Grietje van Wingelaar
en haar nazaten

 

De naam Wingelaar is afkomstig van een stuk grond op de grens tussen Renswoude (Utrecht) en Scherpenzeel (Gelderland). Het stuk grond is getekend op een kaart uit 1583, waarvan een reproductie uit 1642 bewaard is gebleven. Hierop is te zien dat het grondstuk wordt doorsneden door de Lunterse Beek, en dat het gedeeltelijk ligt in het (huidige) Renswoude en gedeeltelijk in het (huidige) Scherpenzeel.
In verschillende bronnen is gepubliceerd over dit grondstuk, over de verschillende boerenhoeven die op dit grondstuk hebben gestaan en die de naam Wingelaar hebben gedragen, als ook over de families die “op” de Wingelaar hebben gewoond.
Volgend de Familienamen Bank is de naam Wingelaar als volgt te verklaren: “boerderij met een -laar-naam te Renswoude. Laar wijst op een open plek in het bos, die door de mens vrij intensief werd gebruikt, onder meer voor het weiden van vee. Soms waren hier ook drenkplassen voor het vee. Deze laren werden met name in hellende terreinen aangetroffen, vaak in de buurt van beken”. Zelfs hedentendage is op de grens van Renswoude en Scherpenzeel de geleidelijke glooing vanuit het Noorden naar het Zuiden in het landschap te zien, terwijl de (gekanaliseerde) Lunterse beek er nog altijd stroomt.
Na 1670 wordt de naam Wingelaar niet meer gebruikt, noch voor de hoeve, noch voor het stuk grond. De hoeve en de grond er om heen wordt sindsdien aangeduid met “De Beek”. Maar misschien is voor de hoeve het gebruik van de naam Wingelaar reeds eerder gestopt, sinds de nieuwbouw aan de Lunterse Beek. Deze vond plaats in 1583, bij de splitsing van Wingelaar in Groot-Wingelaar en Klein-Wingelaar (ook wel genoemd de Robbehorst?).
De conclusie dat het grondstuk nooit in het bezit is geweest van de huidige familie Wingelaar is waarschijnlijk juist. Wel stammen alle personen die op dit moment de naam Wingelaar dragen af van één gezin. Dit gezin bestond uit Gijsbert Reijerssen en Grietje Hermensdochter (van Wingelaar). Zeer waarschijnlijk waren dit huurders of knechten op de Wingelaar. Toen zij trouwden op 20/06/1717, werd aangegeven dat Grietje Hermensdochter afkomstig was van de Wingelaar.
Willem Harmensz. is op een onbekende datum geboren in Renswoude. Hij heeft gewoond op Breeschoten en kreeg een zoon. Deze zoon is bekend als Hermen Willemsz. en werd op 21 september 1662 gedoopt in Scherpenzeel. Hermen Willemszoon trouwt op 10/02/1695 in Renswoude met Jantje Jordensdr., die ten tijde van dit – voor haar – tweede huwelijk woonde als ‘weduwe aan de Beek onder Renswoude’. Het echtpaar Willem Harmensz. en Jantje Jordensdochter kreeg onder andere een dochter die bekend is als Grietje Hermensdochter.
Grietje Hermensd van Wingelaar werd op 10 november 1695 gedoopt in Scherpenzeel, haar ouders woonde ten tijde van haar geboorte ‘aan de Beek’. Grietje trouwde op 20 juni 1717 in Renswoude met Gijsbert Reierssen. Gijsbert was de zoon van Reyer Teunissen en Woutertje Reyersdr. Gijsbert was geboren in Barneveld, waar hij op 18 januari 1691 gedoopt was.

Bron: Parenteel Wingelaar

 

1. Grietje van Wingelaar

🌾Een vrouw van de Veluwse klei

In de herfst van 1695, toen de bladeren goud kleurden en de wind over de akkers van Scherpenzeel streek, werd Grietje Hermensdr geboren. Ze werd gedoopt op 10 november in het kleine hervormde kerkje van Scherpenzeel, een dorp dat toen nog bestond uit een paar boerderijen, een herberg en een dorpspomp. Haar wieg stond op de hoeve De Beeck, later bekend als Hoeve de Wingelaar, een naam die haar nageslacht zou blijven dragen als familienaam.

 

👨‍👩‍👧‍👦 Haar afkomst

Grietje was de dochter van Hermen Willemsz van Breeschoten en Jantje Jordensdr, boeren van degelijke komaf.
Haar ouders waren mensen van het land, geworteld in de Veluwse traditie van hard werken, eenvoud en diepe verbondenheid met de natuur. De familie leefde van de opbrengst van het land: rogge, boekweit, wat vee, en de seizoenen bepaalden het ritme van hun bestaan.

 

💒 Huwelijk en gezin

Op 20 juni 1717 trad Grietje in het huwelijk met Gijsbert Reierssen, een boerenzoon uit Barneveld, geboren in 1691 en gedoopt op 18 januari van dat jaar. Gijsbert was de zoon van Reyer Teunissen en Woutertje Reyers, en bracht met zich een stevige Veluwse arbeidsethos en een goed stuk land in Renswoude.

Samen vestigden ze zich op Hoeve de Wingelaar, waar ze een gezin stichtten dat zou uitgroeien tot een dynastie van boeren, ambachtslieden en later ook burgers.
Hun kinderen droegen de naam Wingelaar, een eerbetoon aan de plek waar hun wortels lagen.

👶 Kinderen

Hun gezin was groot en levendig. Ze kregen ten minste zeven kinderen:

• Cornelis Wingelaar
• Harmen Wingelaar
• Johanna Wingelaar
• Reier Wingelaar
• Wouter Wingelaar
• Willemina Wingelaar (geboren in 1727)
• Jan Wingelaar (geboren in 1734, overleden in 1809). Jan zou later driemaal trouwen en tien kinderen voortbrengen, waarmee hij de naam Wingelaar stevig verankerde in de regio.

 

🏡 De omgeving: Renswoude en Scherpenzeel in de 18e eeuw

Renswoude en Scherpenzeel lagen in een overgangsgebied tussen de Veluwe en het Utrechtse veen. In de 18e eeuw was het leven er eenvoudig maar niet zonder betekenis. De dorpen waren omgeven door bossen, heidevelden en akkers. De landadel, zoals de heren van Renswoude, bezaten grote landgoederen, maar het waren de boerenfamilies zoals die van Grietje en Gijsbert die het land bewerkten en de gemeenschap draaiende hielden.

De kerken vormden het centrum van het sociale leven, en de markten in Barneveld en Veenendaal waren plekken van ontmoeting, handel en nieuws. De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden kende in deze periode relatieve rust, maar ook economische uitdagingen.
De boerenstand bleef echter standvastig, en families als de Wingelaars waren het fundament van die samenleving.

 

🧭 Historische context

Grietje leefde in een tijd waarin de wereld langzaam veranderde. De Gouden Eeuw was voorbij, maar de invloed van handel, wetenschap en religie was nog voelbaar. De Veluwe bleef grotendeels agrarisch, met een sterke protestantse inslag.
De doopregisters, trouwboeken en boedelinventarissen uit die tijd zijn stille getuigen van een leven dat zich afspeelde tussen geloof, arbeid en familie…

______________________________________________________________________________________

Persoonskaart

1. Grietje Hermensd van Wingelaar
Geboren aan de Beeck (= Wingelaar). Zij is gedoopt op 10 november 1695 te Scherpenzeel, woonachtig te Renswoude.
Grietje is genoemd naar Hoeve de Wingelaar te Renswoude, wat later de Beeck werd genoemd.
Haar kinderen en nageslacht gingen de achternaam Wingelaar voeren.
Dochter van Hermen Willemsz van Breeschoten en Jantje Jordensdr.
Grietje trouwde met Gijsbert Reierssen op 20 juni 1717 te Renswoude.
Geboren in 1691, gedoopt op 18 januari 1691 te Barneveld. Zoon van Reyer Teunissen en Woutertje Reyers.
Kinderen uit dit huwelijk:

– Cornelis Wingelaar
– Harmen Wingelaar
– Johanna Wingelaar
– Reier Wingelaar
– Wouter Wingelaar
– Willemina Wingelaar  1727 – ….
– Jan Wingelaar             1734 – 1809,  Hij was 1e gehuwd met Marigje Heeslood.
—Hij was 2e gehuwd met Teuntje van Roode. Uit dit huwelijk 10 kinderen.
—Hij is  3e gehuwd met Maria Koning. Uit dit huwelijk zijn geen kinderen bekend (Volgt 2)

Bronnen:
Breeschoten – Oud Scherpenzeel
Wingelaar – Oud Scherpenzeel 
Genealogische Bronnen – JohnOoms.nl

____________________________________________________________________________________

🧑‍🌾 Een leven tussen land, liefde en verandering

Op 7 maart 1734 werd Jan Wingelaar gedoopt in het kerkje van Scherpenzeel, een dorpje op de grens van Gelderland en Utrecht. Hij was de zoon van Grietje Hermensdr van Wingelaar en Gijsbert Reierssen, een boerenfamilie die hun naam ontleenden aan de hoeve De Wingelaar in Renswoude.
Jan groeide op in een wereld van akkers, vee en seizoensarbeid, waar het geloof en de gemeenschap het ritme van het leven bepaalden.

 

💒 Drie huwelijken, één dynastie

Jan trouwde drie keer in zijn leven, en elk huwelijk bracht een nieuwe fase met zich mee:

1️⃣ Marigje Heeslood

Zijn eerste huwelijk was met Marigje Heeslood, over wie weinig bekend is, maar die vermoedelijk jong is overleden. Er zijn geen kinderen uit dit huwelijk geregistreerd.

2️⃣ Teuntje van Roode

Op 3 november 1765 trad Jan opnieuw in het huwelijk, ditmaal met Teuntje van Roode, geboren in 1738 te Leerdam. Zij was de dochter van Arie van Rooijen en Gijsbertje Keppel, afkomstig uit een familie van ambachtslieden en kleine boeren. Samen kregen Jan en Teuntje maar liefst tien kinderen, een indrukwekkend nageslacht dat zich zou verspreiden over de regio Utrecht.

Teuntje overleed op 5 april 1802 in Vleuten, een dorp dat toen nog een agrarisch karakter had, met een kleine dorpskern en uitgestrekte weilanden langs de Oude Rijn.

3️⃣ Maria Koning

Op 18 september 1803, op bijna 70-jarige leeftijd, trouwde Jan voor de derde keer met Maria Koning te Zuilen.
Uit dit huwelijk zijn geen kinderen bekend. Het was waarschijnlijk een verbintenis van gezelschap en zorg in zijn laatste levensjaren.

 

🏡 Leven in Vleuten en omgeving

In de tweede helft van de 18e eeuw was Vleuten een rustig dorp in het Sticht Utrecht, met een mix van boeren, ambachtslieden en dagloners. De Franse tijd (1795–1813) bracht politieke onrust en economische onzekerheid, maar het platteland bleef grotendeels trouw aan zijn ritme van zaaien en oogsten. Jan maakte deze periode bewust mee: hij was 61 toen de Bataafse Republiek werd uitgeroepen, en 75 toen hij werd begraven op 17 december 1809 in Vleuten.

Zijn kinderen groeiden op in een tijd van verandering: de opkomst van burgerlijke registers, de afschaffing van feodale structuren, en de eerste tekenen van industrialisatie.
Toch bleef de familie Wingelaar geworteld in het land, met generaties die trouw bleven aan hun agrarische oorsprong…

———————————————————————————————————————————————

Persoonskaart

2. Jan Wingelaar
Hij is gedoopt op 7 maart 1734 te Scherpenzeel. Hij is overleden in 1809, begraven op 17 december 1809 te Vleuten.
Zoon van Gijsbert Reierssen en Grietje Hermensd van Wingelaar.
Hij is eerste getrouwd met Marigje Heeslood.
Hij is tweede (ondertrouw 18 oktober 1765) op 3 november 1765 te De Meern 2e getrouwd met Teuntje van Roode. Geboren 1738, gedoopt op 26 oktober 1738 te Leerdam. Overleden op 5 april 1802 te Vleuten. Dochter van Arie van Rooijen (Zie Genealogie van Rooijen nr. 4) en Gijsbertje Keppel (Zie Genealogie Keppel nr. 7).
Kinderen:

– Arie Wingelaar               1766 – 1829 (Volgt 3)
– Gijsje Wingelaar             1767 – ….
– Gijsbert Wingelaar        1768 – 1800
– Hermen Wingelaar       1771 – 1820
– Grietje Wingelaar          1773 – ….
– Gijsbertje Wingelaar     1776 – ….
– Wouter Wingelaar         1778 – 1817
– Cornelia Wingelaar       1780 – 1829
– Jannigje Wingelaar       1782 – ….
– Margaretha Wingelaar  1784 – 1843

Jan Wingelaar is  3e getrouwd op 18 september 1803 te Zuilen met Maria Koning.
Uit dit huwelijk zijn geen kinderen bekend.

Bronnen:
DTB – Huwelijk Jan Wingelaar met Teuntje van Roode
BS – Overlijden Teuntje van Roode
BS – Begrafenis Jan Wingelaar

________________________________________________________________________________

3. Arie Wingelaar

 

🌿Een boerenzoon tussen polders en revolutie

Op 27 juli 1766 werd Arie Wingelaar gedoopt in het kerkje van Vleuten, een dorp dat toen nog omringd was door uitgestrekte weilanden, sloten en boerderijen. Hij was de oudste zoon van Jan Wingelaar en Teuntje van Rooijen, een gezin dat diep geworteld was in de agrarische traditie van het Sticht Utrecht. Als oudste zoon droeg Arie niet alleen de naam van zijn grootvader, maar ook de verantwoordelijkheid om de familielijn voort te zetten.

 

💍 Huwelijk met Neeltje Hogenboom

Arie trouwde met Neeltje Hogenboom, geboren op 18 augustus 1765 in het naburige Kamerik. Zij was de dochter van Pieter Arie Hogeboom en Lijsbet Mooy, afkomstig uit een familie van veenboeren en turfstekers. Kamerik lag in het veenweidegebied van het westen van Utrecht, waar het leven werd bepaald door het water, het land en de strijd tegen beide.

Samen vestigden Arie en Neeltje zich in Bodegraven, een dorp aan de Oude Rijn dat in die tijd een belangrijke handelsroute vormde tussen Utrecht en Leiden. Het was een plek van bedrijvigheid, maar ook van rust: een ideale omgeving voor een boerengezin om zich te vestigen.

 

👶 Kinderen

Uit hun huwelijk werden ten minste twee kinderen geboren:

• Pieter Wingelaar (1793–1857) Gehuwd met Dina de Booij. Zij kregen één zoon en één dochter, waarmee de Wingelaar-lijn werd voortgezet in de 19e eeuw.
• Leijsje Wingelaar (1795–?) Over haar leven is minder bekend, maar haar naam weerspiegelt de traditie van vernoeming binnen de familie.

🕰️ Leven in een tijd van verandering

Arie leefde in een periode van grote maatschappelijke omwentelingen. Hij was 29 toen de Bataafse Revolutie uitbrak in 1795, en hij maakte de overgang mee van de Republiek der Verenigde Nederlanden naar het Koninkrijk Holland onder Lodewijk Napoleon. De Franse tijd bracht nieuwe wetten, burgerlijke registers en een herinrichting van het bestuur. Voor een boer als Arie betekende dit vooral dat het leven op het land doorging, maar dat de wereld om hem heen langzaam veranderde.

Toen Neeltje in 1807 overleed, bleef Arie achter als weduwnaar met jonge kinderen. Hij zou nog 22 jaar leven, tot zijn overlijden op 5 februari 1829 in Bodegraven.
Zijn graf, vermoedelijk op het kerkhof van de hervormde kerk, markeert het einde van een leven dat zich afspeelde tussen traditie en transitie…

———————————————————————————————————————————-

Persoonskaart

3. Arie Wingelaar
Hij is gedoopt op 27 juli 1766 te Vleuten. Hij is overleden op 5 februari 1829 te Bodegraven.
Klik hier voor meer informatie over het geboortejaar van Arie Wingelaar.
Zoon van Jan Wingelaar en Teuntje van Rooijen.
Hij is getrouwd met Neeltje Hogenboom, geboren op 18 augustus 1765 in Kamerik, overleden in 1807. Dochter van Pieter Arie Hogeboom (Zie Genealogie Hogenboom nr. 5) en Lijsbet Mooy (Zie Genealogie Mooij nr. 4).
Zoon:

• Pieter Wingelaar  1793 – 1857 (Volgt 4)
  
• Leijsje Wingelaar 1795

Bron:
BS – Huwelijk Arie Wingelaar met Neeltje Hogenboom

 

_________________________________________________________________________________________________

4. Pieter Wingelaar

 

🧑‍🌾Een leven tussen Kamerikse klei en Hillegomse bloei

Op 1 juni 1793 werd Pieter Wingelaar geboren in Kamerik, een dorpje in het veenweidegebied van het westen van Utrecht. Als zoon van Arie Wingelaar en Neeltje Hogeboom, groeide hij op in een tijd van politieke omwentelingen: de Franse bezetting, de oprichting van het Koninkrijk Holland, en later het herstel van het Nederlandse koningshuis. Maar in Kamerik bleef het leven vooral bepaald door het land, het water en de gemeenschap.

 

💍 Huwelijk met Dina de Booij

Pieter trouwde met Dina de Booij, geboren op 25 oktober 1789 in Hazerswoude, een dorp in het Groene Hart van Zuid-Holland. Dina was de dochter van Mattheus de Booij en Lena Groenheide, afkomstig uit een familie van boeren en turfstekers. Hun huwelijk bracht twee families samen die diep geworteld waren in het veenlandschap van Holland en Utrecht.

Samen vestigden Pieter en Dina zich uiteindelijk in Hillegom, een dorp dat in de 19e eeuw langzaam transformeerde van agrarisch gebied naar centrum van de bloembollenteelt. Pieter maakte deze overgang mee: van de traditionele landbouw naar een regio die steeds meer gericht was op export en handel.

 

👶 Kinderen van Pieter en Dina

Hun gezin bestond uit vier kinderen, elk met hun eigen levenspad:

De kinderen van Pieter en Dina verspreidden zich over Zuid-Holland en Utrecht, en hun nageslacht zou zich verder vertakken in de 19e eeuw, een tijd van industrialisatie, spoorwegen en maatschappelijke verandering.

 

🕰️ Historische context

Pieter leefde in een periode waarin Nederland zich herstelde van de Franse tijd en zich ontwikkelde tot een moderne natiestaat. De burgerlijke stand werd ingevoerd, het onderwijs werd hervormd, en de landbouw begon zich te professionaliseren. In Hillegom, waar hij op 28 augustus 1857 overleed, was de bloembollenteelt inmiddels een bloeiende sector geworden, en het dorp kende een groeiende middenklasse.

Zijn overlijden markeert het einde van een generatie die de overgang meemaakte van de oude Republiek naar het moderne koninkrijk. Pieter liet een familie na die stevig geworteld was in het Hollandse landschap, met kinderen en kleinkinderen die hun eigen weg zouden gaan in een snel veranderende wereld.

————————————————————————————————————————————————————–

Persoonskaart

4. Pieter Wingelaar
Geboren 1 juni 1793 te Kamerik.  Overleden 28 augustus 1857 te Hillegom.
Klik hier voor meer informatie over het geboortejaar van Pieter Wingelaar.
Zoon van Arie Wingelaar en Neeltje Hogeboom.
Gehuwd met Dina de Booij, geboren op 25 oktober 1789 te Hazerswoude, overleden op 28 juli 1844 aldaar. Dochter van Mattheus de Booij (Zie Genealogie de Booij nr. 6) en Lena Groenheide (Zie Genealogie Groenheide nr. 6).
Kinderen:

– Arie Wingelaar        1820 – …., gehuwd met Annigje van der Neut
– Helena Wingelaar   1824 – …., gehuwd met Jacob van Wieringen
– Neeltje Wingelaar   1828 – 1865 (Volgt 5)
– Martha Wingelaar (Wengelaar) 1831 – 1890

Bron:
BS – Geboorte Pieter Wingelaar
BS – Overlijden Dina de Booij
WieWasWie.nl – zoeken kinderen Wingelaar

Vermelding:
Gezinskaart Pieter Wingelaar

 

______________________________________________________________________________________

5. Neeltje Wingelaar

 

🌸Een korte levensreis in Hazerswoude

Op 31 maart 1828 werd Neeltje Wingelaar geboren in Hazerswoude, een dorpje omringd door veenweiden, sloten en molens. Als dochter van Pieter Wingelaar en Dina de Booij, groeide ze op in een boerenfamilie die diep geworteld was in het Hollandse landschap.
Haar jeugd speelde zich af in een tijd van rust en eenvoud, maar ook van verandering: Nederland was net begonnen aan zijn industriële revolutie, en de eerste spoorlijnen en fabrieken verschenen aan de horizon.

 

💍 Huwelijk met Gerrit van Driel

Neeltje trouwde met Gerrit van Driel, geboren op 25 november 1824 in Koudekerk aan den Rijn, zoon van Hugo van Driel en Neeltje Roest. Gerrit was een man van het land, opgegroeid tussen de rietkragen en polders van het Rijnland.
Samen vestigden ze zich in Hazerswoude, waar ze een gezin stichtten dat zich zou verankeren in de lokale gemeenschap.

 

👶 Kinderen van Neeltje en Gerrit

Hun huwelijk kende vreugde en verdriet.
Ze kregen zes kinderen, waarvan drie jong stierven:

De herhaling van de naam Hugo toont het verdriet en de hoop van ouders die hun overleden kind wilden eren.
Het verlies van drie jonge kinderen in korte tijd moet een diepe indruk hebben achtergelaten op het gezin.

 

🕊️ Vroeg overlijden en tweede huwelijk van Gerrit

Op 20 februari 1865 overleed Neeltje op slechts 36-jarige leeftijd in Hazerswoude. Ze liet haar man achter met drie jonge kinderen, waaronder een baby van nog geen twee jaar oud. Gerrit hertrouwde later met Cornelia Vlasveld, vermoedelijk om zorg en stabiliteit terug te brengen in het gezin.

 

🏡 Leven in Hazerswoude in de 19e eeuw

Hazerswoude was in de 19e eeuw een typisch veendorp: kleinschalige landbouw, turfwinning, en een hechte dorpsgemeenschap. De kerktoren was het middelpunt van het dorp, en het leven werd bepaald door de seizoenen, het geloof en de familie.
Neeltje leefde in een tijd waarin de burgerlijke stand net was ingevoerd, en haar naam staat nu in de registers als stille getuige van een leven dat zich afspeelde tussen geboorte, huwelijk en verlies…

———————————————————————————————————————————————

Persoonskaart

5. Neeltje Wingelaar
Geboren 31 maart 1828 te Hazerswoude, overleden 20 februari 1865 aldaar.
Klik hier voor meer informatie over het geboortejaar van Neeltje Wingelaar.
Dochter van Pieter Wingelaar (Zie Genealogie Wingelaar nr. 5) en Dina de Booij (Zie Genealogie de Booij nr. 8).
Zij was gehuwd met Gerrit van Driel. Geboren 25 november 1824 te Koudekerk. Overleden 12 april 1900 te Hazerswoude.
Zoon van Hugo van Driel (Zie Genealogie van Driel IV nr. 18) en Neeltje Roest (Zie Genealogie Roest nr. 6).
Kinderen van Neeltje en Gerrit:

– Hugo van Driel     1854 – 1856
– Pieter van Driel    1856 –  1869
– Hugo van Driel     1859 – 1864
– Willem van Driel  1861 – 1935
– Dina van Driel      1862 – 1948 (Volgt Het verhaal van Van Driel nr. 12)
– Neeltje van Driel  1863 – ….

Na het overlijden van Neeltje, trouwde Gerrit met Cornelia Vlasveld.

Bronnen:

BS – Geboorte Neeltje Wingelaar
Open archieven – Gerrit van Driel huwelijk met Neeltje Wingelaar
BS – Overlijden Neeltje Wingelaar

________________________________________________________________________________________

Bronvermeldingen geslacht Wingelaar:

Familie van Driel – door Hugo van Driel (1988, Den Helder) – pag. 9
Stamboom Wingelaar
Wingelaar Geni
FNB – Wingelaar
Wingelaar – Oud Scherpenzeel 
Breeschoten – Oud Scherpenzeel
Genealogische Bronnen – JohnOoms.nl

Terug naar: