Teunis Claesz van Dam
en zijn nazaten

 

1. Teunis Claesz van Dam

 

🧭 Een biografie

Teunis Claesz van Dam leefde in de tweede helft van de 17e eeuw, een periode waarin de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden haar gouden eeuw beleefde. Hoewel zijn exacte geboorteplaats onbekend is, is het aannemelijk dat hij in Zuid-Holland woonde, gezien de familienaam en de namen van zijn kinderen.

Hij was gehuwd met een vrouw van wie de naam niet is overgeleverd in de bronnen. Samen kregen ze ten minste acht kinderen tussen 1695 en 1710. De naam “Claesz” wijst erop dat Teunis de zoon was van een man genaamd Claes, volgens de patroniemen die toen gangbaar waren.

👨‍👩‍👧‍👦 Het gezin van Teunis Claesz van Dam

De patroniemen “Teunisz” en “Teunisdr” geven aan dat deze kinderen zonen en dochters van Teunis waren. Het gebruik van patroniemen was in deze tijd nog gangbaar, al begon men langzaam over te gaan op vaste achternamen.

🕰️ Historische context: Holland rond 1700

• Religie en samenleving: De gereformeerde kerk was dominant, en het leven werd sterk beïnvloed door religieuze normen. Grote gezinnen waren gebruikelijk, en kinderen werden vaak vernoemd naar ouders of grootouders.
• Economie: Hoewel de Gouden Eeuw op zijn retour was, bleef Holland een centrum van handel, scheepvaart en ambacht. Veel mannen werkten als boeren, vissers, ambachtslieden of in de scheepvaart.
• Familie en huwelijk: Het huwelijk was een economische en sociale verbintenis. Dat Jan Teunisz tweemaal huwde, wijst mogelijk op het overlijden van zijn eerste vrouw, wat niet ongebruikelijk was gezien de hoge sterftecijfers.
• Naamgeving: De overgang van patroniemen naar vaste achternamen begon rond deze periode. De naam “van Dam” kan duiden op een geografische herkomst (bij een dam of waterkering), of op een beroepsmatige link met waterbouw of visserij.

🧩 Reflectie

Hoewel we weinig weten over Teunis zelf, vertelt zijn gezin ons veel over de tijd waarin hij leefde: een patriarchale samenleving waarin familie, religie en arbeid centraal stonden. Zijn kinderen zetten het geslacht voort in een periode van verandering, waarin Nederland langzaam evolueerde van een republiek naar een moderne staat.

——————————————————————————————————————————————–

Persoonskaart

1. Teunis Claesz van Dam
Geboren vóór 1675. Hij was gehuwd met een onbekende vrouw.
Kinderen:

• Joris Teunisz van Dam           1695 – ….
• Theuntje Teunisdr van Dam   1697 – ….
• Jan Teunisz van Dam              1699 – …. Huwde 1e  met Neeltje Corssen Goor. 1 zoon uit dit huwelijk.
  Huwde 2e met Neeltje Brandts. Uit dit huwelijk 5 kinderen.
• Leendert Teunisz van Dam     1701 – ….
• Cornelis Teunisz van Dam      1704 – ….
• Claas Teunisz van Dam           1706 – ….
• Cornelia Teunisdr van Dam    1710 – ….

Bron: Persoonskaart Teunis Claesz van Dam

__________________________________________________________________________________

🧭 Een biografie 

Jan Teunisz van Dam werd geboren in 1699 en gedoopt op 22 maart in Moordrecht, een dorp aan de Hollandse IJssel dat in die tijd deel uitmaakte van een agrarisch en ambachtelijk netwerk in de provincie Zuid-Holland. Hij was de zoon van Teunis Claesz van Dam en een onbekende moeder. Zijn patroniem “Teunisz” duidt op zijn vaders voornaam, een gebruik dat in deze periode nog gangbaar was.

💍 Huwelijken en gezin

Op 29 januari 1719 trad Jan eerste in het huwelijk met Neeltje Corssen Goor in Moordrecht. Uit dit huwelijk werd één zoon geboren:

• Teunis Jansz van Dam Zijn naam weerspiegelt de patroniemtraditie: zoon van Jan.

Het huwelijk was van korte duur, vermoedelijk door het overlijden van Neeltje, wat niet ongebruikelijk was gezien de gezondheidsrisico’s van die tijd.

Op 19 april 1722 hertrouwde Jan met Neeltje Brandts, geboren in 1695 en gedoopt op 1 april in Ouderkerk aan den IJssel. Zij was de dochter van Jan Jacobsz Brants en Willemtje Ariens. Neeltje overleed ná 15 augustus 1751, wat suggereert dat ze een relatief lang leven leidde voor die tijd.

Uit dit huwelijk kwamen vijf kinderen voort:

🕰️ Historische context: Moordrecht in de 18e eeuw

• Religie: Jan en zijn gezin leefden in een sterk gereformeerde samenleving. Doopregisters waren essentieel en dienden als officiële burgerlijke documenten.
• Levensstijl: Moordrecht was een dorp van boeren, vissers en ambachtslieden. Het leven was eenvoudig, maar sterk verbonden met de natuur en het ritme van de seizoenen.
• Familiepatronen: Grote gezinnen waren gebruikelijk. Kinderen werden vaak vernoemd naar ouders of grootouders, wat we duidelijk terugzien in de namen van Jan’s kinderen.
• Sterfte en hertrouwen: Het overlijden van een partner leidde vaak tot hertrouwen binnen enkele jaren, zoals bij Jan. Dit was zowel praktisch als sociaal wenselijk: het huishouden moest blijven draaien.

🧩 Reflectie

Jan Teunisz van Dam was een man geworteld in zijn gemeenschap, met diepe familiebanden en een leven dat zich afspeelde binnen de kaders van kerk, arbeid en gezin. Zijn twee huwelijken en zes kinderen vormen een tastbare erfenis van een tijd waarin het leven kwetsbaar was, maar ook rijk aan verbondenheid en traditie…

————————————————————————————————————————————-

Persoonskaart

2. Jan Teunisz van Dam
Geboren 1699. Gedoopt 22 maart 1699 te Moordrecht. Zoon van Teunis Claasz van Dam en N.N.
Klik hier voor meer informatie over het geboorte jaar 1699 van Jan Teunis van Dam.
Hij trouwde 1e op 29 januari 1719 te Moordrecht met Neeltje Corssen Goor.
Kind uit het eerste huwelijk:

• Teunis Jansz van Dam

Hij huwde 2e  op 19 april 1722 te Moordrecht met  Neeltje Brandts. Geboren in 1695, gedoopt op 1 april 1695 te Ouderkerk aan den IJssel, overleden ná 15 augustus 1751), dochter van Jan Jacobsz Brants en Willemtje Ariens.
Kinderen uit het tweede huwelijk:

• Jan Jansz van Dam (Volgt 3)
• Teunis Jansz van Dam
• Annigje Jansdr van Dam
• Dirk Jansz van Dam
• Willem Jansz van Dam
  

Bron: Persoonskaart Jan Teunisz van Dam

 

______________________________________________________________________________

3. Jan Jansz van Dam 

 

🧭 Een biografie

Jan Jansz van Dam werd geboren in 1723 en gedoopt op 13 juni in het dorp Moordrecht, gelegen aan de Hollandse IJssel. Hij was de zoon van Jan Teunisz van Dam en Neeltje Brandts, en groeide op in een tijd waarin het leven werd bepaald door het ritme van de seizoenen, de kerkklok en het werk op het land of in de ambacht.

Als jongeman zal Jan zijn vader geholpen hebben met het boerenwerk of een lokaal ambacht. Moordrecht kende in die tijd een mix van landbouw, visserij en kleinschalige nijverheid. De rivier was een levensader, en het dorp kende een hechte gemeenschap waarin iedereen elkaar kende.

💍 Huwelijk en gezin

Jan huwde met Geertje den Bouw, geboren in 1725 en gedoopt op 6 januari in Streefkerk, een dorp aan de Lek. Zij was de dochter van Jan Jansz den Bouw en Cornelia van Kleef. Hun huwelijk verenigde twee families uit verschillende dorpen langs de rivieren, wat toen vaak gebeurde via kerkelijke netwerken of markten.

Samen kregen ze zeven kinderen, een gebruikelijk aantal in die tijd:

👨‍👩‍👦 Teunis Jansz van Dam (1764–1836)

Teunis, de jongste zoon, zette de familielijn voort in de tijd van de patriotten en de Franse tijd. Hij huwde eerst met Huijbertje Bastaansdr van Wekkeren, met wie hij één zoon kreeg. Na haar overlijden hertrouwde hij met Aaltje Abrahamsdr Stout, en kreeg uit dit huwelijk drie kinderen. Zijn leven besloeg een periode van grote politieke en maatschappelijke veranderingen in Nederland, van de Republiek tot het Koninkrijk.

🕰️ Historische context: Leven in de 18e eeuw

• Religie: De gereformeerde kerk was het centrum van het dorpsleven. Doop, huwelijk en begrafenis vonden plaats onder toezicht van de predikant.
• Gezinsleven: Grote gezinnen waren normaal, en kinderen werden vaak vernoemd naar grootouders als eerbetoon en herkenning binnen de gemeenschap.
• Werk en welvaart: De meeste mensen leefden sober. Bezit van land, vee of een ambacht gaf status. Jan en zijn zonen zullen gewerkt hebben als boeren, vissers, timmerlieden of molenaars.
• Verbinding tussen dorpen: Huwelijken tussen mensen uit Moordrecht, Streefkerk en Ouderkerk aan den IJssel tonen hoe rivieren en kerken dorpen met elkaar verbonden.

🧩 Reflectie

Jan Jansz van Dam was een man van zijn tijd: geworteld in traditie, verbonden met zijn gemeenschap, en toegewijd aan zijn gezin. Zijn nageslacht strekte zich uit tot ver in de 19e eeuw, en zijn naam leeft voort in de archieven en herinneringen van Zuid-Holland.

Wil je dat ik dit verwerk tot een familieverhaal in romanvorm, of een tijdlijn met generaties en gebeurtenissen? Ik help je graag om deze geschiedenis nog levendiger te maken.

——————————————————————————————————————————-

Persoonskaart

3. Jan Jansz van Dam
Geboren in 1723, gedoopt op 13 Juni 1723 te Moordrecht. Zoon van Jan van Dam en Neeltje Brandts.
Klik hier voor meer informatie over het geboorte jaar 1723 van Jan van Dam.
Gehuwd met Geertje den Bouw. Gedoopt 6 januari 1725 te Streefkerk. Dochter van Jan Jansz den Bouw (Zie Genealogie Den Bouw nr. 4) en Cornelia van Kleef (Zie Genealogie van Kleef nr. 5)
Kinderen:

• Cornelis Jansz van Dam
• Janna Jansd van Dam
• Jan Jansz van Dam
• Adrianus Jansz van Dam
• Johannes Jansz van Dam
• Neeltje Jansd van Dam
• Teunis Jansz van Dam (Volgt 4)
  

____________________________________________________________________________________________

4. Teunis Jansz van Dam

 

🧱 Tussen molenwieken en ovenwarmte

In de Krimpenerwaard, waar de veenweiden zich uitstrekken en sloten het landschap tekenen als aderen van het land, werd in 1764 in Stolwijk een jongen geboren: Teunis Jansz van Dam. Zijn wieg stond in een tijd waarin de Republiek der Verenigde Nederlanden langzaam overging in nieuwe politieke vormen, en het boerenleven nog stevig verankerd was in traditie en ambacht.

🌾 Een molenaar in de polder

Rond 1800 nam Teunis een belangrijke rol op zich in de lokale gemeenschap: hij werd molenaar van de Beijerse Molen in Stolwijk. Deze molen, een klassieke wipmolen, was gebouwd vóór 1660 en diende als poldermolen—een cruciale functie in het laaggelegen Zuid-Holland, waar waterbeheer letterlijk van levensbelang was. Als molenaar was Teunis verantwoordelijk voor het drooghouden van de landerijen, een taak die niet alleen technisch inzicht vergde, maar ook een diep begrip van het ritme van wind en water.

De molen stond symbool voor stabiliteit en traditie, maar ook voor de veranderende tijden. In 1810 verliet Teunis de molen, wellicht ingegeven door economische veranderingen of persoonlijke omstandigheden. De molen zelf zou nog tot 1880 blijven staan, voordat hij voorgoed verdween uit het landschap.

 

🍞 Van windkracht naar vuur: de broodbakker van Haastrecht

Na zijn tijd als molenaar vestigde Teunis zich in Haastrecht, een klein stadje aan de Hollandse IJssel. Daar begon hij een nieuw hoofdstuk als broodbakker. In een tijd waarin ambachtelijke bakkers het kloppend hart vormden van dorpsgemeenschappen, was Teunis’ oven een bron van geurige troost en dagelijks brood. Tijdens de volkstelling van 1830 woonde hij aan de Hogendijk 240, samen met zijn derde vrouw Margje Ruitenburg, zoon Jan en dochter Neeltje.

Zijn werk als bakker weerspiegelde de overgang van agrarische naar meer ambachtelijke beroepen in de regio. Terwijl de industriële revolutie elders op gang kwam, bleef het leven in Haastrecht nog sterk bepaald door handwerk, seizoenen en lokale verbondenheid.

 

👨‍👩‍👧‍👦 Een man van drie huwelijken en vele kinderen

Teunis’ persoonlijke leven was rijk en bewogen. Hij trouwde drie keer en kreeg minstens twaalf kinderen, waarvan sommigen jong stierven, zoals gebruikelijk was in die tijd. Zijn eerste vrouw, Huijbertje van Wekkeren, stierf jong, maar schonk hem een zoon: Bastiaan. Met zijn tweede vrouw, Aaltje Stout, kreeg hij drie kinderen, waaronder Annigje, die tot 1847 leefde. Zijn derde huwelijk met Margje Ruitenburg bracht een grote kinderschare voort, waaronder Jacob, Jan, Lena, Geertje, Neeltje en Cornelis.

De namen van zijn kinderen weerspiegelen de traditie van patroniemen en familienaamvorming in de late 18e eeuw.
De overgang van patroniemen (zoals Teunisz) naar vaste achternamen (zoals van Dam) werd pas rond 1811 verplicht gesteld onder Napoleon, wat Teunis’ generatie tot een scharnierpunt maakt in de Nederlandse naamgeschiedenis.

 

🏞️ Een leven in het veenweidegebied

Teunis leefde in een streek die gekenmerkt werd door veenontginning, waterbeheer en kleinschalige ambachten. Stolwijk, Ouderkerk aan den IJssel, Hazerswoude en Haastrecht vormden een netwerk van dorpen waar het leven traag maar gestaag voortkabbelde. De gemeenschap was hecht, de kerken waren het centrum van sociaal leven, en beroepen als molenaar en bakker waren niet alleen economisch belangrijk, maar ook sociaal gerespecteerd.

📜 Nalatenschap

Toen Teunis in 1836 overleed, liet hij meer achter dan een lijst van kinderen en beroepen. Hij liet een verhaal na van aanpassing, arbeid en verbondenheid met het land. Zijn leven weerspiegelt de overgang van een pre-industriële samenleving naar een wereld waarin ambacht en traditie langzaam plaatsmaakten voor modernisering.

Zijn kinderen zouden uitwaaieren over de regio, trouwen, werken, en hun eigen gezinnen stichten—en zo leeft Teunis voort, niet alleen in archieven en registers, maar in de wortels van vele families in de Krimpenerwaard…

 

——————————————————————————————————————————————————

Persoonskaart

4.  Teunis Jansz van Dam
Geboren 1764 te Stolwijk, gedoopt op 15 januari 1764. Overleden 9 augustus 1836 te Haastrecht.
Klik hier voor meer informatie over het geboorte jaar 1764 van Teunis van Dam.
Zoon van Jan van Dam en Geertje den Bouw.
Hij was 1e gehuwd met Huijbertje Bastaansdr van Wekkeren. Geboren 1767, overleden  24 december 1787 te Ouderkerk aan den IJssel.
Zoon:

– Bastiaan Jansz van Dam   1785  – ….

Teunis was 2e gehuwd met Aaltje Abrahamsdr Stout. Geboren 1761 te Ouderkerk aan den IJssel, overleden 1799 aldaar.
Kinderen:

– Abraham Teunisz van Dam     1790 – ….
– Annigje Teunisz van Dam        1792 – 1847
– Jan Teunisz van Dam               1794 – 1794

Teunis huwde 3e op 15 december 1799 te Stolwijk met Margje (Maartje) Ruitenburg. Geboren in 1773 Hazerswoude en overleden 17 september 1835 te Haastrecht. Dochter van Jacob Jans Ruitenburg  (Zie Genealogie Ruitenburg nr. 5) en Lena Zwijnenburg.
Rond 1800 werd Teunis van Dam molenaar van de Beijerse Molen te Stolwijk. Het model van de molen was een Wipmolen, het had als functie Poldermolen (bouwjaar van de molen was vóór 1660, is in 1880 verdwenen).
Teunis bleef daar met zijn gezin tot 1810.

Daarna werd hij broodbakker te Haastrecht.Tijdens de volkstelling van 1830, woonde Teunis (65 jr), met zijn vrouw Maartje Ruitenburg (55 jr), zoon Jan (25) en dochter Neeltje (17) aan de Hogendijk 240 te Haastrecht.
Kinderen:

– Jacob van Dam          1800 – < 1802
– Jacob van Dam          1802 – 1858, gehuwd met Cornelia van der Graaf
– Jan van Dam              1804 – 1849  (Volgt 5)
– Lena van Dam            1806 – 1882, gehuwd met Jan Baartman
– Geertje van Dam        1808 – 1877, gehuwd met Teunis Dekker
– Cornelis van Dam      1810 – < 1814
– Neeltje van Dam        1812 – ….     , gehuwd met Koenraad Sille
– Cornelis van Dam      1814 – 1815

Bronvermeldingen:
BS – Overlijden Maartje Ruitenburg
BS – Overlijden Teunis van Dam
Archiefman.nl – Volkstelling Haastrecht 1830 nr. 281
Genealogie Van Dam II – JohnOoms.nl
Persoonskaart Teunis van Dam (met eerste twee huwelijken)
Molendatabase

---

 

Er komt nog meer…