De familienaam Canendonck is ontleend aan het toponiem Cranendonk,
de naam van een landgoed en een kasteel nabij Maarheeze,
in de tweede helft van de 13e eeuw in bezit van Willem van Cranendonck,
de eerste die zich met deze naam tooide.

Uit: Nederlandse Familienamenbank 

Wat vooraf ging:

Cranendonck: een kasteel, een naam en een geslacht

Aan de rand van het huidige Maarheeze, in de provincie Noord-Brabant, bevond zich eeuwenlang het kasteel Cranendonck. Hoewel vandaag nog slechts een 19de-eeuwse villa – in de volksmond het kasteeltje – aan de historische locatie herinnert, gaat de oorsprong van Cranendonck terug tot de vroege Middeleeuwen.

Ontstaan van Maarheeze en de naam “Cranendonck”

Maarheeze wordt voor het eerst genoemd in 1223, wanneer een deel van het gebied, genaamd Hugten, door Dirk van Altena in leen wordt gegeven aan de heer van Heeze. Na Dirks kinderloze dood erfde zijn neef Engelbert van Horne het gebied (1242). Hij was een telg uit een invloedrijke Limburgs-Brabantse adellijke familie.

Vermoedelijk liet Engelbert tussen Maarheeze en Soerendonk een versterkt huis of kasteel bouwen. De naam van dit nieuwe machtscentrum werd ontleend aan de omgeving:

• kraan = kraanvogel

• donk = een hoger gelegen plek in een moerassig gebied

Migrerende kraanvogels streken hier graag neer — een opvallend natuurverschijnsel dat zijn weerslag vond in de naam Cranendonck. Mogelijk droeg het omliggende gebied deze naam al eerder.

Tegen 1421 waren Maarheeze, Soerendonk, Gastel en Budel al bestuurlijk met elkaar verbonden in twee schepenbanken: zij regelden bestuur én rechtspraak in deze landelijke heerlijkheden.

---

Het geslacht Van Cranendonck

De familie die haar naam definitief aan het kasteel ontleende, was een zijtak van de Heren van Horne, een invloedrijke adellijke dynastie in de Lage Landen.

I. Willem I van Cranendonck

Geboren vóór 1243 – † tussen 1282 en 1289. Hij was de zoon van Engelbert van Horne en Ermegard van Mierlo, en de eerste die zich Heer van Cranendonck noemde. Daarnaast was hij heer van Eindhoven en gebruikte hij het wapen van Horne.
Willem trouwde vermoedelijk met Katharina van Kessel, een vrouw met aanzienlijke adellijke banden — via haar moeder verwant aan de hertogen van Limburg.
Hun kinderen waren onder meer:
– Irmgard van Cranendonck (1265–1317)
– Willem II van Cranendonck (ca. 1275 – vóór 1321)

---

II. Willem II van Cranendonck

Geboren omstreeks 1275, overleden vóór 1321.
Willem II volgde zijn vader op als heer van Cranendonck, Eindhoven en Maarheeze, een positie die hij circa 1285 tot zijn overlijden bekleedde.
Hij trad in het huwelijk met Elisabeth van Steyn, dochter van Arnold III van Stein en Maria van Valkenburg, eveneens afkomstig uit voorname families. Willem II behield eveneens het wapen van Horne — een duidelijk signaal dat de Van Cranendoncks trots waren op hun afstamming.
In 1314 droeg hij enkele belangrijke rechten – de hoge rechtspraak en het brouwambt van Swalmen – over aan Reinoud I van Gelre. Deze akte toont de politieke verwevenheid van regionale heren en grotere vorstendommen in die tijd.
Zijn zonen waren:
– Willem (jong gestorven)
– Arnout
– Dirk van Cranendonck

---

III. Dirk van Cranendonck

Geboren omstreeks 1305, overleden vóór 20 juli 1343.

Dirk was waarschijnlijk aanvankelijk voorbestemd voor de kerk: hij wordt genoemd als pastoor van Binderveld. Maar het risico dat zijn familielijn zou uitsterven, bracht hem tot een ander levenspad. Een pauselijke dispensatie maakte het mogelijk dat hij trouwde met Aleid van Horne, verwant via dezelfde stam van Hornes. Het doel was duidelijk: behoud van het geslacht Van Cranendonck.
Het huwelijk bleef echter kinderloos.

Wel kreeg Dirk een bastaardzoon uit een relatie met Isolde van Emmichoven, dochter van een leenman uit het Land van Altena:

• Roelof van Cranendonck van Emmichoven

Met Dirks overlijden in de eerste helft van de 14e eeuw stierf de mannelijke hoofdlijn van het geslacht Van Cranendonck uit. De heerlijkheden gingen vervolgens in handen over van andere adellijke huizen — achtereenvolgens Van Sevenborn, Van Milberg, Van Schoonvorst, Van Horne en Van Egmont — totdat de rechten uiteindelijk bij het Huis van Oranje terechtkwamen.

---

Roelof van Cranendonck van Emmichoven
en zijn Nazaten

Een naam die bleef

Hoewel het middeleeuwse kasteel van de heren Van Cranendonck verdwenen is, leeft hun naam voort in het landschap, de geschiedenis, de moderne gemeente Cranendonck en de familienaam Cranendonck.
Het kleine 19e-eeuwse “kasteeltje” herinnert ons nog zichtbaar aan een verleden waarin kraanvogels, moerassen en ridderlijke macht elkaar vonden op een donk tussen Maarheeze en Soerendonk.

Dan volgt een nieuw geslacht: Cranendonck.

EERSTE GENERATIE

1. Roelof van Cranendonck van Emmichoven

 

🏰Een bastaard, een pastoor, een vader

In de tweede helft van de 14e eeuw, toen de Lage Landen nog versnipperd waren in heerlijkheden, graafschappen en kerkelijke invloedssferen, werd rond 1340 een jongen geboren die zijn afkomst nooit volledig zou kunnen claimen — maar desondanks een stempel zou drukken op zijn tijd. Zijn naam: Roelof van Cranendonck van Emmichoven.

🌿 Afkomst en jeugd

Roelof was een bastaardzoon van Dirk van Cranendonck, een edelman uit het Huis Cranendonck, en Isolde van Emmichoven, dochter van Roelof van Emmichoven. Zijn geboorte was omgeven door de sociale beperkingen van zijn status: bastaardkinderen konden geen titels erven, maar werden vaak wel erkend en strategisch geplaatst in geestelijke of bestuurlijke functies.

Zijn jeugd bracht hij vermoedelijk door in de omgeving van Maarheeze, een dorp in het huidige Noord-Brabant, waar de invloed van de heren van Horne en Altena voelbaar was. De regio was agrarisch, met bossen, heide en kleine nederzettingen, en kende een mengeling van lokale boeren, horigen en lagere adel.

 

⛪ Roelof als pastoor en raadsheer

In 1368 werd Roelof benoemd tot pastoor van Maarheeze. Als geestelijke had hij niet alleen religieuze taken, maar ook een bestuurlijke rol in de gemeenschap. Zijn positie gaf hem toegang tot de hogere kringen, ondanks zijn bastaardstatus.

In 1386 noemde hij zich raadsheer van de heren van Horne, Altena en Kurtersum (mogelijk Kortessem). Dit duidt op een vertrouwenspositie bij meerdere regionale machthebbers — een teken dat Roelof diplomatiek vaardig was en zich wist te bewegen tussen kerkelijke en wereldlijke belangen.

🛡️ Familiewapen en identiteit

Roelof voerde een familiewapen dat een combinatie was van:

• Drie hoorns (symbool van het Huis van Horne)
• Twee zalmen (symbool van Altena)

Dit samengestelde wapen was een subtiele maar krachtige uiting van zijn verbondenheid met beide huizen. Zijn zoon Jan en diens nakomelingen bleven dit wapen gebruiken, zelfs toen ze als boeren neerstreken in de omgeving van Ridderkerk, Dordrecht en Charlois — een overgang van adel naar burgerlijke stand, maar met behoud van trots op hun afkomst.

 

 

👨‍👦 Roelofs gezin: een ongebruikelijke erfenis

Hoewel Roelof als pastoor geacht werd celibatair te leven, had hij minstens drie zonen, vermoedelijk bij drie verschillende vrouwen. Dit was niet ongebruikelijk in de middeleeuwen, waar geestelijken vaak informele relaties hadden.

Zijn zonen:

• Edmond
  Vermoedelijk in 1455 commandeur van de Maltezer Orde, een prestigieuze militaire en religieuze functie. Zijn carrière wijst op scholing en invloed.
• Jan (ca. 1380–1453) (Volgt 2)
  Gehuwd met Luitgard Willemsdr, kreeg drie kinderen.
  Zijn nageslacht werd boer, maar behield het familiewapen — een teken van identiteit en continuïteit.
• Willem (ca. 1380): Minder bekend

 

🕰️ Historische context

Roelofs leven speelde zich af in een tijd van:

• Feodale fragmentatie: De macht lag bij lokale heren, zoals die van Horne en Altena.
• Kerkelijke dominantie: De katholieke kerk was zowel spiritueel als politiek invloedrijk.
• Sociale mobiliteit via de kerk: Voor bastaardkinderen was het priesterschap een weg naar aanzien.
• Opkomst van steden: Dordrecht en omgeving groeiden in betekenis, wat zijn nageslacht kansen bood.

🌾 Erfenis

Roelof stierf rond 1388 in Maarheeze. Zijn naam leeft voort in de regio Zuid-Holland, waar de naam Cranendonck nog steeds voorkomt.
Zijn nalatenschap is geen dynastie van macht, maar van identiteit: een bastaard die zijn afkomst niet verloochende, een pastoor die vader werd, en een man die zijn zonen een wapen meegaf — letterlijk en figuurlijk…

__________________________________________________________________________________________________________

TWEEDE GENERATIE

2. Jan Roelofsz Cranendonck

 

🏡Van pastoorszoon tot poorter van Dordrecht

Geboren rond 1380 in het Brabantse Maarheeze, groeide Jan Roelofsz Cranendonck op in de schaduw van zijn vader, Roelof van Cranendonck van Emmichoven — een man die als pastoor en raadsheer de grenzen van zijn bastaardstatus wist te doorbreken. Jan erfde niet alleen zijn vaders naam, maar ook diens ambitie en vermogen om zich tussen de lagen van de samenleving te bewegen.

 

🌾 Van Maarheeze naar Ridderkerk

In een tijd waarin sociale mobiliteit zeldzaam was, wist Jan zich te vestigen als landeigenaar in de Nieuw-Reijerwaard, een poldergebied ten zuiden van Rotterdam dat in de 15e eeuw steeds meer werd ontgonnen. Zijn verhuizing naar Ridderkerk markeerde een overgang van het geestelijke milieu van zijn vader naar een meer wereldlijke, agrarische en bestuurlijke rol.

In 1445–1450 werd Jan geregistreerd als landpoorter van Dordrecht — een status die hem toegang gaf tot de rechten en bescherming van de stad, maar ook tot handel, rechtspraak en politieke invloed. In een akte wordt hij aangeduid als “de Meijer”, een term die duidt op een beheerder of vertegenwoordiger van landgoederen. Dit suggereert dat Jan niet alleen zijn eigen belangen behartigde, maar ook die van zijn adellijke neven in het Land van Altena — een regio die strategisch lag tussen Brabant en Holland.

 

💍 Huwelijk en nageslacht

Jan trouwde met Luitgard Willemsdr., een vrouw van wie we weinig weten, maar die vermoedelijk uit een lokale familie stamde. Samen kregen zij drie zonen, die elk hun eigen pad volgden:

De naam Cranendonck bleef voortleven in de regio Ridderkerk, Dordrecht en Charlois, waar zijn nakomelingen boeren werden — maar met een wapenschild dat herinnerde aan hun adellijke wortels: drie hoorns en twee zalmen, een echo van Horne en Altena.

 

🕰️ Historische context

Jan leefde in een periode van grote transitie:

• De Bourgondische expansie: In de 15e eeuw begon het Huis van Bourgondië zijn invloed uit te breiden over de Lage Landen, wat leidde tot centralisatie van macht.
• Stedelijke groei: Dordrecht was een belangrijke handelsstad, en poorter worden betekende toegang tot economische kansen.
• Waterbeheer en landontginning: De Nieuw-Reijerwaard was een voorbeeld van hoe Hollanders het water bedwongen en vruchtbare landbouwgrond creëerden.
• Familie als netwerk: Jan fungeerde als schakel tussen zijn adellijke verwanten en de lokale gemeenschap — een rol die politieke en economische invloed vereiste.

 

🌿 Erfenis

Jan Roelofsz Cranendonck overleed na 1453, vermoedelijk in Ridderkerk.
Zijn nalatenschap was geen titel of landgoed van formaat, maar een familie met wortels in adel, kerk en landbouw — een zeldzame combinatie in een tijd van strikte sociale hiërarchie. Zijn kinderen en kleinkinderen droegen zijn naam voort, en zijn verhaal leeft voort in archieven, akten en misschien zelfs in de herinnering van families die vandaag nog de naam Cranendonck dragen…

______________________________________________________________________________________________

DERDE GENERATIE

🏰 Een leven tussen polder, politiek en dynastie

In het jaar 1410 werd Roelof Jansz Cranendonck geboren in het dorp Ridderkerk, gelegen aan de oevers van de rivier de Noord in het graafschap Holland. Zijn geboorte viel in een roerige periode: de Hoekse en Kabeljauwse twisten verdeelden de adel en steden, en het graafschap Holland werd langzaam maar zeker ingelijfd in het Bourgondische rijk. Roelof groeide op in een familie met aanzien. Zijn vader, Jan Roelofsz Cranendonck, was een man van status, en Roelof zou diens voetsporen volgen.

 

🛡️ Bestuurder van Ridderkerk

Roelof ontwikkelde zich tot een invloedrijk figuur in de regio Reijerwaard, een vruchtbare polder ten zuiden van Ridderkerk. Tussen 1454 en 1460 bekleedde hij de functies van heemraad en schout van Ridderkerk — een combinatie van waterstaatsbeheerder en gerechtelijk bestuurder. Als heemraad waakte hij over de dijken en watergangen, cruciaal in een tijd waarin overstromingen een constante dreiging vormden. Als schout handhaafde hij de orde en sprak hij recht namens de landsheer.

Zijn rol als landpoorter van Dordrecht — een status die hem het recht gaf om binnen de stadsmuren te wonen en handel te drijven — getuigt van zijn economische en sociale positie. Dordrecht was in die tijd een van de belangrijkste steden van Holland, met een bloeiende handel en een strategische ligging aan de Merwede.

 

👑 Diplomaat voor de Reijerwaard

In 1467 trad Roelof op als vertegenwoordiger van het gemeneland bij een audiëntie met Karel de Stoute, de nieuwe Bourgondische vorst. Deze ontmoeting onderstreepte zijn prominente positie in de regio. Het Bourgondische gezag bracht centralisatie en nieuwe bestuurlijke structuren, en Roelof speelde een rol in de lokale aanpassing aan deze veranderingen. Zijn bezit van land in de Reijerwaard versterkte zijn invloed: grondbezit was in de 15e eeuw een directe bron van macht.

 

💍 Familie en nageslacht

In 1435 trad Roelof in het huwelijk met Ronilda Lodewijcksdr van der Ghiessen, dochter van Lodewijck Aertz van Ghiessen en Yda Loukin Florijsdr van Dalem. Deze verbintenis bracht twee vooraanstaande families samen en legde de basis voor een omvangrijk nageslacht.

Samen kregen zij zes zonen en één dochter:

• Annigje Roelofsdr Cranendonck (±1430) (Volgt 4a)
  Zij huwde Jonge Heijn Heijnsz Wensen en kreeg één zoon.
• Gerrit Roelofsz Cranendonck (1435–1514) (Volgt 4b)
  Hij trouwde met Beatrijs en kreeg vier zonen. Hij zette de bestuurlijke traditie voort.
  
• Jacob Roelofsz Cranendonck (±1440–>1506).
  Bleef actief in de regio.
• Cornelis Roelofsz Cranendonck (±1440–<1520)
  Bleef eveneens actief in de regio.
• Jan Roelofsz Cranendonck (±1450–<1514)
• Pieter Roelofsz Cranendonck (±1450–>1502) (Volgt 4c)
  Hij trouwde met Janneke Lodewijks van der Ghiessen, kregen één zoon.

De Cranendoncks vormden een dynastie die zich over meerdere generaties uitstrekte, met wortels in het lokale bestuur, het landbezit en de Bourgondische politiek.

 

🌾 Leven in de Reijerwaard

Roelofs leven speelde zich af in een landschap van polders, dijken en rivieren. De Reijerwaard was een gebied dat voortdurend moest worden beschermd tegen het water, en de gemeenschap was sterk afhankelijk van samenwerking en bestuur. De opkomst van het Bourgondische gezag bracht nieuwe kansen, maar ook spanningen. Roelof wist zich hierin staande te houden als brug tussen lokale belangen en centrale macht.

 

⚰️ Einde van een tijdperk

Roelof overleed in 1484 in zijn geboortedorp Ridderkerk, 74 jaar oud. Zijn leven weerspiegelt de overgang van middeleeuwse autonomie naar Bourgondische centralisatie, van lokale macht naar dynastieke invloed. Zijn nageslacht zou nog decennia lang een rol spelen in de regio, geworteld in het land dat hij beheerde en de structuren die hij hielp vormgeven.

___________________________________________________________________________________________________

VIERDE GENERATIE

4a. Annigje Roelofsdr Cranendonck

 

👑 Een dochter van aanzien in de Bourgondische Nederlanden

Annigje Roelofsdr Cranendonck werd rond 1430 geboren in Ridderkerk, als oudste dochter van Roelof Jansz Cranendonck en Ronilda Lodewijcksdr van der Ghiessen. Haar vader was een invloedrijke schout en heemraad in de Reijerwaard, en haar moeder stamde uit de voorname familie Van der Ghiessen.
Annigje groeide op in een tijd waarin het graafschap Holland onder Bourgondisch gezag kwam te staan, en waarin lokale adel en bestuurders een cruciale rol speelden in het behoud van stabiliteit en welvaart.

 

💍 Huwelijk met Hendrick Hendricksz in den Burgoenen

Annigje trad in het huwelijk met Hendrick Hendricksz in den Burgoenen, ook bekend als Jonge Heijn Heijnsz Wensen.
Hij werd geboren in 1420 en overleed in 1473. Zijn bijnaam “Jonge Heijn” duidt mogelijk op een familietraditie waarin namen werden doorgegeven, en hij behoorde tot een familie met wortels in de regio Dordrecht of Zwijndrecht.
Het huwelijk tussen Annigje en Hendrick was waarschijnlijk een strategische verbintenis tussen twee invloedrijke families, bedoeld om land, macht en netwerk te versterken.

Uit hun huwelijk werd rond 1460 een zoon geboren: Aert Hendriksz Wenssen (Volgt 5a).
Hij leefde tot circa 1534 en trouwde met Anthonia Jacobsdr Weijns, ook bekend als Anthonia van Zwijndrecht. Deze verbintenis bracht opnieuw twee families samen die diep geworteld waren in de Zuid-Hollandse polders. Aert en Anthonia kregen één zoon, waarmee de lijn van de Cranendoncks en Wenssens werd voortgezet in de 16e eeuw.

🏞️ Leven in de Reijerwaard

Annigje’s leven speelde zich af in een landschap van dijken, polders en rivieren. De Reijerwaard was een gebied dat voortdurend moest worden beschermd tegen het water, en waarin samenwerking tussen families en dorpsgemeenschappen essentieel was. Als dochter van een schout en echtgenote van een man met aanzien, vervulde Annigje een rol achter de schermen in het beheer van landgoederen, het opvoeden van kinderen en het onderhouden van familiebanden.

🕰️ Historische context

Annigje leefde in een tijd van politieke consolidatie. Karel de Stoute, de Bourgondische hertog, had in 1467 de macht overgenomen, en de steden en dorpen van Holland moesten zich schikken naar een centraler gezag. Toch bleef de lokale elite — zoals de familie Cranendonck — invloedrijk in het bestuur en de waterstaat. Annigje’s leven weerspiegelt de positie van vrouwen in de late middeleeuwen: vaak buiten de officiële archieven, maar cruciaal in het weefsel van familie, landbeheer en sociale stabiliteit.

---

4b. Gerrit Roelofsz Cranendonck

🏞️ Bouwheer van geloof en polder

Gerrit Roelofsz Cranendonck werd geboren in 1435 in de Reijerwaard, een uitgestrekt poldergebied ten zuiden van Ridderkerk. Als zoon van Roelof Jansz Cranendonck — schout, heemraad en diplomaat — erfde Gerrit niet alleen land, maar ook een traditie van bestuurlijke verantwoordelijkheid en maatschappelijke betrokkenheid. Hij groeide op in een tijd waarin het Bourgondische gezag zich steeds verder uitbreidde over de Lage Landen, en waarin lokale bestuurders een cruciale rol speelden in het behoud van stabiliteit en infrastructuur.

 

🛡️ Heemraad en landeigenaar

Gerrit volgde zijn vader op als heemraad in zowel Oud- als Nieuw-Reijerwaard. In deze functie was hij verantwoordelijk voor het beheer van dijken, sluizen en watergangen — een taak van levensbelang in een regio die voortdurend vocht tegen het water.
Als landeigenaar in Oud-Reijerwaard bezat hij aanzienlijke percelen, wat hem niet alleen economische macht gaf, maar ook politieke invloed binnen de gemeenschap.

Zijn kapitaalkracht bleek al op jonge leeftijd. In 1460 was Gerrit één van de drie heren die gezamenlijk een derde van de benodigde gelden inlegden voor de bouw van een nieuwe kerk in Ridderkerk. Deze daad getuigt van zijn betrokkenheid bij het religieuze en sociale leven van het dorp, en van zijn vermogen om grote investeringen te doen ten behoeve van de gemeenschap.

 

💍 Huwelijk en gezin

Rond 1459 trad Gerrit in het huwelijk met Beatrijs, een vrouw van wie de achtergrond niet volledig bekend is, maar die vermoedelijk uit een familie van gelijke standing kwam. Samen kregen zij drie zonen:

• Gerrit Gerritsz Cranendonck (±1460–<1530) (Volgt 5b)
  Hij trouwde met Adriana Cleijsdr en zij kregen twee zonen. Hij zette de familielijn voort in de volgende generatie.
• Cornelis Gerritsz Cranendonck (±1480–<1557) (Volgt 5c)
  Hij was gehuwd met Beatrijs en zij kregen eveneens twee zonen.
• Adriaan Gerritsz Cranendonck (±1485–…), van wie minder bekend is.

 

⛪ Begraven in de kerk van Ridderkerk

Gerrit overleed in 1514 in zijn geboortestreek en werd begraven in de kerk van Ridderkerk — een eer die slechts voorbehouden was aan de meest vooraanstaande leden van de gemeenschap. Zijn graf in de kerk symboliseert zijn status als bouwheer, bestuurder en patriarch van een invloedrijke familie.

 

🕰️ Historische context

Gerrits leven besloeg een periode van grote veranderingen. De Bourgondische hertogen maakten plaats voor de Habsburgers, en de Lage Landen werden onderdeel van een groter Europees rijk. Tegelijkertijd begon de katholieke kerk haar grip te verliezen, en de eerste kiemen van de Reformatie werden zichtbaar.
In deze turbulente tijden bleef Gerrit een stabiele kracht in de Reijerwaard — een man van land, geloof en gemeenschap…

 

---

 

4c. Pieter Roelofsz Cranendonck

🌿Een stille kracht in de schaduw van de Reijerwaard

Pieter Roelofsz Cranendonck werd rond 1450 geboren in Ridderkerk, als zoon van Roelof Jansz Cranendonck en Ronilda Lodewijcksdr van der Ghiessen. Zijn vader was een invloedrijke schout en heemraad, en Pieter groeide op in een familie die diep geworteld was in het bestuur en landbezit van de Reijerwaard. Hoewel zijn oudere broers — zoals Gerrit — prominente bestuurlijke rollen vervulden, koos Pieter een meer bescheiden pad, maar bleef hij stevig verankerd in de lokale gemeenschap.

 

💍 Verbonden door bloed en land

Pieter trouwde met Janneke Lodewijks van der Ghiessen, geboren rond 1460 in Sandelingen Ambacht. Zij was de dochter van Lodewijk Aerts van der Ghiessen en Soetken Willems Wijt, en stamde uit dezelfde familie als zijn moeder — een teken van de nauwe familiebanden die in deze tijd vaak werden versterkt door huwelijken binnen verwante kringen. Deze verbintenis bracht niet alleen land en invloed samen, maar ook een gedeeld erfgoed van polders, dijken en dorpsbestuur.

Janneke overleefde haar man en stierf na 11 november 1502 in Ridderkerk. Haar leven weerspiegelde de rol van vrouwen in de late middeleeuwen: als spil van het huishouden, hoedster van familiebanden en stille kracht achter het landbeheer.
Uit het huwelijk van Pieter en Janneke:

• Cors Pieters Cranendonck (1499-1555) (Volgt 5d).
  Cors groeide op in een tijd van grote veranderingen: de Bourgondische Nederlanden waren inmiddels overgegaan in Habsburgse handen, en de eerste tekenen van religieuze onrust begonnen zichtbaar te worden.
  Cors trouwde met Truitje Willems, en samen kregen zij één zoon — waarmee de lijn van Pieter werd voortgezet in de 16e eeuw.

 

🕰️ Leven in een veranderende wereld

Pieter leefde in een periode waarin de Bourgondische centralisatie plaatsmaakte voor Habsburgse dominantie. De lokale elite, waartoe de Cranendoncks behoorden, moest zich aanpassen aan nieuwe bestuurlijke structuren en fiscale eisen. Hoewel er geen aanwijzingen zijn dat Pieter zelf een bestuurlijke functie bekleedde, was zijn positie als landeigenaar en lid van een invloedrijke familie van groot belang voor de stabiliteit van de regio.

Zijn overlijden in 1502 markeerde het einde van een generatie die de overgang van middeleeuwse autonomie naar vroegmoderne staatsvorming meemaakte.
Hij werd begraven in Ridderkerk, waar zijn familie al generaties lang hun sporen hadden achtergelaten — in het land, in de kerk en in de gemeenschap…

 

___________________________________________________________________________________________________

VIJFDE GENERATIE

5a. Aert Hendriksz van Wensen

 

🌳 Van houtkoopman tot burgemeester van Dordrecht

Aert Hendriksz van Wensen werd geboren in 1460 als zoon van Annigje Roelofsdr Cranendonck en Hendrik Hendricksz in den Burgoenen, beter bekend als Jonge Heijn Heijnsz Wensen. Zijn afkomst verenigde twee invloedrijke families uit Ridderkerk en Dordrecht, geworteld in landbezit, bestuur en handel. Aert groeide op in een tijd waarin de Bourgondische Nederlanden overgingen in Habsburgse handen, en waarin steden als Dordrecht floreerden als centra van handel en bestuur.

 

🪵 Houtkoopman in een handelsstad

Aert vestigde zich als houtkoopman in Dordrecht, een stad die in de 15e en 16e eeuw een belangrijke rol speelde in de Rijnhandel. Hout was een essentieel bouwmateriaal voor schepen, huizen en dijken, en Aert’s beroep bracht hem in contact met kooplieden, schippers en bestuurders. Zijn economische succes vormde de basis voor zijn latere politieke loopbaan.

 

⚖️ Schepen en burgemeester

In 1517 werd Aert benoemd tot schepen van Dordrecht, een functie waarin hij recht sprak en toezicht hield op stedelijke zaken. Zijn benoeming getuigt van zijn aanzien en betrouwbaarheid binnen de stad. In 1533 bereikte hij het hoogtepunt van zijn carrière: hij werd burgemeester van Dordrecht, een van de hoogste ambten in de stad. Als burgemeester stond hij aan het hoofd van het stadsbestuur, vertegenwoordigde hij Dordrecht in regionale vergaderingen en speelde hij een rol in de handhaving van orde en belastinginning.

Zijn burgemeesterschap viel in een periode van religieuze spanning: de vroege Reformatie begon zich te verspreiden, en het gezag van de katholieke kerk werd steeds vaker ter discussie gesteld. Als bestuurder moest Aert balanceren tussen traditie en verandering, tussen stedelijke belangen en Habsburgse centralisatie.

 

💍 Huwelijk met Anthonia van Zwijndrecht

Aert was gehuwd met Anthonia Jacobsdr Weijns, ook bekend als Anthonia van Zwijndrecht. Zij werd geboren rond 1465 en overleed op 11 november 1551. Haar vader, Jacob Jansz Wenssen, was raadslid in Dordrecht, wat wijst op een familie met bestuurlijke wortels.
Het huwelijk tussen Aert en Anthonia was een verbintenis tussen twee families met invloed in zowel Ridderkerk als Dordrecht — een strategische alliantie die hun positie in de stad versterkte.

 

👶 Nageslacht: Jacob Aert Hendriksz Wenssen

Rond 1493 werd hun zoon Jacob Aert Hendriksz Wenssen (Volgt 6a) geboren.
Hij trouwde met Cornelia Jansdr van Slingeland, en samen kregen zij zeven kinderen. Jacob overleed rond 1527, nog vóór zijn vader, maar liet een omvangrijk nageslacht na dat de familienaam en invloed voortzette in de 16e eeuw.

 

🕰️ Een leven tussen traditie en transitie

Aert Hendriksz van Wensen overleed rond 1534, in een tijd waarin de Nederlanden op het punt stonden een religieuze en politieke omwenteling te ondergaan. Zijn leven weerspiegelt de overgang van middeleeuwse stedelijke autonomie naar vroegmoderne staatsvorming.
Als koopman, schepen en burgemeester stond hij midden in deze transitie — een man van hout, recht en bestuur…

---

5b. Gerrit Gerritsz Cranendonck

 

🌾Boer, bestuurder en hoeder van de gemeenschap

Gerrit Gerritsz Cranendonck werd rond 1460 geboren in Ridderkerk, als zoon van Gerrit Roelofsz Cranendonck en Beatrijs. Hij groeide op in een familie die al generaties lang actief was in het lokale bestuur en het beheer van de polders in de Reijerwaard.
Zijn jeugd viel samen met de overgang van Bourgondisch naar Habsburgs gezag in de Nederlanden, een periode van politieke consolidatie en economische groei.

 

🌱 Boer en landeigenaar in Oud-Reijerwaard

Gerrit vestigde zich als boer in Ridderkerk, waar hij eigenaar was van een perceel van 4 morgen en 70 roeden in de polder Oud-Reijerwaard — een aanzienlijk stuk land dat hem economische stabiliteit en maatschappelijke status gaf. In een tijd waarin landbouw de ruggengraat van de samenleving vormde, was grondbezit een directe bron van invloed.

Zijn rol als waarsman van de polder Oud-Reijerwaard van 1506 tot 1508 toont zijn betrokkenheid bij het waterbeheer: waarsmannen waren verantwoordelijk voor het toezicht op dijken, sloten en het onderhoud van de polderstructuur. In 1513 werd hij benoemd tot Heilige Geestmeester van Ridderkerk, belast met de armenzorg en het beheer van kerkelijke goederen — een functie die getuigt van vertrouwen en respect binnen de gemeenschap.

 

💍 Huwelijk en nageslacht

Gerrit was gehuwd met Adriana Cleijsdr, van wie weinig bekend is, maar die vermoedelijk uit een lokale familie stamde. Samen kregen zij twee zonen:

• Lenert Gerritsz Cranendonck (1505–1581) (Volgt 6b)
  Hij trouwde met Mariken Woutersdr en vader werd van twee dochters.
  Lenert leefde tot diep in de 16e eeuw en maakte de Reformatie en de vroege Republiek mee.
• Gerrit Gerritsz den Ouden Cranendonck (1510–1557), die de naam van zijn vader voortzette.

 

🕰️ Een leven in dienst van land en gemeenschap

Gerrit overleed vóór 1530, in een tijd waarin de Nederlanden onder keizer Karel V kwamen te vallen en de eerste tekenen van religieuze onrust zichtbaar werden. Zijn leven weerspiegelt de rol van de lokale elite in het behoud van stabiliteit, infrastructuur en zorg. Als boer, waarsman en Heilige Geestmeester was hij een spilfiguur in Ridderkerk — niet in de schijnwerpers, maar in het fundament van de gemeenschap.

Zijn nageslacht zou zich verder verspreiden over de regio, en zijn naam leeft voort in archieven, landerijen en familiegeschiedenissen…

 

---

5c. Willem Gerritsz Cranendonck

 

🌾 Bouwman tussen rivier en polder

Willem Gerrits Cranendonck werd rond 1470 geboren in Oost-IJsselmonde, een dorp gelegen aan de zuidelijke oever van de Nieuwe Maas, in het graafschap Holland. Hij was de zoon van Gerrit Roelofsz Cranendonck en Beatrijs, en groeide op in een familie die al generaties lang actief was in het landbeheer en dorpsbestuur van de Reijerwaard. Zijn jeugd viel samen met de overgang van Bourgondisch naar Habsburgs gezag, een tijd waarin lokale gemeenschappen hun autonomie moesten herdefiniëren binnen een groter rijk.

 

🛠️ Bouwman in de Hoeksche Waard

Willem vestigde zich als bouwman — een term die in de 15e en 16e eeuw verwees naar een zelfstandige boer met eigen land en middelen. Hij werkte in de vruchtbare kleigronden van de Hoeksche Waard, een gebied dat pas kort daarvoor was ingepolderd na de Sint-Elisabethsvloed van 1421. De landbouw was er intensief en veeleisend, en het leven draaide om het onderhouden van dijken, het bewerken van akkers en het beheren van vee.

Zijn latere jaren bracht hij door in Nieuw-Beijerland, waar hij op 25 juni 1543 overleed. Zijn verhuizing naar dit jonge polderdorp wijst op betrokkenheid bij de ontginning en opbouw van nieuwe landbouwgronden — een pioniersrol in een regio die nog volop in ontwikkeling was.

 

💍 Huwelijk en gezin

Willem was gehuwd met Beatrijs, van wie de achtergrond niet volledig bekend is, maar die vermoedelijk uit een lokale boerenfamilie stamde. Samen kregen zij vier zonen, die allen actief waren in de regio:

• Pieter Willemsz Cranendonck (±1500–1557), die het boerenbedrijf voortzette en de familienaam in de volgende generatie droeg.
• Gerrit Willemsz Cranendonck (±1500–<1557) (Volgt 6c)
  gehuwd met Marichen Andriesdr, vader van één zoon. Zijn tak zette zich voort in de poldergemeenschap.
• Herper Willemsz Cranendonck (1502–1535), overleden op jonge leeftijd.
• Joost Willemsz Cranendonck (1504–±1557), van wie minder bekend is.

 

🕰️ Een leven in de schaduw van het water

Willems leven speelde zich af in een tijd waarin het water zowel vriend als vijand was. De dijken moesten voortdurend worden onderhouden, en het boerenbestaan was afhankelijk van samenwerking binnen de poldergemeenschap. Als bouwman was hij niet alleen producent van voedsel, maar ook hoeder van het landschap — een rol die in de 16e eeuw van vitaal belang was.

Zijn overlijden in 1543 markeerde het einde van een generatie die de wederopbouw na de grote overstromingen meemaakte en de basis legde voor de bloeiende landbouwgemeenschappen van de Hoeksche Waard…

 

---

5d. Cornelis (Cors) Pieters Cranendonck

 

🌾 Landman in de jonge polders van Mijnsheerenland

Cornelis Pieters Cranendonck, bij leven bekend als Cors, werd geboren in 1499 in Mijnsheerenland, een dorp dat pas kort daarvoor was ontstaan uit de inpoldering van de Zuid-Hollandse waard. Hij was de zoon van Pieter Roelofsz Cranendonck en Janneke Lodewijks van Ghiessen, beide afkomstig uit families met bestuurlijke en agrarische wortels in Ridderkerk en de Reijerwaard. Cors groeide op in een tijd waarin het land letterlijk werd teruggewonnen op het water — een pioniersgeneratie die de basis legde voor de bloeiende landbouwgemeenschappen van de Hoeksche Waard.

 

🌱 Leven als landman

Cors vestigde zich als landbouwer in Mijnsheerenland, waar hij werkte op de vruchtbare kleigronden die na de Sint-Elisabethsvloed van 1421 opnieuw waren ingedijkt. Zijn leven draaide om het bewerken van akkers, het onderhouden van sloten en dijken, en het bijdragen aan de opbouw van een jonge dorpsgemeenschap. Als lid van een familie met bestuurlijke traditie was hij vermoedelijk ook betrokken bij het lokale polderbestuur, al zijn daar geen directe archiefvermeldingen van bekend.

Zijn naam leeft voort in de vroege registers van Mijnsheerenland als een van de grondleggers van het dorp — een man die zijn leven wijdde aan het land en de gemeenschap.

 

💍 Huwelijk en zoon

Cors was gehuwd met Truitje Willems, van wie weinig bekend is, maar die vermoedelijk uit een lokale boerenfamilie stamde. Samen kregen zij één zoon:

• Pieter Cors Pieters Cranendonck (1535–1590) (Volgt 6d)
  Hij trouwde met Elisabeth Claasse en vader werd van twee dochters. Pieter zette het boerenbedrijf voort en leefde tot het einde van de 16e eeuw, een periode van religieuze omwenteling en politieke strijd.

 

🕰️ Een leven in de schaduw van de Reformatie

Cors overleed in 1555 in zijn geboortedorp Mijnsheerenland, 56 jaar oud. Zijn leven viel samen met de vroege jaren van de Reformatie, waarin de katholieke kerk haar grip begon te verliezen en de eerste protestantse ideeën zich verspreidden. Hoewel Cors zelf nog leefde onder het gezag van keizer Karel V, zou zijn zoon Pieter opgroeien in een wereld die fundamenteel zou veranderen — van kerk tot staat.

Cors’ nalatenschap leeft voort in de landerijen, archieven en familiegeschiedenissen van de Hoeksche Waard.
Als boer, echtgenoot en vader was hij een stille kracht in een tijd van opbouw en overgang…

6a. Jacob Aert Hendriksz Wenssen

__________________________________________________________________________________________________

ZEVENDE GENERATIE

7a. Margaretha Jacobsdr Wenssen

---

7b. Syken Lenertsdr Cranendonck

 

🌾 Vrouw van het land, moeder van een nieuwe generatie

Syken Lenertsdr Cranendonck werd geboren in de eerste helft van de 16e eeuw als dochter van Lenert Gerritsz Cranendonck, boer in Oud-Reijerwaard, en Mariken Woutersdr. Ze groeide op in een familie die diep geworteld was in het agrarische leven van de Reijerwaard, een poldergebied dat door samenwerking en dijkzorg leefbaar werd gehouden. Haar jeugd viel samen met de opkomst van de Reformatie en de eerste spanningen die zouden uitmonden in de Tachtigjarige Oorlog.

 

💍 Huwelijk met Jan Daemen

Syken huwde Jan Daemen, geboren rond 1554, zoon van Daem Cornelisz en Maeritgen Ariaensdr.
Jan was boer in Oud-Reijerwaard, net als Syken’s vader, en hun huwelijk verenigde twee families met diepe wortels in het polderleven. Jan overleed rond 1590, waarmee Syken als weduwe achterbleef met drie kinderen in een tijd van religieuze en politieke onzekerheid.

 

👶 Nageslacht: een nieuwe tak in wording

Syken en Jan kregen drie kinderen, die elk hun eigen weg vonden in de regio:

• Daem Jansz Romeyn (†1626), die de familienaam Romeyn aannam — mogelijk een verwijzing naar een geografische herkomst of een taknaam — en actief bleef in de poldergemeenschap.
• Wouter Jansz (1579–1642), die een lang leven leidde en de overgang van Spaans gezag naar de Republiek meemaakte.
• Mariken Jansdr van der Linden (±1590–±1665) (Volg 8b)
  Zij trouwde met Gielis Adriaensz de Oude Vinck.
  Uit dit huwelijk kwamen zes kinderen voort, waarmee Mariken uitgroeide tot stammoeder van een brede familietak. Haar achternaam “van der Linden” suggereert een geografische herkomst.

 

🕯️ Een leven in de schaduw van verandering

Syken overleed in 1599, aan het einde van een eeuw die getekend werd door hervorming, opstand en herstructurering van het dorpsleven. Als vrouw van een boer en moeder van drie kinderen speelde zij een cruciale rol in het behoud van stabiliteit en continuïteit binnen haar familie.
Haar kinderen en kleinkinderen zouden opgroeien in een wereld waarin de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden zich vormde en waarin lokale gemeenschappen hun plaats herdefinieerden…

---

7c. Gerrit Pieters Cranendonck

🌿 Landbouwer in IJsselmonde, stamvader van een groeiende tak

Gerrit Pieters Cranendonck werd rond 1530 geboren in IJsselmonde, als zoon van Pieter Willemsz Cranendonck uit diens eerste huwelijk. Hij groeide op in een familie van boeren en polderbewoners die al generaties lang actief waren in de Reijerwaard en de zuidelijke oever van de Maas. Zijn jeugd viel samen met de laatste decennia van het bewind van keizer Karel V, in een tijd waarin de Nederlanden onder Spaans gezag stonden en de eerste kiemen van de Reformatie zich begonnen te verspreiden.

 

💍 Huwelijk en een zoon

Gerrit trouwde met Marichen Andriesdr, dochter van Andries Cornelisz.
Samen kregen zij één zoon:

• Hendrik Gerritsz Cranendonck (±1565–na 1618) (Volgt 8c)
  Hij trouwde 1e met Anna Dircksdr, met wie hij vijf kinderen kreeg.
  Hij trouwde 2e met Hilletje Teunisdr, met wie hij drie kinderen kreeg.

Deze acht kleinkinderen van Gerrit vormden de basis voor een brede tak van de familie Cranendonck in de 17e eeuw, verspreid over IJsselmonde, Ridderkerk en omliggende dorpen.

 

🕰️ Een leven in de schaduw van hervorming

Hoewel er geen directe archiefvermeldingen zijn van bestuurlijke functies, was Gerrit als boer in IJsselmonde onderdeel van een gemeenschap die draaide op samenwerking, dijkzorg en landbouw. Zijn leven viel samen met de opkomst van de Reformatie, de eerste protestantse prediking, en de aanloop naar de Tachtigjarige Oorlog. Hij voedde zijn zoon op in een wereld die fundamenteel zou veranderen — van katholiek gezag naar protestantse onafhankelijkheid.

Gerrits nalatenschap leeft voort in de vele takken van de familie Cranendonck, en in de archieven van IJsselmonde en Ridderkerk…

---

7d. Lijntje Pieters Cors Pietersdr Cranendonck

 

🌿 Vrouw tussen polders, generaties en verbonden families

Lijntje Pieter Cors Cranendonck werd rond 1560 geboren in Cromstrijen, als dochter van Pieter Cors Cranendonck en Elisabeth Claasse. Haar familie was stevig geworteld in de landbouwgemeenschappen van de Hoeksche Waard, waar de inpoldering van het land na de Sint-Elisabethsvloed van 1421 nog steeds voelbaar was in het dagelijks leven. Lijntje groeide op in een tijd van religieuze hervorming en politieke omwenteling, waarin de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden langzaam vorm kreeg.

 

💍 Eerste huwelijk met Sebastiaen Jacobsz

Rond 1599 trad Lijntje in het huwelijk met Sebastiaen Jacobsz, vermoedelijk een dorpsman uit Cromstrijen of omliggende dorpen. Uit dit huwelijk werden twee dochters geboren:

• Neeltje Bastiaansdr (†1648), die de familielijn voortzette tot in het midden van de 17e eeuw.
• Marichje Sebastiaens, van wie minder bekend is

 

💍 Tweede huwelijk met Pieter Cornelis van der Schoor

Rond 1605 hertrouwde Lijntje met Pieter Cornelis van der Schoor, geboren rond 1570 en overleden vóór 1615. Hij was de zoon van Cornelis Willemsz van der Schoor en Baeltgen Jacobsdr, en stamde uit een familie die actief was in de landbouw en het dorpsleven van Strijen en Cromstrijen.

Uit dit huwelijk kwamen drie kinderen voort:

• Beatrys Pietersdr van der Schoor (†1651), die mogelijk trouwde en een rol speelde in het dorpsleven.
• Cornelis Pieters van der Schoor (†1673) (Volgt 8d)
  Hij trouwde met Geertruijd Claasdr van Strijen en kreeg zes kinderen.
• Pietertje Pieters van der Schoor (±1605–1658), van wie minder bekend is.

 

🕯️ Een leven in de luwte van de Hoeksche Waard

Lijntje overleed rond 1620, op ongeveer 60-jarige leeftijd. Haar leven overspande een periode van religieuze hervorming, lokale opbouw en sociale verbondenheid.
Als dochter, echtgenote en moeder van vijf kinderen was zij een spilfiguur in het sociale weefsel van Cromstrijen en Strijen…

🌿 Hoofd van een groeiende familie in een tijd van hervorming

Nicolaas Cornelisz van Driel werd rond 1545 geboren in Dordrecht, als zoon van Margaretha Jacobsdr Wenssen en Cornelis Claesz van Driel. Zijn familie behoorde tot de stedelijke elite van Dordrecht: zijn vader was schepen en dijkgraaf, zijn moeder stamde uit de invloedrijke Wenssen-familie. Nicolaas groeide op in een stad die zich ontwikkelde tot een centrum van handel, bestuur en religieuze vernieuwing.

 

💍 Huwelijk met Cornelia van Maesse Nieuwlant

Nicolaas huwde Cornelia Cornelisdr van Maesse Nieuwlant, dochter van Cornelis Simonsz van Maesse Nieuwlant en Haesje Cornelisdr Doens van Driel. Deze verbintenis bracht opnieuw twee vooraanstaande families samen, met wortels in Dordrecht, Westmaas en Zwijndrecht. Cornelia’s moeder stamde uit dezelfde Van Driel-lijn als Nicolaas zelf, wat wijst op een nauwe verwantschap en het versterken van familiebanden door huwelijk.

 

🏡 Van Dordrecht naar Westmaas

Hoewel geboren in Dordrecht, vestigde Nicolaas zich later in Westmaas, een dorp in de Hoeksche Waard dat in de 16e eeuw volop in ontwikkeling was. De regio was gevormd door inpoldering en dijkbouw, en kende een sterke afhankelijkheid van lokale bestuurders en landeigenaren. Nicolaas’ verhuizing naar Westmaas suggereert een rol in het beheer van landerijen of toezicht op waterstaatkundige werken — een traditie die hij erfde van zijn vader.

Hij overleed in 1603, in een tijd waarin de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden zich begon te vormen en de Tachtigjarige Oorlog nog volop woedde. Zijn leven besloeg de overgang van katholiek gezag naar protestantse onafhankelijkheid, en zijn kinderen zouden opgroeien in een wereld die fundamenteel verschilde van die waarin hij geboren werd.

 

👶 Nageslacht: een brede tak van Van Driel

Nicolaas en Cornelia kregen maar liefst tien kinderen, die zich verspreidden over de regio en hun naam en invloed voortzetten:

• Neeltje Claasdr van Driel (±1575–>1640), een vrouw die de overgang van de zestiende naar de zeventiende eeuw meemaakte.
• Cornelia Claasdr van Driel (±1577), mogelijk actief in het huishouden of kloosterleven.
• Magdalena Claesdr van Driel (±1578–1626) (Volgt 9a)
  Zij trouwde eerst met Nicolaas Bastiaensz Spruijt (5 kinderen), daarna met Herman Leendertsz Roobol (3 kinderen). Haar leven weerspiegelt de rol van vrouwen in het verbinden van families.
• Cornelis Claasz van Driel (±1579–±1616), mogelijk actief in handel of bestuur.
• Margaretha Claasdr van Driel (±1583), vernoemd naar haar grootmoeder.
• Jacob Claasz van Driel (±1585), van wie minder bekend is.
• Adriaantje Claasdr van Driel (±1587–>1649), een vrouw die de Republiek tot bloei zag komen.
• Pieterke Claasdr van Driel (±1591–<1620), overleden relatief jong.
• Teuntje Claasdr van Driel (±1592–>1645), een vrouw die haar familie door de Gouden Eeuw leidde.

 

🕰️ Een leven in transitie

Nicolaas leefde in een tijd van religieuze strijd, politieke revolutie en economische bloei. Als patriarch van een omvangrijke familie speelde hij een stille maar centrale rol in het behoud van stabiliteit en traditie.
Zijn kinderen en kleinkinderen zouden zich vestigen in Dordrecht, Westmaas en omliggende dorpen, en hun naam zou voortleven in archieven, kerken en landerijen…

---

 

8b. Mariken Jansdr van der Linden

 

🌿Matriarch van de Vinck-dynastie in Ridderkerk

Mariken Jansdr van der Linden werd rond 1590 geboren in Ridderkerk, als dochter van Jan Daemen, boer in Oud-Reijerwaard, en Syken Lenertsdr Cranendonck, telg uit een vooraanstaande boerenfamilie. Haar jeugd viel samen met de laatste decennia van de Tachtigjarige Oorlog, een tijd waarin de Nederlanden zich losmaakten van het Spaanse gezag en de contouren van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden zichtbaar werden.

 

💍 Huwelijk met Gielis Adriaensz de Oude Vinck

Mariken huwde Gielis Adriaensz de Oude Vinck, zoon van Adriaen Adriaensz Vinck en Brechtgen Gillisdr van Gameren. Gielis stamde uit een familie met wortels in de regio, mogelijk actief in de landbouw of het lokale bestuur. Zijn bijnaam “de Oude” suggereert dat hij de stamvader was van een bredere tak van de familie Vinck, die zich in de 17e eeuw zou verspreiden over Ridderkerk en omliggende dorpen.

Gielis overleed rond 1645, waarmee Mariken hem ongeveer twintig jaar overleefde. Haar lange leven weerspiegelt de kracht en veerkracht van vrouwen in de vroegmoderne tijd, die vaak meerdere generaties overbrugden en de spil vormden van uitgebreide familieverbanden.

 

👶 Nageslacht: zes kinderen, een groeiende familie

Mariken en Gielis kregen minstens zes kinderen, die elk hun eigen weg vonden in de regio:

• Maaike Gielis Vinck (1603–1640), mogelijk vernoemd naar haar grootmoeder van vaderszijde.
• Aeryaentje Gillesse Vinck (1609–…), van wie minder bekend is, maar die mogelijk trouwde en kinderen kreeg.
• Leendert Gillis Vinck (1609–…), mogelijk tweelingbroer van Aeryaentje, actief in de tweede helft van de 17e eeuw.
• Reijmbergje Gillisdr Vinck (1618–1696), die een uitzonderlijk lang leven leidde en de overgang van de Gouden Eeuw naar de vroege Verlichting meemaakte.
• Sijtje Gilis Vinck (±1620–…) (Volgt 9b)
  Zij trouwde met Adryaen Claesz Goutswaert en kreeg zes kinderen — een stammoeder van een brede familietak.
• Jannetje Gillisd Vinck, van wie de levensloop minder goed gedocumenteerd is, maar die mogelijk jong overleed of ongehuwd bleef.

 

🕯️ Een leven in de luwte van de Gouden Eeuw

Mariken overleed rond 1665, op een moment dat de Republiek haar hoogtepunt beleefde in handel, wetenschap en kunst. Hoewel zij zelf geen publieke rol vervulde, was haar invloed voelbaar in de gezinnen die zij stichtte, de kinderen die zij opvoedde, en de netwerken die zij hielp onderhouden. Als moeder, grootmoeder en weduwe was zij een stille kracht in een wereld die voortdurend in beweging was.

Haar naam leeft voort in de families van haar nakomelingen — verspreid over Ridderkerk, de Hoeksche Waard en daarbuiten.

---

8c. Hendrik Gerritsz Cranendonck

 

🌾Boer, kerkmeester en patriarch van Katendrecht

Hendrik Gerritsz Cranendonck werd rond 1565 geboren in Charlois, als zoon van Gerrit Pieters Cranendonck en Marichen Andriesdr. Hij groeide op in een familie van boeren en polderbewoners, stevig verankerd in het landschap van de zuidelijke oever van de Maas. Zijn jeugd viel samen met de opkomst van de Reformatie en de eerste decennia van de Tachtigjarige Oorlog, waarin de Nederlanden zich losmaakten van het Spaanse gezag.

 

🌱 Boer in Katendrecht, kerkmeester in Charlois

Hendrik vestigde zich als boer in Katendrecht, een buurtschap dat in de 16e en 17e eeuw nog grotendeels uit landbouwgrond bestond. Zijn werk bestond uit het bewerken van akkers, het onderhouden van dijken en het bijdragen aan de voedselvoorziening van de regio Rotterdam.

Van 1601 tot 1602 was hij kerkmeester in Charlois, een functie die hem verantwoordelijk maakte voor het beheer van kerkelijke goederen, het onderhoud van het kerkgebouw en de armenzorg. Deze rol getuigt van zijn maatschappelijke betrokkenheid en het vertrouwen dat de gemeenschap in hem stelde.

 

💍 Eerste huwelijk met Anna Dircksdr

Rond 1595 trouwde Hendrik met Anna Dircksdr, met wie hij zes kinderen kreeg:

• Gerrit Hendriksz Cranendonck († vóór 1645), mogelijk vernoemd naar zijn grootvader.
• Lijntgen Hendriks Cranendonck (1585–1648), die een lang leven leidde in de vroege Republiek.
• Soetje Hendricksdr Cranendonck (1595–1661) (Volgt 9c)
  Zij trouwde rond 1615 met Jan Pietersz de Winter en kreeg zes kinderen — een stammoeder van een brede tak.
• Jochem Hendriks Cranendonck (±1600–1652), actief in de landbouw of het dorpsleven.
• Grietje Hendriks Cranendonck (±1605–1665), mogelijk vernoemd naar haar grootmoeder van vaderszijde.

 

💍 Tweede huwelijk met Hilletje Teunisdr

Op 10 april 1611 hertrouwde Hendrik in Ridderkerk met Hilletje Teunisdr, met wie hij nog drie kinderen kreeg:

• Arij Hendriks Cranendonck (±1615–1665), die de familienaam voortzette in de tweede helft van de 17e eeuw.
• Annitge Hendriks Cranendonck (1615–1709), die een uitzonderlijk lang leven leidde en de overgang van de Republiek naar de vroege Verlichting meemaakte.
• Maeijcke Hendriks Cranendonck (±1617–<1687), van wie minder bekend is, maar die mogelijk trouwde en kinderen kreeg.

🕯️ Overlijden en nalatenschap

Hendrik overleed na 20 september 1618 in Katendrecht, waar hij zijn laatste jaren doorbracht. Zijn leven overspande een periode van religieuze hervorming, politieke strijd en lokale opbouw.
Als boer, kerkmeester en vader van negen kinderen was hij een spilfiguur in het dorpsleven van Charlois en Katendrecht.

Zijn nageslacht verspreidde zich over de regio Rotterdam, Ridderkerk en verder, en zijn naam leeft voort in de familie Cranendonck en nakomelingen…

---

8d. Cornelis Pieters van der Schoor

 

__________________________________________________________________________________________________

NEGENDE GENERATIE

9a. Magdalena Claasdr van Driel