Maarheeze (Brabants en West-Limburgs: Máres) is een dorp in de Nederlandse gemeente Cranendonck, provincie Noord-Brabant.

De gemeente Maarheeze heeft meerdere grenswijzigingen gekend. Ze werd ingesteld in 1810, doch in 1925 werd de gemeente Soerendonk-Sterksel-Gastel met deze gemeente samengevoegd tot de nieuwe gemeente Maarheeze. Deze werd in 1997, met uitzondering van Sterksel, gevoegd bij de gemeente Budel, welke in 1998 de historische naam Cranendonck kreeg. Het dorp Sterksel is overgegaan naar de nieuw gevormde gemeente Heeze-Leende.

Het historische gemeentewapen van Maarheeze bestond uit “Van lazuur beladen met een kraanvogel, houdende in deszelfs linkerpoot een steen, alles van goud.” In 1996 stelde de Noordbrabantse Commissie voor Wapen- en Vlaggenkunde voor de kleuren van het wapen te wijzigen in de historische kleuren van Cranendonk, namelijk: in keel een kraanvogel van zilver, gebekt en gepoot van goud, houdende in zijn poot een steen van zilver. De voormalige gemeente Maarheeze telde in 1996 9168 inwoners en had een oppervlakte van 55,23 km².

Maarheeze ligt aan de autosnelweg A2 die het dorp doormidden snijdt: de kerk bevindt zich ten zuiden van de snelweg, min of meer geïsoleerd van het dorp. Ook de spoorlijn Eindhoven-Weert loopt in de nabijheid van het dorp. Tussen 1913 en 1938 had Maarheeze een treinstation. In 2010 is het station Maarheeze heropend ten zuiden van het dorp.

Ten zuidoosten van het dorp bevindt zich bedrijventerrein ´Den Engelsman´. Dit terrein heeft vestigingen van onder andere:

• Philips Lighting. Dit bedrijf maakte onder meer fluorescerende stoffen voor kleurenschermen.
• Solmar Tours is een reisorganisatie, die hier een busterminal heeft voor de vakantiebussen.
• Van Gansewinkel is een groot internationaal opererend afvalverwerkingsbedrijf. Het bedrijf heeft zijn oorsprong in Maarheeze. Het werd opgericht in 1964 door Leo van Gansewinkel. Voordien vervoerde men strohulzen naar de Heineken brouwerij, maar Van Gansewinkel startte het bedrijf met het inzamelen van het afval van de Philipsfabriek te Maarheeze. Twee jaar later werd al een containerbedrijf in België opgezet. Door overnames en autonome groei werd het bedrijf snel groter. In 1985 werd het eerste depot voor gevaarlijk afval in gebruik genomen en ook werd de eerste recyclingfabriek opgezet. In 1995 en 1997 werden vestigingen in Tsjechië en Polen opgericht. Van Gansewinkel was in 2007 de grootste particuliere afvalinzamelaar van de Benelux en nog steeds een familiebedrijf. In Maarheeze zijn vestigingen van ´Van Gansewinkel Chemie B.V.´ en ´Van Gansewinkel Nederland B.V.´.
• Verder bezit Maarheeze veel bedrijven in de metaalsector.

In Maarheeze bevindt zich verder een vestiging van:

• Frisdranken Industrie Winters. Dit bedrijf begon in 1797 als een plaatselijke brouwerij. Vanaf 1900 werd het bedrijf geleidelijk in een frisdrankenindustrie omgezet. Sedert 1955 beschikte men over geavanceerde verpakkingslijnen. Men produceert voor A-merken, maar is in staat om een eigen merk te voeren, met name drank in blik. Sinds 1998 behoort Winters tot de Sun Beverage Company. Nu is het bedrijf bezit van Refresco.

De omgeving van Maarheeze is rijk aan natuurschoon. Ten noordoosten van Maarheeze ligt een grootschalige landbouwontginning, waardoorheen de Rakerloop stroomt. Ten zuidwesten van het dorp richting Budel en Weert ligt een uitgestrekt natuurgebied wat beheerd wordt door Defensie. Ten oosten ligt een villabos en verder vindt men het natuurgebied Hugterheide, met moerasland waar men edelherten kan treffen. Verder komt men er droge naaldbossen tegen. In de richting van Soerendonk is het landschap kleinschaliger, met stukjes bos, afgewisseld met landbouwgebied en het dal van de Buulder Aa.

Het wapen van Maarheeze werd op 16 juli 1817 bij besluit van de Hoge Raad van Adel aan de toenmalige Noord-Brabantse gemeente Maarheeze bevestigd. Op 1 januari 1997 ging Maarheeze op in de gemeente Budel, waarmee het wapen kwam te vervallen. Een jaar later werd de nieuwe gemeente Budel hernoemd tot Cranendonck.

De blazoenering bij het wapen luidt als volgt:

Van lazuur, beladen met een kraanvogel, houdende in deszelfs linkerpoot een steen, alles van goud.

De heraldische kleuren zijn lazuur (blauw) en goud (geel). Dit zijn de rijkskleuren.

Maarheeze behoorde evenals Soerendonk, dat later aan de gemeente werd toegevoegd, tot de Baronie Cranendonk, die dit wapen al in 1289 voerde, onder Willem van Cranendonck, heer van Maarheeze. Het was een sprekend wapen voor de baronie. De kraanvogel werd ook afgebeeld op een zegel uit 1453 van de schepenbank van Maarheeze en Soerendonk. Hij heeft een rol in zijn poot, waarop het woord “Donck” is geschreven. Dit woord kwam in een later zegel niet meer voor. Waarschijnlijk zijn de kleuren bij de aanvraag van het wapen niet aangegeven, waardoor het in de rijkskleuren goud op blauw is verleend. De oorspronkelijke kleuren van het wapen zijn: een rood schild met een zilveren kraanvogel, gepoot en gebekt van zilver. De steen in zijn poot is van zilver. De Noordbrabantse Commissie voor Wapen- en Vlaggenkunde stelde in 1996 voor om het wapen in deze kleuren te wijzigen, maar daartoe is geen verzoek ingediend.

Voorvader uit Maarheeze:

• Roelof van Cranendonck van Emmichoven
  Geboren ca. 1340 – overleden ca. 1388 Maarheeze, bastaardzoon van Dirk van Cranendonck (Zie Heren van Cranendonck nr. 10) en Isolde van Emmichoven, een dochter van Roelof van Emmichoven (Zie Heren van Emmikhoven nr. 2a).
  Hij was vanaf 1368 pastoor van Maarheeze. In 1386 noemde hij zich raadsheer van de heren van Horne, Altena en Kurtersum.

Uit:
Wikipedia – Maarheeze
Wikipedia Wapen Maarheeze

Terug naar: Dorpen en Steden – JohnOoms.nl