Capelle aan den IJssel, vaak ook kortweg Capelle genoemd, is een plaats en gemeente in de Nederlandse provincie Zuid-Holland, gelegen aan de Hollandse IJssel. De gemeente heeft een oppervlakte van 15,40 km² (waarvan 0,50 km² water) en telt 67.948 inwoners (1 januari 2024, bron: CBS).
De aangrenzende gemeenten zijn Rotterdam, Zuidplas en Krimpen aan den IJssel.

Capelle aan den IJssel in 1866,                door J. Kuyper. 2283 inwoners.

 

Binnen de gemeentegrenzen van Capelle aan den IJssel liggen geen andere kernen.
De gemeente is verdeeld in een aantal wijken:
Schollevaar, Schenkel, Oostgaarde, Middelwatering, Capelle-West, ‘s-Gravenland, Fascinatio en het bedrijvenpark het Rivium.

Appartementencomplex Boomberg in de Bergenbuurt

In de wijk Oostgaarde bevindt zich de Bergenbuurt.
De bebouwing bestaat uit bloemvormige appartementcomplexen met een open binnenplein naar een ontwerp van architect Benno Stegeman. Het project omvat 878 woningen in 65 woontorens, van 3 – 4 lagen op een onderbouw. Iedere laag, behalve de bovenste met 2 maisonnettes, bestaat uit 4 woningen, gegroepeerd rond een centraal trappenhuis met lift in een split-level opzet. De woningen aan de buitenrand liggen een halve verdieping verschoven. De onderbouw dient als parkeergarage en ontsluiting van de woontorens. Elk appartementencomplex bestaat uit vierenzestig eenheden. De buitenrand van de woningen zijn tuingebonden aangelegd. De binnenrand van de woningen werd eveneens in het groen aangesloten in de vorm van ‘hangende tuinen’.
Parkeren vindt overdekt plaats op de begane grond.
Met de bouw van de Bergenbuurt werd in 1974 begonnen.
De eerste paal werd op 12 december 1974 geslagen door prins Claus.
In 2001 tot 2003 heeft een grondige renovatie plaatsgevonden. De buurt telt 1.625 inwoners (2023).
Het college van Capelle aan den IJssel heeft in november 2009 besloten de Bergenbuurt aan te wijzen als beschermd gemeentelijk dorpsgezicht.

Capelle is gelegen aan de rivier de Hollandsche IJssel. De gemeente strekt zich uit langs deze rivier tot aan de monding in de Nieuwe Maas. Tot halverwege de twintigste eeuw was Capelle een klein dorp dat leefde van aan de rivier gerelateerde bedrijvigheid. De getijdenwerking in de IJssel bleek bij de watersnood van 1953 een groot gevaar te zijn en in 1954 werd begonnen met de bouw van het eerste deltawerk, de Stormvloedkering Hollandse IJssel, in combinatie met de bijbehorende Algerabrug die Capelle aan den IJssel verbindt met Krimpen aan den IJssel. In 1958 werden deze voltooid.

Vanaf de jaren vijftig werd wijk na wijk gebouwd, die veelal werden bevolkt door Rotterdammers. In 2001 is gestart met de laatste grote uitbreiding van Capelle aan den IJssel, de woonwijk Fascinatio.

De ruimtelijke opzet van Capelle aan den IJssel is enigszins ongebruikelijk voor een Nederlandse gemeente. Hoewel de bebouwde kom als één kern wordt beschouwd, zijn het er in feite meerdere. Deze kernen grenzen alle aan Rotterdam, maar niet aan elkaar. Tussen het noordelijke deel, bestaande uit de wijk Schollevaar, en het zuidelijk deel (Middelwatering/Oostgaarde) ligt het Schollebos. Tot slot ligt omsloten door de gemeente Capelle op Rotterdams grondgebied het voormalige dorp Kralingse Veer.

De gemeente Capelle aan den IJssel kent enkele winkelcentra, waaronder De Koperwiek, De Terp, Slotplein en de Scholver. Rond de Koperwiek, het grootste winkelcentrum, is een nieuw stadscentrum ontstaan, met een theater, de bibliotheek en het gemeentehuis. Veel van de ruimtelijke ontwikkelingen die de komende jaren zullen plaatsvinden, vinden in dit gebied plaats.

De Abram van Rijckevorselweg is een hoofdverbinding tussen de Maasboulevard in Rotterdam, de A16 bij de Van Brienenoordbrug en Capelle aan den IJssel. De weg is vernoemd naar Abram van Rijckevorsel (1790-1864), lid van de Tweede Kamer van 1841 tot 1850, maar vooral herinnerd als voorzitter van de Kamer van Koophandel van Rotterdam van 1838 tot 1864.
Tot 1953 lag op de plek waar nu deze weg ligt het tracé van de spoorlijn Utrecht-Rotterdam Maas. Toen in 1953 de spoorlijn naar Rotterdam Maas werd gesloten en de treinen naar Rotterdam Centraal gingen rijden kwam de ruimte vrij.
De Abram van Rijckevorselweg sluit in Rotterdam aan op de Maasboulevard, tussen de A16 en het Capelseplein maakt de Abram van Rijckevorselweg deel uit van de N210 en ten oosten van het Capelseplein maakt de Abram van Rijckevorselweg deel uit van de N219.

De ‘s-Gravenweg is een oude weg en buurtschap vanuit Nieuwerkerk aan den IJssel door Capelle aan den IJssel naar de Rotterdamse wijk Kralingen.
De ‘s-Gravenweg is de weg waarnaar het Nederlandse gezegde Zo oud als de weg naar Kralingen verwijst.
De ‘s-Gravenweg maakt deel uit van een oude waterkering die al in de 11e eeuw liep van Gouda naar Vlaardingen. Na de aanleg van Schielands Hoge Zeedijk in het midden van de 13e eeuw kwam de ‘s-Gravenweg binnendijks te liggen.
In 1679 kwamen Gouda en Rotterdam overeen om de weg tussen Gouda en Rotterdam te bestraten. Gouda nam de IJsseldijk tot Nieuwerkerk voor zijn rekening en Rotterdam bestraatte de ‘s-Gravenweg. Tot 1741 was verbinding Gouda-Rotterdam de langste straatweg van Nederland. Om de kosten van aanleg en onderhoud te dekken werd tol geheven op de ‘s-Gravenweg. Deze tol werd in 1857 opgeheven.
In 1855 werd parallel aan de ‘s-Gravenweg de spoorlijn Rotterdam-Utrecht aangelegd. Deze spoorlijn heeft in 1953 een ander verloop gekregen, en is verlegd in westelijke richting. Op het tracé van de voormalige spoorlijn ligt nu Provinciale weg N219.
De ‘s-Gravenweg heeft zijn landelijke karakter grotendeels behouden: het is een smalle polderweg met aan beide zijden wilgen.
Aan de ’s Gravenweg 327 staat de kinderboerderij de Klaverweide. Tegenover de kinderboerderij is de Heemtuin Capelle.

Ten oosten van Capelle aan den IJssel ligt het Hitland, een natuurgebied met een grote hoeveelheid bos.

Het IJsselland Ziekenhuis in Capelle aan den IJssel, in de Nederlandse provincie Zuid-Holland, is een algemeen ziekenhuis dat beschikt over 332 bedden. Bij de organisatie werken bijna 1500 medewerkers, 118 medisch specialisten en ruim 200 vrijwilligers. Het zorggebied van het ziekenhuis strekt zich uit over Capelle aan den IJssel, Krimpen aan den IJssel, Nieuwerkerk aan den IJssel, Krimpenerwaard en de oostelijke kant van Rotterdam. Voor maag, darm en leverzorg (MDL) heeft het ziekenhuis een bovenregionale functie. Het ziekenhuis is een door het College zorgopleidingen (CZO) erkende opleidingsplaats voor verpleegkundige vervolgopleidingen en medisch ondersteunende opleidingen zoals operatieassistenten en anesthesiemedewerkers.

Capelle aan den IJssel neemt deel aan een aantal samenwerkingsverbanden. De gemeente maakt onderdeel uit van de Metropoolregio Rotterdam-Den Haag. Op kleiner schaalniveau wordt ambtelijk samengewerkt met de buurgemeenten Krimpen aan den IJssel en Zuidplas: een aantal gemeentelijke diensten is samengevoegd in de gemeenschappelijke regeling IJsselgemeenten. Capelle is lid van het European New Town Platform, een internationaal samenwerkingsverband van groeikernen.

De gemeenteraad van Capelle aan den IJssel bestaat uit 33 zetels. Hieronder de behaalde zetels per partij bij de gemeenteraadsverkiezingen sinds 1994:

^a In 2010 is Capels Belang opgegaan in Leefbaar Capelle.
^b In 2011 is de fractie van Trots op Nederland opgegaan in VVD.
^c Deed in 1994 en 1998 mee als combinatie van de RPF en het GPV, de voorgangers van de ChristenUnie.
^d Anderhalve maand na zijn installatie als PvdA-raadslid trad Saritas uit de fractie. In 2015 sloot Saritas zich aan bij Leefbaar Capelle.

Van 4 januari 2016 tot 19 december 2023 was Peter Oskam burgemeester van Capelle aan den IJssel als opvolger van Frank Koen.
Op 18 december 2023 nam Oskam afscheid als burgemeester van Capelle aan den IJssel. Bij zijn afscheid werd hij benoemd tot ereburger van Capelle aan den IJssel. Op 19 december 2023 werd Oskam griffier van de Tweede Kamer.
Op dezelfde dag van dat jaar werd Cor Lamers waarnemend burgemeester van Capelle aan den IJssel.
Joost Manusama is op 25 september 2024 beëdigd als burgemeester van Capelle aan den IJssel. Manusama is de eerste burgemeester in Nederland met Molukse wortels. De 59-jarige Manusama, afkomstig uit Krimpen aan den IJssel, was sinds 2019 chef van het politiedistrict Zeeland.

Uit:
Wikipedia – Capelle aan den IJssel
Wikipedia – Bergenbuurt
Wikipedia – Abram van Rijckevorselweg
Wikipedia – ‘s-Gravenweg
IJsselland Ziekenhuis – Wikiwand

Huis te Capelle

De naam ‘Capelle’ komt voor het eerst voor in 1278. In 1350 waren er twee ‘heerlijkheden’ (gebieden onder het gezag van een heer): de ‘ambachtsheerlijkheid’ (het dorp), en de heerlijkheid van het kasteel ‘Huis te Capelle’.    Deze twee heerlijkheden behoorden lange tijd toe aan de familie Van Polanen, die betrokken was bij de Hoekse en Kabeljauwse twisten in de veertiende en vijftiende eeuw. Tijdens deze burgeroorlogen werd het Huis meerdere malen verwoest; na 1500 raakte het zelfs permanent in verval.

De inwoners van Capelle hebben altijd veel te maken gehad met water. Al in de middeleeuwen hield men zich bezig met het steken van turf, de brandstof uit die tijd. Ook ontgon men de uitgestrekte veengebieden langs de Hollandse IJssel. Door inklinking en turfwinning kwam het land lager te liggen en ontstonden er veenplassen. Ook werd het gevaar op overstroming door de getijdenwerking in de IJssel steeds groter. Daarom legde men dijken aan en werd er in de zeventiende eeuw begonnen met droogmakerijen. Hierdoor ontstond onder meer (in 1874) de Prins Alexanderpolder, waar tegenwoordig een deel van Capelle op is gebouwd.

Van oudsher waren de belangrijkste activiteiten in Capelle landbouw en visserij. In de loop van de negentiende eeuw werden de steenfabrieken een belangrijke vorm van inkomsten. Zij bleven dat tot in de twintigste eeuw. Daarnaast telde het dorp veel scheepsbouwers en kwam er rond 1860 ook in bescheiden mate industrie op.

Uit: Geschiedenis van Capelle aan den IJssel