven haar een opvoeding waarin arbeid, geloof en familie centraal stonden.

💍 Huwelijk met Anthonij Pruissen

Rond het begin van de 19e eeuw trad Metje in het huwelijk met Anthonij Pruissen, geboren in 1773 en gedoopt op 17 januari 1773 in Almkerk-Emmikhoven. Hij was de zoon van Cornelis Pruijssen en Adriana (Aartje) de Koning — een familie die al generaties lang verbonden was met de streek.

Samen vestigden Metje en Anthonij zich in De Werken en Sleeuwijk, een dorp aan de Merwede waar het leven zich afspeelde in een ritme van seizoenen, kerkgang en dorpsgemeenschap. Hun huwelijk was een verbintenis tussen twee families met diepe wortels in het Land van Heusden en Altena.

 

👨‍👩‍👦‍👦 Kinderen en nageslacht

Uit hun huwelijk werden drie zonen geboren:

• Hendrik Pruijssen (1806 – ….), die trouwde met Cornelia den Hollander
• Antonie Pruissen  (1819–1903), die trouwde met Meintje Noorloos
• Abraham Pruijsen (1822 – 1904), die trouwde met Teuna Geertruida Roest

Hun kinderen groeiden op in een tijd van opkomende industrialisatie, veranderende landbouwpraktijken en een langzaam moderniserende samenleving. Toch bleef het leven in Sleeuwijk en omgeving grotendeels agrarisch en dorps — een wereld waarin familiebanden en geloof de pijlers van het bestaan vormden.

 

🕯️ Laatste jaren

Anthonij overleed op 8 juni 1838 in De Werken en Sleeuwijk, op 65-jarige leeftijd. Metje zou hem nog bijna twintig jaar overleven. Zij overleed op 21 februari 1857, op 74-jarige leeftijd — een respectabele leeftijd in een tijd waarin velen jong stierven.

Metje’s leven overspande een periode van enorme transitie: van de patriottentijd tot Napoleon, van Franse overheersing tot de oprichting van het Koninkrijk der Nederlanden in 1815. Toch bleef haar wereld geworteld in het vertrouwde ritme van het dorp, de familie en de kerk…

———————————————————————————————————————————————–

Persoonskaart

6a. Metje Mulders
Zij is gedoopt op 24 januari 1783 in Almkerk, overleden op 21 februari 1857 in De Werken en Sleeuwijk.
Dochter van Hendrik Mulders en Hendrica Groenevelt.
Zij is gehuwd met Anthonij Pruissen. Geboren 1773 gedoopt op 17-01-1773 in Almkerk-Emmikhoven. Overleden 8 juni 1838 te De Werken en Sleeuwijk. Zoon van Cornelis Pruijssen (Zie Genealogie Pruissen nr. 4a) en Adriana (Aartje) de Koning (Zie Genealogie de Koning nr. 5)
Kinderen:

– Hendrik Pruijssen    1806 – …., gehuwd met Cornelia den Hollander|
– Antonie Pruissen     1819 – 1903,  gehuwd met Meintje Noorloos. (Volgt 7a)
– Abraham Pruissen  1822 – 1904, gehuwd met Teuna Geertruida Roest (Volgt 7b)

Bronnen:
DTB – Doop Metje Mulders
BS – Overlijden Metje MuldersBS – Overlijden Antonie Pruissen
Memorie van Successie Antonie Pruijssen
Parenteel van Joost Pruijser (pruijssen.nl)
Genealogische Bronnen – JohnOoms.nl
Vermeldingen:
Genealogie Mulders – JohnOoms.nl
Voorouders Metje Mulders

___________________________________________________________________________________

7a. Antonie Pruissen

🌾 Een leven tussen klei en polder

In het voorjaar van 1819, toen de lente zich voorzichtig over het Brabantse landschap uitstrekte, werd Antonie Pruijssen geboren in het dorp De Werken en Sleeuwijk. Zoon van Anthonij Pruijssen en Metje Mulders, groeide hij op in een streek waar het leven werd bepaald door de rivier de Merwede, de vruchtbare kleigrond en de ritmes van het boerenbestaan. Zijn jeugd viel samen met een periode van grote veranderingen in Nederland: de nasleep van de Franse tijd, de opbouw van het Koninkrijk der Nederlanden, en de eerste stappen richting industrialisatie.

💍 Huwelijk en gezin

Op 24 augustus 1848 trad Antonie in het huwelijk met Meintje Noorloos, een vrouw uit het naburige Almkerk, geboren in 1821 als dochter van Wouter Noorloos en Anna Uppel. Samen kregen ze vijf kinderen, die stuk voor stuk hun eigen weg vonden in het boerenleven:

• Antonie Pruissen (1849–1934) trouwde met Cornelia Breure en zette de familielijn voort.
• Wouter Pruissen (1851–1927) trad in het huwelijk met zijn volle nicht Ariana Juditha Pruissen, een gebruikelijke praktijk in die tijd om land en bezit binnen de familie te houden.
• Metje Pruissen (1859–1884) huwde Hendrik Willem Groeneveld, maar overleed jong.
• Arie Cornelis Pruissen (1863–1927) trouwde met Johanna Jacoba Koole.
• Gerrit Pruissen (1865–1870) stierf als kind, een tragisch maar niet ongewoon lot in een tijd waarin kindersterfte nog hoog was.

 

🌍 Verhuizing naar Haarlemmermeer

In de tweede helft van de 19e eeuw maakte Antonie een opmerkelijke stap: hij verhuisde met zijn gezin naar de Haarlemmermeer, een gebied dat pas kort daarvoor was drooggelegd. De Haarlemmermeer was tot 1852 een binnenmeer dat door inpoldering werd omgevormd tot vruchtbare landbouwgrond. Voor pioniers als Antonie bood dit nieuwe land kansen: ruimte, vruchtbare bodem en de mogelijkheid om een bestaan op te bouwen.

De verhuizing naar de Haarlemmermeer was geen kleinigheid. Het betekende afscheid nemen van vertrouwde dorpen en familiebanden, en het trotseren van een nieuw landschap dat nog nauwelijks was ingericht. Antonie vestigde zich als landbouwer in deze jonge polder, waar hij meewerkte aan de opbouw van een gemeenschap die letterlijk op nieuw land was gegrondvest.

 

🕰 Historische context

Antonie’s leven besloeg een periode van enorme maatschappelijke veranderingen. Hij werd geboren in een agrarisch Nederland, waar het merendeel van de bevolking op het land werkte. Tijdens zijn leven zag hij:

• De opkomst van de spoorwegen en stoommachines.
• De grondwetsherziening van Thorbecke in 1848, die Nederland op weg hielp naar democratisering.
• De eerste sociale wetten aan het eind van de 19e eeuw.
• De groei van steden en de eerste tekenen van industrialisatie.

Toch bleef Antonie trouw aan het boerenleven. Zijn bestaan werd bepaald door de seizoenen, het weer, de oogst en de gemeenschap om hem heen. Hij maakte de overgang mee van kleigrond in Brabant naar poldergrond in Noord-Holland, en liet een nageslacht achter dat zich verder verspreidde over het land.

 

🪦 Einde van een tijdperk

Antonie overleed op 22 maart 1903 in de Haarlemmermeer, slechts een jaar na zijn vrouw Meintje.
Samen hadden ze een leven opgebouwd dat geworteld was in arbeid, familie en geloof.
Hun graf markeert niet alleen het einde van hun levens, maar ook het begin van een nieuwe generatie die voortbouwde op hun fundamenten…

——————————————————————————————————————————————–

Persoonskaart

7a. Antonie Pruijssen
Geboren op 15 April 1819 te De Werken en Sleeuwijk en overleden op 22 maart 1903 te Haarlemmermeer. Landbouwer van beroep.
Klik hier voor meer informatie over het geboortejaar 1819 van Antonie Pruijssen.

Zoon van Anthonij Pruijssen en Metje Mulders. Antonie trouwde op 24 augustus 1848 in De Werken en Sleeuwijk met Meintje Noorloos. Meintje is geboren op 18 augustus 1821 te Almkerk. Overleden op 28 mei 1902 te Haarlemmermeer. Dochter van Wouter Noorloos (Zie Genealogie Noorloos nr. 5) en Anna Uppel.
Kinderen:

– Antonie Pruissen 1849 – 1934 , gehuwd met Cornelia Breure.
– Wouter Pruissen  1851 – 1927, gehuwd met zijn volle nicht (Volgt 8a)
– Metje Pruissen 1859 – 1884, gehuwd met Hendrik Willem Groeneveld
– Arie Cornelis Pruissen 1863-1927 , gehuwd met Johanna Jacoba Koole
– Gerrit Pruissen 1865 -1870

Bronnen:
BS – Geboorte akte Antonie Pruissen
BS – Geboorte akte Meintje Noorloos
BS – Huwelijk Antonie Pruissen
Bevolkingsregister Gezin Antonie Pruissen en Mijntje Noorloos
BS – Overlijden Mijntje Noorloos
BS – Overlijden Anthonie Pruissen

 

__________________________________________________________________________________

7b. Abraham Pruijssen

 

🧺 Een leven geworteld in de Biesboschstreek

Op 2 oktober 1822 werd Abraham Pruissen geboren in het dorp De Werken en Sleeuwijk, gelegen aan de rand van de Biesbosch. Als zoon van Anthonij Pruissen en Metje Mulders groeide hij op in een streek waar het leven werd bepaald door het water, de kleigrond en het boerenbedrijf. Zijn jeugd viel samen met een periode van herstel na de Franse bezetting en de vorming van het Koninkrijk der Nederlanden.

 

🧑‍🌾 Bouwman in een veranderend landschap

Abraham koos, net als zijn vader en broer Antonie, voor het boerenleven. Als bouwman bewerkte hij de vruchtbare gronden langs de Merwede, waar akkerbouw en veeteelt de belangrijkste bronnen van bestaan waren. Het boerenbestaan was zwaar, maar ook stabiel en geworteld in traditie. De gemeenschap was hecht, en families bleven vaak generaties lang in dezelfde streek wonen.

 

💍 Een kort huwelijk, een blijvende erfenis

Op 22 augustus 1850 trad Abraham in het huwelijk met Teuna Geertruida Roest, geboren in Werkendam als dochter van Arie Roest en Judith de Haan. Hun huwelijk was van korte duur: Teuna overleed al op 22 november 1851, slechts een jaar na hun huwelijk, waarschijnlijk kort na de geboorte van hun dochter.

Hun enige kind, Ariana Juditha Pruissen, geboren in 1850, zou later trouwen met haar volle neef Wouter Pruissen, zoon van Abraham’s broer Antonie. Dit huwelijk tussen neef en nicht was in die tijd niet ongebruikelijk, zeker in agrarische gemeenschappen waar familiebanden en erfgoed nauw verweven waren.

 

🕰 Historische context

Abraham leefde in een tijd van geleidelijke modernisering. Hoewel de industriële revolutie langzaam op gang kwam in Nederland, bleef het platteland lange tijd trouw aan traditionele levenswijzen. Toch zag Abraham tijdens zijn leven:

• De aanleg van spoorwegen in Noord-Brabant.
• De opkomst van coöperaties en boerenverenigingen.
• De eerste pogingen tot landontginning in de Biesbosch en omliggende gebieden.
• De groei van Werkendam als centrum van rietsnijders en griendwerkers.

De regio kende ook uitdagingen: overstromingen, armoede en beperkte medische zorg. Het overlijden van Teuna op jonge leeftijd herinnert ons aan de kwetsbaarheid van het leven in die tijd.

 

🪦 Een leven in de luwte

Abraham bleef zijn hele leven in De Werken en Sleeuwijk, waar hij op 18 december 1904 overleed, op 82-jarige leeftijd. Zijn leven was misschien niet groots in daden, maar rijk in betekenis: geworteld in de aarde, verbonden met zijn familie, en deel van een gemeenschap die langzaam de moderne tijd binnentrad.

Zijn dochter Ariana Juditha, die tot 1918 leefde, droeg zijn naam en bloed voort in een nieuwe generatie Pruissens, waarmee Abraham’s nalatenschap verder reikte dan zijn eigen tijd.

————————————————————————————————————————————–

Persoonskaart

Abraham Pruissen
Geboren op 2 oktober 1822 – De Werken en Sleeuwijk. Overleden op 18 december 1904 – De Werken en Sleeuwijk.
Klik hier voor meer informatie over het geboortejaar 1822 van Abraham Pruissen.
Zoon van Anthonij Pruissen en Metje Mulders. Gehuwd op 22 augustus 1850, De Werken en Sleeuwijk. Bouwman.
Hij trouwde met Teuna Geertruida Roest. Geboren 14 augustus 1824 te Werkendam, overleden op 22 november 1851 te Werkendam. Dochter van Arie Roest (Zie Genealogie Roest nr. 8) en Judith de Haan (Zie Genealogie De Haan nr. 5).
Dochter:

• Ariana Juditha Pruissen 1850 – 1918, gehuwd met haar volle neef Wouter Pruissen. (Volgt 8b)

Bronnen:
BS Geboorte akte Abraham Pruissen
Huwelijksregister Abraham Pruissen
BS Overlijden Abraham Pruissen

__________________________________________________________________________________

8a. Wouter Pruissen

 

🚜 Pionier in de polder

Op 15 februari 1851 werd Wouter Pruissen geboren in het dorp De Werken en Sleeuwijk, als zoon van Antonie Pruissen en Mijntje Noorloos. Hij groeide op in een boerenfamilie die diep geworteld was in het Brabantse kleilandschap. Maar Wouter zou zijn leven niet in de vertrouwde streek doorbrengen. Net als zijn vader Antonie trok hij naar het noorden, naar de pas drooggelegde Haarlemmermeer, waar hij een nieuw bestaan opbouwde als landbouwer in Nieuw-Vennep.

 

💍 Isonymie en familiebanden

Op 16 juli 1880 trad Wouter in het huwelijk met zijn volle nicht Ariana Juditha Pruissen, dochter van Abraham Pruissen en Teuna Geertruida Roest. Dit huwelijk tussen twee mensen met dezelfde achternaam is een voorbeeld van isonymie—een verschijnsel dat in agrarische gemeenschappen vaker voorkwam, vooral wanneer families dicht bij elkaar leefden en het behoud van land en erfgoed een rol speelde.

Ariana werd geboren in Werkendam in hetzelfde jaar als Wouter, en overleed op 3 augustus 1918 in Nieuw-Vennep, waar ze samen een gezin hadden opgebouwd.

 

👨‍👩‍👧‍👦 Kinderen en verlies

Wouter en Ariana kregen zes kinderen, van wie sommigen het boerenleven voortzetten en anderen een eigen pad kozen:

Het verlies van twee kinderen op jonge leeftijd tekende het gezin. Toch bleef de familie Pruissen stevig verankerd in de Haarlemmermeer, waar ze bijdroegen aan de ontwikkeling van de poldergemeenschap.

 

🌍 Leven in de Haarlemmermeer

De Haarlemmermeer was in Wouter’s tijd nog een jonge polder. Drooggelegd in 1852, werd het gebied snel bevolkt door boeren uit heel Nederland. Nieuw-Vennep, waar Wouter zich vestigde, groeide uit tot een agrarisch centrum met een sterke gemeenschapszin. De landbouw was hard werken, maar bood stabiliteit en perspectief.

Wouter was een landbouwer, een beroep dat in de polder niet alleen betekende dat je het land bewerkte, maar ook dat je meebouwde aan een samenleving. Hij maakte de opkomst mee van coöperaties, mechanisatie en de eerste tekenen van modernisering in de landbouw.

 

🪦 Laatste rustplaats

Wouter overleed op 26 juli 1927 in Nieuw-Vennep, en werd op 29 juli begraven op de Algemeene Begraafplaats te Hoofddorp. Zijn graf markeert het einde van een leven dat begon in het kleilandschap van Sleeuwijk en eindigde in de vruchtbare poldergrond van de Haarlemmermeer.

8a. Wouter Pruissen
Geboren op 15 februari 1851 te De Werken en Sleeuwijk en  overleden 26 juli 1927 te Haarlemmermeer. Begraven op de Algemeene Begraafplaats te Hoofddorp op vrijdag 29 juli 1927.
Zoon van Anthonie Pruissen en Mijntje Noorloos.

• Teuna Geertruida Pruissen  1882 -1889
• Mijntje Pruissen 1883-1960, gehuwd met Gerardus Braat, later gescheiden (Volgt 9)
• Abraham Pruissen 1885 – 1901
• Gerrit Pruissen 1887 – ….
• Arie Cornelis Pruissen 1888-1954, gehuwd met Baatje van Vuuren
• Teuna Geertruida Pruissen 1892 – 1981, gehuwd met Simon Stolp

________________________________________________________________________________________________

8b. Ariana Juditha Pruissen

 

👒 Een vrouw in de schaduw van de polder

Op 15 december 1850 werd Ariana Juditha Pruissen geboren in Werkendam, een dorp aan de rand van de Biesbosch, waar het leven werd bepaald door water, klei en arbeid. Als dochter van Abraham Pruissen en Teuna Geertruida Roest groeide ze op in een boerenfamilie die diep geworteld was in het land en de tradities van het rivierengebied.

 

💍 Een huwelijk binnen de familie

Op 16 juli 1880 trad Ariana in het huwelijk met haar volle neef Wouter Pruissen, zoon van Antonie Pruissen en Mijntje Noorloos. Dit huwelijk tussen neef en nicht is een voorbeeld van isonymie—een verschijnsel waarbij twee mensen met dezelfde achternaam trouwen, vaak om familiebanden en eigendom binnen de familie te houden. In agrarische gemeenschappen was dit geen uitzondering, maar eerder een strategische keuze.

Samen vestigden ze zich in Nieuw-Vennep, in de jonge polder Haarlemmermeer, waar Wouter als landbouwer werkte. Ariana werd de spil van het gezin, verantwoordelijk voor het huishouden, de opvoeding van de kinderen en het sociale weefsel van de gemeenschap.

 

👨‍👩‍👧‍👦 Moeder van zes

Ariana en Wouter kregen zes kinderen, van wie sommigen het boerenleven voortzetten en anderen hun eigen weg vonden:

Het verlies van haar eerste dochter en zoon Abraham moet diepe sporen hebben nagelaten. Toch bleef Ariana een stabiele kracht binnen het gezin en de gemeenschap.

 

🌾 Vrouw in de Haarlemmermeer

De Haarlemmermeer was in Ariana’s tijd een pioniersgebied. Drooggelegd in 1852, werd het snel bevolkt door boerenfamilies uit heel Nederland. Nieuw-Vennep was nog jong, en het leven er was hard maar hoopvol. Als boerendochter en boerenvrouw kende Ariana het ritme van het land: zaaien, oogsten, zorgen, en volhouden.

Hoewel vrouwen in officiële documenten vaak slechts als “echtgenote van” werden genoemd, was hun rol cruciaal. Ariana stond aan het hoofd van een huishouden, voedde kinderen op, hield de boerderij draaiende in Wouter’s afwezigheid, en was actief in de kerkelijke en dorpsgemeenschap.

 

🕊 Laatste rust

Ariana overleed op 3 augustus 1918 in Nieuw-Vennep, op 67-jarige leeftijd.
Ze werd op 6 augustus begraven op de Algemeene Begraafplaats te Hoofddorp, waar haar graf nog altijd getuigt van een leven gewijd aan familie, arbeid en gemeenschap.

———————————————————————————————————————————

Persoonskaart

8b. Ariana Juditha Pruissen
Zij is geboren op 15 december 1850 te Werkendam en overleden op 3 augustus 1918 te Nieuw-Vennep (Gemeente Haarlemmermeer). Begraven op dinsdag 6 augustus 1918 te Hoofddorp.
Klik hier voor meer informatie over het geboortejaar 1850 van Ariana Juditha Pruissen.
Dochter van Abraham Pruissen en Teuna Geertruida Roest (Zie Genealogie Roest nr. 9). Zij trouwde op 16 juli 1880 te Haarlemmermeer met haar volle neef Wouter Pruissen.  Geboren 1851 te De Werken en Sleeuwijk en  overleden 26 juli 1927 te Haarlemmermeer. Zoon van Anthonie Pruissen en Mijntje Noorloos (Zie Genealogie Noorloos nr. 4).
Kinderen:

• Teuna Geertruida Pruissen  1882 -1889
• Mijntje Pruissen 1883-1960, gehuwd met Gerardus Braat, later gescheiden (Volgt 9)
• Abraham Pruissen 1885 – 1901
• Gerrit Pruissen 1887 – ….
• Arie Cornelis Pruissen 1888-1954, gehuwd met Baatje van Vuuren
• Teuna Geertruida Pruissen 1891 – 1981, gehuwd met Simon Stolp

 

Bronnen:
BS – Huwelijk Wouter Pruissen en Ariana Juditha Pruissen
Bevolkingsregister gezin Wouter Pruissen
BS – Overlijden Ariana Juditha Pruissen
Overlijdenskaart  Ariana Juditha Pruissen
Overlijdensadvertentie Ariana Juditha Pruissen

________________________________________________________________________________________

🌿 Een leven tussen polder, plicht en pijn

Geboren op 2 augustus 1883 in de jonge poldergemeente Haarlemmermeer, was Mijntje Pruissen de dochter van Wouter Pruissen en Ariana Juditha Pruissen. Haar jeugd speelde zich af in Nieuw-Vennep, waar haar vader als landbouwer werkte en haar moeder het huishouden bestierde. Mijntje groeide op in een tijd waarin de Haarlemmermeer zich ontwikkelde van pioniersgebied tot bloeiende agrarische regio.

 

💍 Huwelijk en boerderijleven

Op 30 april 1908 trad Mijntje in het huwelijk met Gerardus Braat, eveneens geboren in Haarlemmermeer, op 16 september 1880. Gerardus was zoon van Maarten Braat en Antje van den Akker, en werkte als landbouwer-taxateur bij de Tarwe Centrale.
Samen vestigden ze zich op de boerderij “’t Land Kanaän” in Zevenhuizen, een naam die getuigt van hoop en geloof in vruchtbaarheid en voorspoed.

Het boerenleven was zwaar maar betekenisvol. Mijntje was niet alleen moeder en echtgenote, maar ook mede-verantwoordelijk voor het reilen en zeilen op de boerderij. Ze voedde vier kinderen op, beheerde het huishouden en ondersteunde Gerardus in zijn werk.

 

🏚 Verlies van land, huwelijk en zekerheid

Toen Gerardus de pacht van de boerderij niet meer kon betalen, verhuisde het gezin naar Noordelijke Dwarsweg 11 in Zevenhuizen. De financiële druk en persoonlijke spanningen leidden tot een breuk: in 1938 verliet Gerardus zijn vrouw en vestigde zich in Rotterdam. Op 12 juli 1939 werd het huwelijk officieel ontbonden.

Voor Mijntje betekende dit niet alleen het verlies van haar partner, maar ook van de stabiliteit die ze jarenlang had opgebouwd. Toch bleef ze haar rol als moeder trouw en vond ze uiteindelijk onderdak in Huize Elisabeth te Gouda, waar ze na een lang ziekbed overleed op 20 augustus 1960, op 77-jarige leeftijd.

 

👨‍👩‍👧‍👦 Kinderen en nageslacht

Uit haar huwelijk met Gerardus Braat werden vier kinderen geboren, die elk hun eigen pad volgden:

De namen van haar kinderen weerspiegelen de sterke familiebanden: grootouders worden geëerd, tradities voortgezet. Haar nageslacht leeft voort in meerdere generaties, verspreid over Zuid-Holland en daarbuiten.

Mijntje’s verhaal is er een van kracht, verlies en doorzettingsvermogen.
Ze leefde in een tijd waarin vrouwen vaak onzichtbaar waren in officiële geschiedschrijving, maar onmisbaar in het dagelijks leven…

———————————————————————————————————————————————–

 

________________________________________________________________________________________

Bronvermeldingen Geslacht Pruissen:
Parenteel van Joost Pruijser
Parenteel Joost Pruiser (mijn-genea.nl)
Familiedossier Ooms-Braat
Genealogie Pruissen – JohnOoms.nl
Genealogische Bronnen – JohnOoms.nl

link:
Geboortejaren Pruissen – JohnOoms.nl

Terug naar: