Ambachtsheerlijkheid Kijfhoek

 

Kijfhoek is een voormalige ambachtsheerlijkheid en voormalige gemeente en thans een buurtschap in de gemeente Zwijndrecht nabij het rangeerterrein Kijfhoek, ongeveer tussen Heerjansdam en Zwijndrecht in.

In een donk in het stroomgebied van het riviertje de Devel zijn potten gevonden met voedselresten die door middel van de koolstof-14-datering konden worden gedateerd in de Vlaardingencultuur (3500–2500 v.Chr.). Gevonden koolstofresten kunnen op bewoning in het mesolithicum (5500-4100 v.Chr.) wijzen. Deze vindplaats zal tot archeologisch monument verklaard worden omdat donken met neolithische en mesolithische bewoning ook internationaal zeer zeldzaam zijn.In 1322 vond een watersnood plaats (de Stormvloed van 1322) waarbij grote stukken van de Zwijndrechtse Waard onder water kwamen te staan en vele levens verloren gingen. Dit was voor graaf Willem III van Holland aanleiding om bedijkingsplannen te ontwikkelen. In een oorkonde van 14 januari 1331 bepaalde hij dat ‘degenen die delen van de Zwijndrechtse Waard bedijkten, ambachtsheer werden van dat deel van de Waard’. Door die oorkonde ontstonden de ambachtsheerlijkheden, waarvan de meeste werden genoemd naar hun bedijkers: Schobbelands Ambacht (later Zwijndrecht genoemd), Heer Oudelands Ambacht, Groote en Kleine Lindt, Heerjansdam, Meerdervoort, Sandelingenambacht, Alewijns Ambacht en Daniels ambacht, vernoemd naar Daniel van der Merwede, en dat later bekend werd onder de naam Kijfhoek. In 1332 werd het kasteel Develsteijn op Lievershille gebouwd. Dit kasteel heeft bestaan tot 1824. In 2005 zijn er enkele proefsleuven gegraven op de plek waar het kasteel gestaan heeft. Het idee om het kasteel te herbouwen kreeg daardoor een nieuwe impuls.

Met de bedijkingwerkzaamheden werd de Devel bij Groote Lindt en bij Kleine Lindt afgedamd. In de periode na de bedijkingwerkzaamheden (na 1337), werd waarschijnlijk Kijfhoek gevestigd. In 1368 werd in ieder geval het monumentale kerkje van Kijfhoek gebouwd dat nog steeds op een terp aan de rand van de Devel staat. Deze Kijfhoekkerk vertoont bouwkundig gezien zowel kenmerken van de gotische als van de romaanse bouwstijl. Waarschijnlijk kwamen vroeger veel kerkgangers per schuit.

Het dorpje is door de tijden heen altijd klein gebleven. Zo telde het in 1515 zes huizen en een klooster. Het was dit klooster dat het dorp betekenis gaf. Het klooster Eemsteijn, gelegen bij Munnikensteeg werd ingewijd in 1435 en was bijna anderhalve eeuw een soort streekcentrum; het werd verwoest in 1572 door een Geuzenvendel. Van het klooster is niets bewaard gebleven.

Kijfhoek ging per 19 augustus 1857 op in de gemeente Groote Lindt die in 1881 opging in de gemeente Zwijndrecht.

In 1926 werd de Devel bij Kijfhoek drooggelegd. Door een wijziging in het systeem van bemaling van de polders verloor de Devel haar functie op dit gebied.

Kerk van Kijfhoek

De kerk was oorspronkelijk bestemd voor de rooms-katholieke eredienst: oudste vermelding uit 1388.
In 1395 vermelding van de kerk als Ecclesia Danielis, de kerk van Daniël, de ambachtsheer.
De kerk was oorspronkelijk bestemd voor de rooms-katholieke eredienst: oudste vermelding uit 1388.
Kijfhoek en Heerjansdam vormen al vanaf 1583 kerkelijk één gemeente. Vanaf de Reformatie in 1572 dient de predikant van de Nederlands Hervormde Gemeente van Heerjansdam ook de kerk van Kijfhoek.
Het kerkje werd gerestaureerd in 1927 maar door geldgebrek werden deels machinale stenen gebruikt; grove planken vervingen het dakbeschot. Vanaf 1992 is het kerkje opnieuw en deskundig gerestaureerd.

Vlak bij het dorpje Kijfhoek ligt het rangeerterrein Kijfhoek. Met een oppervlakte van vijftig hectare is het het grootste rangeerterrein van Nederland.Door de achtertuin van Kijfhoek loopt tegenwoordig de HSL-Zuid. Na Rotterdam Centraal rijden de hogesnelheidstreinen over bestaand spoor door de Willemsspoortunnel tot het begin van rangeerterrein Kijfhoek waar de HSL zuidelijk afbuigt. Vanaf daar is het HSL-traject een 8,9 kilometer tracé op maaiveldniveau langs het dorpje Kijfhoek en laag over het riviertje de Devel voordat het met een afgezonken spoortunnel onder de Oude Maas door gaat.

Wapen van Kijfhoek

Het wapen van Kijfhoek werd op 24 december 1817 door de Hoge Raad van Adel aan de gemeente Kijfhoek in gebruik bevestigd. Op 19 augustus 1857 werd Heer Oudelands Ambacht onderdeel van de gemeente Groote Lindt. Het wapen van Kijfhoek is daardoor komen te vervallen. In het wapen van Groote Lindt zijn geen elementen overgenomen uit het wapen van Kijfhoek. Sinds 6 september 1881 maakt Groote Lindt deel uit van de gemeente Zwijndrecht.

De blazoenering van het wapen luidde als volgt:
“Van zilver beladen met 2 gebetresceerde en contragebetresceerde fasces van sabel.

Hendrik van Brederode wilde in 1331 de Zwijndrechtse Waard inpolderen en deed daartoe een oproep om de financiering daarvan rond te krijgen. Ieder die minimaal 1/16 aandeel van de kosten van de nieuwe waard voor zijn rekening zou nemen, zou de titel Ambachtsheer van een gedeelte van de waard krijgen. De acht personen die daarop reageerden waren: Heer Schobbeland van Zevenbergen, die het gebied rond het huidige Zwijndrecht verkreeg; N van de Lindt, naar wie de Groote en Kleine Lindt zijn genoemd; Heer Oudeland, naar wie Heer Oudelands Ambacht is genoemd; Jan van Roozendaal, die Heerjansdam verkreeg; Daniel en Arnold van Kijfhoek; Claes van Meerdervoort; Adriaan van Sandelingen, die Sandelingen-Ambacht verkreeg en ten slotte Zeger van Kijfhoek. De heraldische kleuren zijn zilver (wit) en sabel (zwart).

Het wapen is dus afgeleid van het wapen van de Heren Van Kijfhoek en uiteindelijk van de Heren Van Arkel, waarvan de Van Kijfhoeks een zijtak waren. In 1472 ging de heerlijkheid over op de familie Van Assendelft en daarna op meerdere andere families.

Voorouders van mij uit Kijfhoek:

  • Teunis Sijmons van Craenenburg
    Hij is geboren rond 1578 in Kijfhoek, overleden op 19 januari 1680. Zoon van Symon Adiaensz Craenenburg.
    Hij was bouwman en landeigenaar in Kijfhoek.
  • Teunis Teunisz van Craenenburg
    Hij is geboren rond 1610 in Kijfhoek, overleden op 25 juli 1691 in Hendrik Ido Ambacht. Zoon van Teunis Sijmons Craenenburg en Aechjen Aertsdr. Zijn beroep was grafmaker. Hij is in de kerk getrouwd met Stijntje Ariens op 21 mei 1633 te Kijfhoek.
  • Gerrit Wouters Hoogwerf
    Geboren rond 1640 in Kijfhoek, overleden op 30 maart 1703 in Kijfhoek. Boer te Kijfhoek. Schout en heemraad. Hij is getrouwd met Neeltie Jans in 1670.
  • Bastiaen Hendriksz van der Gijp
    Geboren rond 1640 te Barendrecht. Overleden in 1706,  begraven op 18 maart 1706 te Kijfhoek. Zoon van Hendrik van der Gijp en
    Hij is getrouwd op 24 april 1667 te Dubbeldam met Maria Wouters Kooijman.
  • Maria Bastiaansdr van der Gijp
    Geboren in 1670 te Westmaas bij Kijfhoek, gedoopt op 4 mei 1670 in Heenvliet. Overleden voor 11 november 1705. Dochter van Bastiaen Hendriksz van der Gijp en Maria Wouters Kooijman.
    Zij is getrouwd met Cornelis Jacobsz de Raet op 16 maart 1698 te Kijfhoek.

facebook   

© 28 januari 2018, laatst bijgewerkt op 16 mei 2023