Jan Daemisz
en zijn Nazaten

 

De naam Opschoor  heeft  als oorsprong het toponiem “op ’t Schoor” dat verwijst naar het  zogenaamde Schoor, een klein stukje IJsseldijk ten zuidwesten van Ouderkerk waar de rivier direct langs stroomde. Daar hadden de Opschoors aanvankelijk hun boerderij.

Bron: Boek “Alle man van Opschoor’s stam”

1. Jan Daemisz

Het leven in de 16e eeuw

Rond het jaar 1520 werd Jan Daemisz geboren, vermoedelijk in de Alblasserwaard, een streek van rivieren, polders en dijken in Zuid-Holland. Zijn patroniem “Daemisz” verwijst naar zijn afkomst: hij was de zoon van een man genaamd Daem, waarschijnlijk Daem Ariaensz. In een tijd waarin achternamen nog niet vastlagen, was dit een gebruikelijke manier om iemands familieband aan te duiden.

 

📍 Alblasserdam in de 16e eeuw

Alblasserdam was in de 16e eeuw een kleine nederzetting aan de rivier de Noord, omringd door uitgestrekte weilanden en moerassen. De bevolking leefde van landbouw, veeteelt, visserij en in toenemende mate van scheepsbouw. De wateren boden kansen, maar ook dreiging: overstromingen waren een constante zorg. In 1530 en 1570 vonden grote stormvloeden plaats die het landschap en de levens van de bewoners ingrijpend beïnvloedden.

In 1553 wordt Jan Daemisz genoemd als eigenaar of bewoner van een huis in Alblasserdam. Dat was geen geringe prestatie: een eigen woning bezitten betekende stabiliteit en aanzien in de gemeenschap.

 

👨‍👩‍👧‍👦 Het gezin van Jan

Jan was gehuwd met een vrouw van wie de naamniet bekend is. Samen kregen zij vier kinderen, geboren tussen circa 1550 en 1558:

• Cornelis Jan Daemisz (±1550 – ±1635): Hij trad tweemaal in het huwelijk. Zijn eerste vrouw is onbekend, maar uit dat huwelijk kwamen twee kinderen voort. Zijn tweede huwelijk was met Ariaentgen Jacobsdr., wat duidt op een verbinding tussen lokale families. Cornelis leefde tot in de vroege 17e eeuw, een periode van grote veranderingen: de Tachtigjarige Oorlog, de opkomst van de Republiek, en de bloei van de Hollandse economie.
• Anneken (±1554): Over haar leven is weinig bekend, maar als dochter van een boer of ambachtsman had ze waarschijnlijk een rol in het huishouden of trouwde ze binnen de gemeenschap.
• Mareken (±1554 – vóór 1639): Haar overlijden vóór 1639 is genoteerd, wat suggereert dat ze mogelijk in testamenten of transportakten genoemd werd. Zij was gehuwd met Pieter Theunisz.
• Pleuntgen (±1558 – 1633): Zij bereikte een respectabele leeftijd van ongeveer 75 jaar.
  Zij was 1e gehuwd met Pleun Michielsz, 2e gehuwd met Pleun Tonisz.

 

🕰️ Historische invloeden

De familie Daemisz leefde in een turbulente tijd. De Reformatie begon rond 1517 en bereikte Holland in de decennia daarna. Katholieke tradities maakten langzaam plaats voor protestantse overtuigingen, wat ook invloed had op begrafenisrituelen, huwelijkstradities en de rol van de kerk in het dagelijks leven.

Daarnaast begon in deze periode de opstand tegen Spanje. Hoewel Alblasserdam geen frontlinie was, voelden de inwoners de gevolgen: hogere belastingen, troepenbewegingen, en soms plunderingen. Toch bleef het dorp bestaan, en families als die van Jan Daemisz vormden de ruggengraat van de lokale samenleving.

📚 Epiloog

Jan Daemisz was geen edelman, geen veldheer, geen beroemdheid. Maar zijn leven en dat van zijn kinderen weerspiegelen de kracht van gewone mensen in een buitengewone tijd. Zijn naam leeft voort in archieven en verhalen.

——————————————————————————————————————————-

Persoonskaart

1. Jan Daemisz
Geboren rond 1520. Hij moet een zoon geweest zijn van een Daem (Ariaensz).
Hij bewoonde in en na 1553 een huis in Alblasserdam.
Hij was gehuwd met een onbekende vrouw.
Kinderen:

– Cornelis Jan Daemisz  ± 1550 – ± 1635, 1e gehuwd met N.N. heeft 2 kinderen, 2e gehuwd met Ariaentgen Jacobsdr.
– Anneken                         ± 1554
– Mareken                         ± 1554 – < 1639, gehuwd met Pieter Theunisz
– Pleuntgen                      ± 1558 – 1633,  1e gehuwd met Pleun Michielsz, 2e gehuwd met Pleun Tonisz

______________________________________________________________________________________________

2. Cornelis Jan Daemisz

 

🏠 Leven in Alblasserdam

Cornelis Jan Daemisz werd rond 1550 geboren in Alblasserdam, als zoon van Jan Daemisz, een huisbezitter in het dorp sinds ten minste 1553.
Alblasserdam was een kleine gemeenschap aan de rivier de Noord, omringd door polders en dijken. De economie draaide om landbouw, visserij en scheepsbouw. Cornelis zal als jongeman vertrouwd zijn geweest met het ritme van het landleven: het ploegen van kleigrond, het onderhouden van vee, en het omgaan met de grillen van het water.

Als volwassen man bleef hij in Alblasserdam wonen, waar hij vermoedelijk een boerderij of ambachtelijk bedrijf runde. Zijn naam duikt op in lokale archieven, wat wijst op een zekere status binnen de gemeenschap.

💍 Huwelijken en gezin

Rond 1575 trad Cornelis een eerste keer in het huwelijk met een vrouw van wie de naam niet bewaard is gebleven.
Uit dit huwelijk werden ten minste twee kinderen geboren:

• Jan Cornelisz (Opt Schoor) (±1580 – vóór 1635) Hij huwde met Neeltgen Cornelisdr., en samen kregen zij vier kinderen. Jan zette daarmee de familielijn voort in een tijd waarin de Republiek der Verenigde Nederlanden zich begon te vormen.
• Neeltgen Cornelisdr.  Over haar leven is weinig bekend.

Later hertrouwde Cornelis met Ariaentgen Jacobsdr., weduwe van Adriaen Crijnen. Ariaentgen was de dochter van Jacob Jorisz en Neeltgen Crijsman, wat wijst op een verbinding tussen gevestigde families in de regio. Zij overleed rond 1631, kort voor Cornelis zelf.

Dit tweede huwelijk lijkt geen kinderen te hebben voortgebracht, maar het verbond versterkte vermoedelijk de sociale positie van Cornelis in Alblasserdam.

🕰️ Historische context

Cornelis leefde door een tijd van revolutie en hervorming:

• Tachtigjarige Oorlog (1568–1648): Hij was getuige van de opstand tegen Spanje, de Unie van Utrecht (1579), en de afkondiging van de Republiek (1581). Deze gebeurtenissen brachten religieuze en bestuurlijke veranderingen die ook het dorpsleven beïnvloedden.
• Reformatie: De overgang van katholieke naar protestantse gebruiken veranderde het ritueel rond geboorte, huwelijk en overlijden. Cornelis’ kinderen groeiden op in een protestantse samenleving, waarin de kerk een andere rol kreeg dan in zijn jeugd.
• Economische bloei: In de vroege 17e eeuw begon Holland te floreren. De scheepsbouw in de regio, waaronder in Alblasserdam, groeide uit tot een belangrijke economische pijler. Het is goed mogelijk dat de familie Daemisz hier indirect van profiteerde.

📜 Epiloog

Cornelis Jan Daemisz was een man van zijn tijd: geworteld in de klei van Alblasserdam, maar levend in een wereld die snel veranderde.
Zijn twee huwelijken weerspiegelen de sociale netwerken van de dorpsgemeenschap, en zijn kinderen zetten de familielijn voort in een nieuw tijdperk…

————————————————————————————————————————————-

Persoonskaart

2.Cornelis Jan Daemisz
Geboren rond 1550, overleden tussen 1632 en 1635. Wonende te Alblasserdam. Zoon van Jan Daemisz.
Hij trouwde 1e omstreeks 1575 met een onbekende vrouw.
Hij trouwde 2e met Ariaentgen Jacobsdr, weduwe van Adriaen Crijnen. Overleden circa 1631. Zij was dochter van Jacob Jorisz en N.N. (Neeltgen) Crijsman.
Uit het eerste huwelijk:

• Jan Cornelisz (Opt Schoor) ±  1580 – …. (Volgt 3)

• Neeltgen Cornelisdr

__________________________________________________________________________________

————————————————————————————————————————————-

Persoonskaart

Jan Cornelisz (opt Schoor)
Geboren rond 1580, overleden vóór 27 april 1635. Wonende te Ouderkerk aan den IJssel. Zoon van Cornelis Jan Daemisz.
Hij huwde omstreeks 1615 met Neeltgen Cornelisdr. Geboren na 1580, overleden vóór 27 april 1635. Dochter van Cornelis Willemsz en Barber Jacobsdr.
Kinderen:

• Barber  Opschoor, gehuwd met Arie Leenderts vant Weegje (schoolmeester)
• Cornelis Jansz “den Oude” op ’t Schoor    ± 1618 – 1684 (Volgt 4)
• Adriaentje Jans
• Cornelis Jansz “de Jonge”                                …. – 1640

 

Bronvermeldingen:
Genealogie Opschoor – JohnOoms.nl
Boek “Alle man van Opschoor’s stam”

Er komt nog meer…