De geboorte van een adellijk huis

Lang geleden, aan de ruige kusten van het noorden van Holland, verrees de Sint-Adelbertabdij van Egmond. Daar, tussen duinen en polders, werd niet alleen gebeden, maar ook geschiedenis geschreven. Uit de voogden die de abdij moesten beschermen, kwam een geslacht voort dat zijn naam voor altijd zou verbinden aan deze plek: het Huis Egmont.

Strijd en trouw in het noorden

De eerste Egmonds waren aanvankelijk hoeders van klooster en land, mannen die de abdij verdedigden tegen de dreiging van buitenaf. Maar de wereld buiten de muren van Egmond was onrustig. In het noorden woedden gevechten tussen de graven van Holland en de trotse West-Friezen. De heren van Egmont stonden in die strijd aan de zijde van hun graaf, en hun moed werd beloond. Met elk gewonnen gevecht groeide hun invloed, en met elk nieuw stuk land dat ze verkregen, nam ook hun naam in aanzien toe. Zo werden de heerlijkheden Warmenhuizen, Oudkarspel, Oterleek en Spanbroek deel van hun domein.

Verheffing en zelfstandigheid

In het jaar 1283 verhief Floris V van Holland Willem II van Egmont tot heer van Egmont. Vanaf dat moment trad het geslacht niet langer op als dienaren van de abdij, maar als directe leenmannen van de graaf. Ze stonden op eigen benen, en hun blik richtte zich niet langer alleen op Egmond, maar op heel Holland en ver daarbuiten.

Macht door huwelijk en erfenis

Door verstandige huwelijken en gunstige erfenissen verwierven de Egmonds nieuwe bezittingen. Jan I van Egmont erfde in 1363 de Baronie van IJsselstein, en Arnold van Egmont kreeg de heerlijkheid Ameland als beloning voor zijn trouw aan de graaf van Holland. Toen het machtige Huis van Arkel in 1428 uitstierf, ging ook een deel van diens rijkdom over in Egmondse handen.

Een naam die bleef klinken

Zo groeide het Huis Egmont uit tot een van de voornaamste en rijkste adellijke families van de Nederlanden. Hun banieren wapperden in de Hoekse en Kabeljauwse twisten, waar zij streden aan de zijde van de Kabeljauwen. Eeuwenlang klonk de naam Egmont op de wind van de Noordzee, een naam die stond voor macht, eer en trouw. In de abdij waar hun verhaal begon, weerklinkt nog altijd de echo van hun erfenis – een fluistering uit een verleden waarin adel, geloof en strijd onlosmakelijk met elkaar verweven waren.

---

Het Verhaal van Kasteel Egmond – Slot op den Hoef

In het hart van Egmond aan den Hoef, waar de zeewind eeuwenlang over het duinlandschap heeft gestreken, stond ooit een trotse burcht: Kasteel Egmond, het stamslot van het machtige Huis van Egmont. Vandaag resten er enkel fundamenten, stille getuigen van een verleden vol strijd, macht en herbouw. Toch draagt de grond nog altijd het verhaal van wie hier heersten, woonden, vochten en verloren.

Het begint in 1129, wanneer Beerwout I van Egmont, namens de Graaf van Holland, als plaatsvervanger wordt aangesteld. Zijn woning – een eenvoudige hoeve – werd versterkt tot een stenen huis. Maar macht trekt tegenmacht, en al snel botsten Beerwout en de abt van de abdij van Egmond om land, rechten en invloed. De gemoederen waren zo verhit, dat hun ruzie de annalen in ging. In deze roerige tijd werd in 1130 Allard van Egmond geboren, één van de eerste heren die het Huis van Egmont verder zou dragen.

Maar geen enkel huis is veilig in tijden van conflict. Tijdens de Loonse Oorlog in 1203 werd het versterkte huis verwoest. De wonden waren diep, maar de familie Egmont nooit kleinmoedig. Wouter van Egmont bouwde op dezelfde plek een nieuwe burcht: een zware ringmuur, een imposante toren aan de zuidzijde en dikke wallen om indringers buiten te houden. Dit werd niet langer een versterkte hoeve, maar een echt kasteel.

Tegen het einde van de dertiende eeuw, rond 1285, breidde Willem II van Egmont de burcht uit met een voorburcht en waltorens. Het kasteel groeide uit tot een adellijk machtscentrum, en de naam Egmont werd in heel Holland gerespecteerd en gevreesd.

Maar zelfs stenen die bedoeld zijn om de eeuwen te trotseren, zijn niet bestand tegen oorlog. In 1573, midden in de Tachtigjarige Oorlog, kreeg Diederik Sonoy in opdracht van Willem van Oranje de taak het kasteel te verwoesten. Niet omdat Egmond vijandig was – maar juist omdat het niet in vijandelijke, Spaanse handen mocht vallen. De vlammen laaiden hoog. Kasteel én slotkapel gingen in rook op.

Toch was het verhaal nog niet ten einde. In de 18e eeuw keerden de Heren van Egmond terug en kochten hun oude bezit weer aan. Jan van Egmond van Nijenburg gaf twee van de torens hun waardige silhouet terug. Maar tijden veranderen, en adellijke glorie maakte plaats voor koude economie. In 1798 werd het kasteel verkocht voor afbraak. Steen voor steen werd het eeuwenoude slot afgebroken, alsof men het verleden wilde laten verdwijnen.

Maar geschiedenis heeft een manier om terug te keren. In de jaren ’30 van de 20e eeuw doken de overblijfselen van het kasteel opnieuw op uit het moeras dat het eeuwenlang verborgen had.
Muren, fundamenten en sporen van vroegere macht kwamen weer boven.

Vandaag kunnen bezoekers bij Huys Egmont en de Slotkapel rondwandelen over wat ooit de binnenplaats was van een ridderlijke dynastie met machtige voorouders. Waar ridders hebben gelopen, waar strijd is geleverd, waar een kasteel verrees en weer verdween.

En wie over de resten loopt, hoort misschien nog iets van het oude Slot op den Hoef:
het kraken van een houten poort, het gekletter van harnassen,
of gewoon de fluistering van een oud verhaal dat weigert vergeten te worden…

---

 

 

EERSTE GENERATIE

1. Willem II van Egmont

 

Willem II van Egmont (ca. 1235–1304)

In de dertiende eeuw, een tijd waarin het graafschap Holland zich langzaam uitbreidde ten koste van de Friezen en waarin de macht van de adel nog diep verankerd was in land, leen en trouw, leefde Willem II van Egmont. Geboren rond 1235 als zoon van Gerard van Egmont en Beatrix van Haarlem, erfde hij op jonge leeftijd de titel van heer van Egmont. Toen zijn vader in 1242 overleed, was Willem nog niet meerderjarig. Daarom werd het bestuur tijdelijk waargenomen door zijn achterneef Wouter “Stoutkind” van Egmont, die het regentschap uitoefende tot 1248.

Jonge jaren en het huis Egmont

Het Huis Egmont, dat zijn oorsprong vond in de voogdij over de Sint-Adelbertabdij, stond in die tijd al bekend als een trouw bondgenoot van de graven van Holland. Willem groeide dus op in een familie die diep verweven was met het politieke en militaire leven van het graafschap.
Rond zijn volwassenwording trad hij in het huwelijk met Ada van Brederode, een verbintenis die de banden tussen twee vooraanstaande adellijke huizen verder versterkte.

Landruil en uitbreiding van bezittingen

In 1258 toonde Willem zich een bekwaam bestuurder en onderhandelaar. Hij stond de ambachtsheerlijkheden Oterleek, Oudorp, Oudkarspel, Spanbroek en Wadeweij af aan Floris de Voogd, de oom van graaf Floris V van Holland. In ruil kreeg hij de heerlijkheid Warmenhuizen in leen — een gunstige ruil die zijn positie in het noorden versterkte. Daarnaast breidde hij zijn gebied verder uit door aankopen, waaronder het kustdomein Huisduinen, waarmee hij zijn invloed langs de Noordzee vergrootte.

Ridderlijkheid en krijgsdienst

Willem II van Egmont was niet enkel een bezitter van land, maar ook een man van eer.
Hij werd opgenomen in de Orde van Sint Jacob, een ridderorde met religieuze en militaire betekenis.
In 1282 nam hij deel aan de veldtocht van Floris V tegen de Friezen, een van de vele pogingen van de Hollandse graven om hun gezag in het noorden te bevestigen. Deze deelname bevestigde de militaire rol die het Huis Egmont speelde in dienst van de graaf.

Dienst aan de Hollandse graven

De laatste decennia van zijn leven vielen samen met een periode van politieke onrust in Holland. Na de dramatische moord op graaf Floris V in 1296 bleef Willem de grafelijke zaak trouw.
Hij vergezelde de nieuwe graaf, Jan I van Holland, op diens reis naar Engeland, waar Jan zijn huwelijk sloot met een dochter van de Engelse koning. Deze tocht onderstreept niet alleen Willems hoge status, maar ook de internationale dimensie die de Hollandse adel inmiddels had verkregen.

 

Familie en opvolging

Het huwelijk van Willem en Ada bracht twee kinderen voort:

• Gerard II van Egmont (Volgt 2a)
  Hij huwde met Elisabeth van Strijen en schonk hen zeven kinderen.
• Halewina van Egmont (Volgt 2b)
  Zij trad in het huwelijk met Hendrik van Cuyck, burggraaf van Leiden, waarmee opnieuw een band tussen vooraanstaande families werd gesmeed.

Het lot trof hem echter hard: Ada overleed in 1297 en zijn zoon Gerard in 1300. Toen Willem in maart 1304 overleed, volgde zijn kleinzoon Willem III hem op als heer van Egmont, waarmee de dynastie ononderbroken werd voortgezet.

 

Een nalatenschap van trouw en versterking

Willem II van Egmont leefde in een tijd van groeiend grafelijk gezag en regionale strijd, maar ook van opbloeiende adellijke macht. Door diplomatie, huwelijksbanden en militaire dienst wist hij zijn familie niet alleen te behouden, maar te versterken.
Zijn leven weerspiegelt de voortdurende opkomst van het Huis Egmont — een geslacht dat in de eeuwen daarna een blijvende stempel zou drukken op de geschiedenis van de Nederlanden…

_____________________________________________________________________________________________

TWEEDE GENERATIE

2a. Gerard II van Egmont

 

Tussen belofte en verlies

Gerard II van Egmont, geboren als zoon van Willem II van Egmont en Ada van Brederode, was voorbestemd om het aanzien en de macht van zijn huis voort te zetten. Ook hij werd ridder in de Orde van Sint Jacob.
Toch zou hij, door een tragische samenloop van omstandigheden, nooit officieel heer van Egmond worden.
Op 18 mei 1300 overleed Gerard, enkele jaren vóór zijn vader. Desondanks wordt hij vaak als de achttiende heer van Egmond in de reeks opgenomen, een erkenning voor zijn centrale positie binnen het geslacht.​

Huwelijk en erfgenamen

Gerard was gehuwd met Elisabeth van Strijen, die op 16 december 1297 overleed. Zij was de dochter van Willem II van Strijen en Elisabeth van Arkel, waarmee Gerard opnieuw de banden tussen invloedrijke adellijke families verstevigde.
Het paar kreeg meerdere kinderen, die het verhaal van het huis Egmont zouden voortzetten:

• Willem III van Egmont werd de negentiende heer van Egmond, maar stierf kinderloos in 1312, slechts enkele maanden na zijn vrouw Margaretha van Blanckenhem.​

• Wouter III van Egmont (Volgt 3a)
  Hij volgde zijn broer op en kreeg vijf kinderen uit zijn huwelijk met Beatrijs van der Doortoge.

• Nikolaas van Egmont, gehuwd met Elisabeth van Heemskerk.

• Jan van Egmont, overleden in 1312.

• Aleid van Egmont (Volgt 3c)
  Overleden in 1311. Zij was getrouwd met Jacob II van Lichtenberg.

• Sophia van Egmont.

• Gerard van Egmont, van wie later enkele bastaardtakken zouden beweren af te stammen.

Historische betekenis

Gerard II’s leven viel samen met een periode van groeiende macht voor de Egmonds, gekenmerkt door strategische huwelijken, uitbreidingen van landbezit en trouwe dienst aan de grafelijkheid. Hoewel Gerard zelf nooit heer werd, zorgde hij via zijn nakomelingen voor de continuïteit van het geslacht. De tragiek van zijn vroege overlijden werd deels verzacht door de sterke positie van zijn kinderen, die het familiebezit en -invloed waarborgden. Zijn verhaal illustreert hoe in de middeleeuwen de individuele lotgevallen van edelen het bredere verhaal van landsheerlijkheid, dynastie en regionaal bestuur kleurden.

 

---

 

2b. Halewina van Egmont

Verbonden adel

In het Holland van de late dertiende eeuw werd Halewina geboren als dochter van Willem II van Egmont en Ada van Brederode, twee families wier namen klonken als belofte en macht. Op 12 januari 1319 overleed zij, na een leven waarin dynastie, politiek en familie steeds innig met elkaar verweven bleven.

Huwelijk met Hendrik van Cuyck

Halewina trad in het huwelijk met Hendrik van Cuyck, burggraaf van Leiden, een edelman geboren in Leiden rond 1245 als zoon van Dirk van Cuijck en Kerstine van Oegstgeest. Hendrik was van 1266 tot aan zijn dood in 1319 een belangrijk figuur: burggraaf van Leiden, heer van Leiderdorp en mogelijk van Oegstgeest, een gebied dat hij bestuurde in naam van de graaf van Holland. In de wereld van landadel en leen, waar loyaliteit, bestuur en ridderschap de toon zetten, vormden Halewina en Hendrik een koppel dat niet alleen families verbond, maar ook machtsgebieden samenbracht.​

Een familie met toekomst

Dit huwelijk bracht twee kinderen voort:

• Alverardis Bertha van Cuijck (Volgt 3b)
  Geboren rond 1280, erfdochter van Leiden. Haar verbintenis met Dirck II van Wassenaer schonk de familie een mannelijke opvolger.

• Dirk van Cuijck (1290–1339), die huwde met Jusitina de Gouwer van Koudekerke en, als burggraaf van Leiden, de dynastie van zijn vader voortzette.​

Historische samenhang

Halewina’s leven speelde zich af tegen het decor van een snel veranderend Holland, waarin adellijke families door verstandige allianties en huwelijken hun invloed uitbreidden. Ze was niet slechts dochter of echtgenote, maar een schakel in de ketting van macht en erfopvolging die haar familie uiteindelijk veel rijkdom en aanzien bracht.
Tot haar dood in 1319 bleef haar nalatenschap voelbaar in Leiden en de omliggende gebieden, waar Egmont en Cuijck hun sporen nalieten in oorkonden, wapenschilden en lokale historie.

_____________________________________________________________________________________________

DERDE GENERATIE

3a. Wouter III van Egmont

De twintigste heer

Wouter III van Egmont, geboren circa 1283, was de zoon van Gerard II van Egmont en Elisabeth van Strijen.
In de zomer van 1312 nam hij de leiding over het Huis Egmont, als twintigste heer, na het kinderloze overlijden van zijn oudere broer Willem III.​

Vernieuwer en verdediger

Onder het bewind van Wouter III werden de gespannen verhoudingen tussen het Huis Egmont en de abdij in Egmond eindelijk genormaliseerd. Dit betekende een terugkeer naar samenwerking tussen de familie en het religieuze centrum waarmee hun dynastie ooit was begonnen.

Militaire expeditie

In 1315 trok Wouter III met zestig mannen uit zijn gelederen op militaire expeditie naar Vlaanderen. Deze veldtocht illustreert zijn actieve betrokkenheid bij de politieke en militaire bondgenootschappen van de regionale adel. Tijdens zijn afwezigheid werd het slot op de Hoef mogelijk opnieuw aangevallen door de West-Friezen, die geregeld de rust verstoorden in het Noord-Hollandse kustgebied.​

Familie en nageslacht

Voor 1310 was Wouter III gehuwd met Beatrijs van der Doortoge, een dochter van Dirk van den Doortoghe en Ermengarde. Uit hun huwelijk ontsproot een volgende generatie Egmonds:

• Jan I van Egmont (<1310–1369) (Volgt 4a)
  Opvolger. Hij was gehuwd met Guyote van IJsselstein, vader van minstens twaalf kinderen.

• Wouter van Egmont

• Ida van Egmont (overleden 1366), gehuwd met Willem van der Duyn.
  Willem was een zoon van Jan van den Doortoghe (Zie Het verhaal Van den Doortoghe).

• Sofia van Egmont (circa 1319–…).

• Gerrit van Egmont (circa 1320–circa 1395), gehuwd met Johanna Dircksdr van Raephorst, samen kregen zij één zoon.​

Het slot op de Hoef en het einde

Wouter III’s bewind was turbulent; zijn inspanningen om het familiebezit te beschermen werden op de proef gesteld door externe dreiging en binnenlandse onrust.
Hij overleed op 3 september 1321 en werd opgevolgd door zijn zoon Jan…

---

 

3b. Alverardis Bertha van Cuijck

 

Verbinder van adellijke huizen

Rond 1285 werd in Leiden Alveradis van Cuijck geboren als dochter van Hendrik van Cuijck, jarenlang burggraaf van Leiden, en Halewina van Egmont. Haar jeugd stond in het teken van regionale macht, bestuur en adel; ze groeide op in een tijd waarin politieke allianties en huwelijken de grenzen van invloed bepaalden.​

Huwelijk met Dirck II van Wassenaer

Voor 1307 trad Alveradis in het huwelijk met Dirck II van Wassenaer, geboren in Voorschoten omstreeks 1280. Dirck stamde uit het vermaarde geslacht Van Wassenaer, de oudste nog bestaande adellijke familie van het graafschap Holland, bekend om hun drie wassende manen in het wapen. Zijn vader was Philips II van Wassenaer, knape, zegelbewaarder en raadgever van de graven Floris V en Jan I, en zijn moeder een dochter van het huis Van de Wateringe.​

Dirck II was een man van aanzien en trouw. In mei 1300 bevestigde graaf Jan II van Avesnes zijn lenen te Voorschoten en Wassenaar. In 1307 werd hij ambachtsheer van Voorburg, in 1311 zegelde hij als heer met het kenmerkende wapen van het geslacht. Zijn residentie was het kasteel Ter Horst onder Voorschoten. In 1314 zwoer hij met 79 man trouw aan de nieuwe graaf Willem III en in 1315 trok hij met het grafelijke leger naar Vlaanderen—aansluiting bij die grotere middeleeuwse machtsstrijd. Dirck overleed in 1319.​

Nageslacht en dynastie

Alveradis en Dirck kregen één zoon:

• Filips III van Wassenaer (1307 – ….) (Volgt 4b)
  Hij trouwde 1e met Goedele van Benthem, met wie hij drie dochters kreeg.
  Hij trouwde 2e met Elisabeth van der Dussen. Zij kregen samen één zoon.
  Hij trouwde 3e  met Catharina Dudinck. Geen kinderen bekend uit dit huwelijk.​

Historische samenhang

Alveradis van Cuijck stond in het middelpunt van de Hollandse adel van haar tijd.
Door haar huwelijk met Dirck II van Wassenaer raakten de machtige huizen Van Cuijck, Van Wassenaer en Van Egmont innig verweven.
Deze verbindingen versterkten de positie van haar nakomelingen, die een stempel drukten op het politieke en sociale landschap van het middeleeuwse Holland…

---

3c.👸 Aleid van Egmont

 

Een adellijke vrouw in een roerige tijd

Aleid van Egmont was een dochter van Gerard II van Egmont en Elisabeth van Strijen, beide afkomstig uit invloedrijke Hollandse geslachten. Haar familie behoorde tot de hoge adel van Holland, met bezittingen en macht die zich uitstrekten over de polders en kastelen van het graafschap. Aleid leefde in een tijd waarin de machtsverhoudingen tussen adel, steden en kerk voortdurend verschoven, en waarin huwelijken vaak politieke allianties bezegelden.

 

💍 Huwelijk met Jacob II van Lichtenberg

Aleid trouwde met Jacob II van Lichtenberg (ca. 1247–1304), een man die een belangrijke rol speelde in de stad Utrecht en in de machtsstrijd van zijn tijd. Jacob was aanvankelijk bekend als Jacob van Vlotstale, naar zijn vader, maar vanaf 1293 voerde hij de naam van Lichtenberg, naar het huis onder Woudenberg gelegen.
Hij was Burger van Utrecht sinds 1278, Schepen van Utrecht vanaf 1286, Ridder sinds 1 april 1288.
Hij was heer van Lichtenberch en erfschepen van Utrecht.

Jacob voerde aanvankelijk een wapen met een scepterrad en het randschrift +S JACOBI FIL JACOBI CIV IS TRAJECT. Tussen 1288 en 1294 veranderde hij zijn familiewapen, passend bij zijn nieuwe status en naam.

 

⚔️ Politieke rol en tragisch einde

Jacob stond aan het hoofd van de pro-Hollandse partij in Utrecht, die bekend werd als de Lichtenberger partij.
In 1299 zette deze partij de bisschop gevangen in het huis Lichtenberg, een gebouw dat later deel zou uitmaken van het Utrechtse stadhuis.

Zijn politieke rol maakte hem tot een invloedrijke maar ook omstreden figuur. In 1304 kwam hij om het leven tijdens straatgevechten tegen de Fresingen, een rivaliserende factie in Utrecht. Zijn dood markeerde het gewelddadige einde van een man die de stadspolitiek van Utrecht diepgaand beïnvloedde.

 

👶 Kinderen van Aleid van Egmont en Jacob II van Lichtenberch

Uit het huwelijk van Aleid en Jacob werden meerdere kinderen geboren, die ieder hun eigen weg gingen in adel, kerk en huwelijk:

• Jacob III van Lichtenberg (†1327) Ridder, heer van Rijnauwen, Lichtenberg en Veldhuizen.
• Jan van Lichtenberg (±1287–±1313)(Volgt 4c)
  Hij had één zoon.
• Gijsbert Jacobi van Lichtenberg Kanunnik en deken van de St. Pieter te Utrecht.
• Alfer van Lichtenberg
• Dochter van Lichtenberg (Volgt 4d)
  Zij was gehuwd met Sweder I van Bloemenstein; zij kregen één zoon.

 

🕰️ Historische context

Aleid leefde in een tijd waarin de macht van de steden, de adel en de kerk voortdurend botste. Utrecht was een brandpunt van deze conflicten: de bisschop, de stedelijke elite en de adellijke families streden om invloed. Aleid zelf stond als echtgenote van Jacob II midden in deze machtsstrijd. Haar familiebanden met de Egmonts en Strijens versterkten de positie van de Lichtenbergs in de Hollandse en Utrechtse politiek.

Aleid overleed in 1311, enkele jaren na de gewelddadige dood van haar man. Haar kinderen zetten de naam Lichtenberg voort, zowel in de adel als in de kerkelijke hiërarchie.

 

_____________________________________________________________________________________________

VIERDE GENERATIE

  4a. Jan I van Egmont

 

Machtige schakel in het Hollandse spel

Jan I van Egmont, geboren vóór 1310, was een sleutelfiguur voor zijn tijd: ridder sinds 1343, heer van Egmond, IJsselstein, Zevenhuizen en Zegwaard, en baljuw en stadhouder in het graafschap Holland. Hij was de oudste zoon van Wouter III van Egmont en Beatrijs van der Doortoge, erfde het familiedomein na het overlijden van zijn vader, en werd in 1328 voor het eerst vermeld toen hij deelnam aan de Slag bij Kassel, aan de zijde van graaf Willem III tijdens diens veldtocht naar Vlaanderen tegen opstandelingen uit Brugge en omgeving.​

Beheer en uitbreiding van bezit

Via zijn huwelijk met Guyote van IJsselstein verwierf Jan de heerlijkeid IJsselstein; hij erfde deze geheel na het overlijden van schoonvader Arnold van IJsselstein in 1363. Bovenop zijn familiebezit werden hem door zijn loyaliteit en bestuurlijke kwaliteiten meerdere gebieden toevertrouwd. Zo ontving hij in 1344 de burcht Nuwendoorn bij Eenigenburg als extra machtbasis aan de Westfriese grens.​

Oorlog, politiek en bestuurlijke invloed

Jan’s rol in het Hollandse machtenspel was omvangrijk. In 1343 werd hij aangesteld om samen met anderen het land namens de graaf te besturen tijdens diens afwezigheid. Hij vocht aan de zijde van de graven van Holland: in de derde veldtocht van Willem IV naar Pruisen, het Beleg van Utrecht in 1345, en hij ontsnapte aan het lot van de vele edelen die sneuvelden bij de Slag bij Warns datzelfde jaar. In de turbulente jaren vijftig van de veertiende eeuw werd hij belangrijk adviseur—in 1350 was hij hoofdondertekenaar van de Kabeljauwse verbondsakte, waarmee de Hoekse en Kabeljauwse twisten hun aanvang namen. Als militair was hij aanwezig bij de Slag bij Naarden en de Slag bij Zwartewaal op de Maas.​

Tussen diplomatie en conflict

De politieke rol van Jan reikte tot ver over de grenzen: hij werd naar Engeland gestuurd om te bemiddelen tussen Margretha van Beieren en Willem V van Holland, al raakte deze crisis niet opgelost. Teruggekeerd zette hij militaire campagnes voort: tegen Bunschoten, en hij leidde in 1356 het succesvolle beleg van het kasteel Nyevelt. Vanwege zijn verdiensten werd hij in datzelfde jaar door graaf Willem V benoemd tot stadhouder van het gebied boven de Maas—een functie die hij uitoefende samen met zijn broer Gerrit. Toen Willem V krankzinnig verklaard werd, trad Jan toe tot de raad van diens opvolger Albrecht van Beieren en figureerde als diens vertrouweling en geldschieter.​

Familiale erfenis en nageslacht

Jan was gehuwd met Guyote van IJsselstein; zij kregen minstens twaalf kinderen. Enkele namen:

• Arend heer van Egmont (ca. 1340-1409) (Volgt 5a)
  Opvolger, gehuwd met Jolanda van Leiningen. Zij kregen twee zonen.
• Willem van Egmont (…. -1410), heer van Zevenhuizen en Zegwaard, schout van Delft.​
• Jan van Egmont (…. -1360), gehuwd met Johanna van Raephorst.
• Gerrit van Egmont.
• Albrecht van Egmont, kanunnik te Utrecht.
• Beatrix van Egmont, gehuwd met Gijsbert heer van Vianen.
• Baerte (Bertha) van Egmont, gehuwd met Gerard I van Culemborg.
• Maria van Egmont (ca. 1384), gehuwd met Philips IV van Wassenaer.
• Catharina van Egmondt (1338-….) (Volgt 5e)
  Gehuwd met Bartholomeus van Raephorst. Uit dit huwelijk 4 kinderen.
• Antonia van Egmont, abdis te Den Bosch.
• Elisabeth van Egmont.

• Griete van Egmont.​

Na zijn overlijden op 28 december 1369 werd Jan I van Egmont begraven in de kerk van IJsselstein, als een van de invloedrijkste edelen van zijn generatie, wiens optreden het politiek-militaire landschap van Holland mede vormgaf.​..

 

---

4b. Filips III van Wassenaer

 

Heerlijkheid en invloed

Filips III van Wassenaer werd geboren in 1307 te Voorschoten als lid van het oude adellijke huis Van Wassenaer, een geslacht dat zijn wortels diep in de Hollandse geschiedenis heeft. Zijn vader was Dirk II van Wassenaer, ambachtsheer van Voorburg, en zijn moeder Alverardis Bertha van Cuijk, erfdochter van Leiden.​

Opmars en verwerving van titels

Filips III trad in 1328 op het strijdtoneel door deel te nemen aan de beruchte Slag bij Kassel, waar edelen uit de Nederlanden vochten in het leger van de graaf van Vlaanderen tegen oproerige stedelingen. Zijn carrière bereikte een hoogtepunt toen hij in 1340 van graaf Willem IV het burggraafschap van Leiden kocht. Daarmee werd hij tevens ambachtsheer van Valkenburg en Katwijk. Filips resideerde daarna op het prominente kasteel ’t Zand, dat strategisch lag tussen Katwijk en Oegstgeest en gold als het machtscentrum van zijn bezittingen.​

💍 Familiale banden en dynastie

Filips trouwde eerste met Goedele van Benthem
Vermoedelijk dochter van Simon van Benthem. Uit dit huwelijk kwamen drie dochters voort: Heilwig, Badeloch en Elisabeth, die allen huwden binnen de adel, waarmee Filips zijn netwerk verstevigd.

Rond 1321 hertrouwde hij met Elisabeth van der Dussen.
Zij kregen één zoon:

• Dirk III van Wassenaer (Volgt 5b)
  Hij zou later een prominente rol spelen in de Hollandse politiek en het geslacht voortzetten.

In 1333 volgde een derde huwelijk met Catharina Dudinck, hoewel hieruit geen kinderen bekend zijn.

Erfenis en nalatenschap

Filips III was niet alleen militair actief en bestuurskundig begaafd, maar ook een verbinder van verschillende adellijke lijnen: via zijn moeder en huwelijken liep zijn bloedlijn door in talloze Hollandse en Utrechtse edelfamilies. Hij werd burggraaf van Leiden tot zijn dood voor 5 januari 1348 en werd opgevolgd door zijn zoon Dirk III. Zijn deelname aan veldtochten, zijn strategische verhoudingen met de graven van Holland en de verankering van zijn familie in de Hollandse elite maakten van Filips III een markante middeleeuwse edelman, typerend voor een tijd van groeiende regionale autonomie en adellijke macht…

---

4c. Jan van Lichtenberg

 

⚔️ Heer van Lichtenberg in een tijd van strijd

Jan van Lichtenberg werd geboren in 1287 als zoon van Jacob II van Lichtenberg, de invloedrijke schepen en ridder van Utrecht, en Aleid van Egmont, telg uit het machtige Hollandse geslacht Egmont. Hij groeide op in een familie die midden in de politieke en militaire conflicten van de late dertiende eeuw stond. Zijn vader was de aanvoerder van de pro-Hollandse partij in Utrecht en kwam in 1304 om tijdens straatgevechten tegen de Fresingen.

Na diens dood erfde Jan de titel Heer van Lichtenberg, waarmee hij de verantwoordelijkheid kreeg voor het huis Lichtenberch bij Woudenberg en de bijbehorende bezittingen.

 

💍 Huwelijk en gezin

Hoewel de naam van zijn echtgenote onbekend is gebleven in de bronnen, weten we dat Jan minstens één zoon had:

• Jacob van Lichtenberg van Lanscroen (…. – 1328) (Volgt 5c)
  Hij zette de lijn voort en kreeg zelf één zoon, waarmee de familie zich verder verspreidde.

 

🕰️ Historische context

Jan leefde in een periode waarin de stad Utrecht en haar omgeving verscheurd werden door rivaliserende partijen: de pro-Hollandse Lichtenbergers en de Fresingen, die meer pro-bisschoppelijk waren. Als heer van Lichtenberg stond Jan in de schaduw van zijn vader, maar droeg hij de verantwoordelijkheid om de familiebezittingen en hun politieke invloed te behouden.

Zijn relatief vroege overlijden rond 1315 betekende dat zijn zoon Jacob de lijn moest voortzetten in een tijd waarin de machtsverhoudingen in Utrecht en Holland voortdurend verschoven.

✨ Dit verhaal laat zien hoe de familie Lichtenberg zich via Jan en zijn zoon Jacob verder ontwikkelde, ondanks de gewelddadige en onzekere omstandigheden van hun tijd.

---

4d. N.N. van Lichtenberg

 

👩‍🦱 Een adellijke schakel tussen Utrecht en Gelderse macht

N.N. van Lichtenberg (haar voornaam is onbekend gebleven in de bronnen) was een dochter van Jacob II van Lichtenberg, schepen en ridder van Utrecht, en Aleid van Egmont, afkomstig uit het machtige Hollandse geslacht Egmont. Zij groeide op in een familie die midden in de politieke strijd van de stad Utrecht stond, waar haar vader de pro-Hollandse partij leidde en tragisch omkwam in 1304.

Door haar huwelijk werd zij een belangrijke schakel tussen de Utrechtse stedelijke elite en de Gelderse adel.

 

💍 Huwelijk en nageslacht

Zij trouwde met Sweder I van Bloemenstein (geb. ca. 1270), heer van Bloemenstein. Sweder was de zoon van Hubert III Schenk van Beusichem (ook bekend als Hubert I van Culemborg) en Elisabeth van Arkel. Daarmee verbond dit huwelijk drie invloedrijke geslachten: Lichtenberg (stedelijke macht in Utrecht), Egmont (Hollandse adel), Schenk van Beusichem/Culemborg en Arkel (Gelderse en Hollandse adel).

Sweder trad op als heer van Bloemenstein, een kasteel en heerlijkheid gelegen bij Culemborg, en vertegenwoordigde de belangen van zijn familie in de machtsverhoudingen tussen Utrecht, Gelre en Holland.
Uit dit huwelijk werd in ieder geval één zoon geboren:

• Jan van Bloemenstein (ca. 1300 – …) (Volgt 5d)
  Gehuwd met Hadewich van Raephorst. Zij kregen één zoon, waarmee de lijn van Bloemenstein werd voortgezet.

 

🕰️ Historische context

Het huwelijk van N.N. van Lichtenberg en Sweder I van Bloemenstein weerspiegelt de verwevenheid van stedelijke en adellijke families in de late dertiende en vroege veertiende eeuw. Terwijl haar vader Jacob II in Utrecht de pro-Hollandse partij leidde en de stadspolitiek domineerde, bracht N.N. via haar huwelijk de Lichtenbergse invloed in verbinding met de Gelderse adel.

Hun zoon Jan van Bloemenstein zette deze lijn voort en verbond zich met de familie van Raephorst, waarmee opnieuw een strategische alliantie werd gesmeed.

_____________________________________________________________________________________________

VIJFDE GENERATIE

5a. Arend heer van Egmond

 

⚔️ Edelman, krijgsheer en politieke speler in Holland

Arend van Egmond, geboren rond 1340, was een invloedrijke edelman in het graafschap Holland tijdens een tijdperk van dynastieke spanningen, militaire campagnes en politieke verdeeldheid. Als heer van Egmond, IJsselstein en Zegwaard stond hij aan het hoofd van een machtige familie die haar wortels diep in de Hollandse adel had verankerd.

 

🏰 Afkomst en opkomst

Arend was de oudste zoon van Jan I van Egmond en Guyote van IJsselstein, waarmee hij zowel het erfgoed van het huis Egmond als dat van IJsselstein in zich verenigde. Deze combinatie van landerijen en titels gaf hem een stevige basis in de politieke en militaire structuren van het graafschap.

Vanaf 1372 trad Arend toe tot de ministriaal van graaf Albrecht van Beieren, een elitegroep van raadslieden en militaire leiders die het bestuur van Holland ondersteunden. Zijn positie in deze kring getuigt van zijn aanzien en invloed binnen de hofkringen van de Beierse graven.

 

⚔️ Veldtocht tegen de West-Friezen

In 1396 nam Arend deel aan de veldtocht tegen de West-Friezen, een militaire campagne die tot doel had de opstandige Friese gebieden onder Hollandse controle te brengen. Twee jaar later, in 1398, werd hij beloond met de heerlijkheden van Ameland en De Bilt — strategisch gelegen gebieden die zijn macht en inkomsten aanzienlijk vergrootten.

Arend kreeg het bevel over de Hollandse troepen die Friesland moesten stabiliseren, een taak die hem tot een sleutelfiguur maakte in de pogingen van de graven van Holland om hun gezag uit te breiden over de noordelijke gebieden.

 

⚔️ Politieke verdeeldheid: Kabeljauwse gezindheid

Arend van Egmond stond bekend om zijn Kabeljauwse gezindheid — een politieke stroming die de stedelijke elite en hervormingsgezinde adel vertegenwoordigde in de Hoekse en Kabeljauwse twisten. Deze langdurige conflicten tussen rivaliserende facties in Holland bepaalden het politieke landschap van de 14e en 15e eeuw.

Zijn voorkeur voor de Kabeljauwen bracht hem in conflict met graaf Willem VI van Holland, die de Hoekse factie steunde. Deze onmin weerspiegelt de diepe verdeeldheid binnen de Hollandse elite en toont hoe adellijke loyaliteiten konden botsen met dynastieke belangen.

 

💍 Huwelijk en nageslacht

Arend huwde met Jolanda van Leiningen, geboren in 1352 en overleden op 24 april 1434 te ’s-Gravenhage. Zij was de dochter van Frederik VII van Leiningen-Dagsburg en Jolanda van Gulik-Bergheim, waarmee Arend zijn banden met de Duitse adel versterkte.

Uit hun huwelijk werden twee zonen geboren:

• Jan II van Egmond (ca. 1385–1451) (Volgt 6a)
  Hij volgde zijn vader op als heer van Egmond en huwde met Maria van Arkel. Zij kregen twee zonen en zetten de dynastie voort.
• Willem van Egmond (ca. 1387–1451), die eveneens een rol speelde in de Hollandse adel.

 

⚰️ Einde van een krijgsleven

Arend van Egmond overleed op 9 april 1409, na een leven gewijd aan militaire dienst, bestuurlijke verantwoordelijkheid en politieke strijd.
Zijn nalatenschap leeft voort in de machtige familie van Egmond, die in de 15e en 16e eeuw zou uitgroeien tot een van de meest invloedrijke geslachten in de Nederlanden…

 

---

 

5b. Dirk III van Wassenaer

 

🏰 Edelman in een eeuw van politieke strijd en stedelijke opkomst

Dirk III van Wassenaer, geboren omstreeks 1325, was een sleutelfiguur in de Hollandse adel tijdens een periode van grote politieke en sociale veranderingen. Als zoon van Filips III van Wassenaer en kleinzoon van Dirk II, erfde hij niet alleen titels en landgoederen, maar ook een dynastie die diep geworteld was in het bestuur van het graafschap Holland.

🛡️ Macht en bestuurlijke invloed

Dirk III bekleedde meerdere belangrijke functies: hij was burggraaf van Leiden, heer van Wassenaar, en ambachtsheer van Katwijk en Valkenburg. Deze titels gaven hem niet alleen aanzien, maar ook directe invloed op het bestuur, de rechtspraak en de economische ontwikkeling van deze gebieden. Zijn rol als burggraaf van Leiden was bijzonder belangrijk, gezien de stad in de 14e eeuw uitgroeide tot een centrum van handel, textielproductie en stedelijke macht.

Zijn residentie bevond zich aanvankelijk op kasteel ’t Zand, strategisch gelegen tussen Katwijk en Oegstgeest. Later in zijn leven verhuisde hij naar het Kasteel Paddenpoel in Leiden, waarmee hij zijn band met de stad verder versterkte. Deze verhuizing weerspiegelt de verschuiving van feodale landmacht naar stedelijke betrokkenheid, een trend die typerend was voor de late middeleeuwen.

⚔️ Een roerige eeuw: Hoekse en Kabeljauwse twisten

Dirk III leefde in een tijd van interne strijd binnen het graafschap Holland. De Hoekse en Kabeljauwse twisten — een reeks conflicten tussen de stedelijke elite (Kabeljauwen) en de conservatieve adel (Hoeken) — bepaalden het politieke landschap. Hoewel er geen directe bronnen zijn die Dirk III’s positie in deze strijd bevestigen, is het aannemelijk dat hij als burggraaf en ambachtsheer een rol speelde in het balanceren van stedelijke belangen en adellijke tradities.

💍 Familie en dynastie

Dirk III huwde met Machteld Oem, dochter van Gilles Oem, heer van Barendrecht. Dit huwelijk was een strategische alliantie tussen twee invloedrijke geslachten. Uit hun verbintenis werden vier zonen geboren:

• Philips IV van Wassenaer – zijn opvolger en voortzetter van de dynastie.
• Gerrit van Wassenaer
• Willem van Wassenaer
• Dirk IV van Wassenaer

Daarnaast had Dirk III een buitenechtelijke dochter:

• Katrijn van Wassenaer (Volgt 6b)
  Zij trouwde met Dirk Goeswijnsz Say van der Lede. Samen kregen zij één dochter.

 

⚰️ Einde van een tijdperk

Dirk III overleed in 1391 of 1392, aan het einde van een eeuw die werd gekenmerkt door pestepidemieën, politieke twisten en de opkomst van steden als machtsfactoren. Zijn leven weerspiegelt de overgang van de klassieke feodale adel naar een meer bestuurlijk en stedelijk georiënteerde elite.
Zijn nalatenschap leefde voort in zijn zonen, die het huis Wassenaer verder zouden uitbouwen tot een van de meest prominente adellijke families van Holland…

---

5c. Jacob van Lichtenberg van Lanscroen 

 

⚔️ Een schakel in de voortzetting van de Lichtenbergse lijn

Jacob van Lichtenberg van Lanscroen was de zoon van Jan van Lichtenberg, heer van Lichtenberg, en kleinzoon van Jacob II van Lichtenberg en Aleid van Egmont. Hij groeide op in een familie die diep geworteld was in de adel van Utrecht en Holland, en die door huwelijken en politieke allianties verbonden was met invloedrijke geslachten zoals Egmont, Arkel en Bloemenstein.

Jacob overleed omstreeks 1328, in een tijd waarin de machtsverhoudingen in Utrecht en Holland nog steeds sterk in beweging waren.

 

💍 Huwelijk en gezin

De naam van zijn echtgenote is niet overgeleverd in de bronnen, maar we weten dat Jacob minstens één zoon had:

• Jan van Lichtenberch van Lanscroen (6c)
  Hij zette de lijn voort en kreeg zelf één zoon, waarmee de familie zich nog een generatie handhaafde in de adel van de regio.

 

🕰️ Historische context

Jacob leefde in de vroege veertiende eeuw, een periode waarin de macht van de bisschop van Utrecht, de stedelijke elite en de adel voortdurend botsten. De familie Lichtenberg had in de voorgaande generatie een belangrijke rol gespeeld in de Utrechtse politiek, met zijn grootvader Jacob II als aanvoerder van de pro-Hollandse partij.

Hoewel Jacob zelf minder prominent in de bronnen voorkomt, was zijn rol als erfgenaam en voortzetter van de familie cruciaal. Door zijn zoon Jan bleef de naam Lichtenberch van Lanscroen voortleven, en werd de dynastie nog een generatie doorgegeven.

✨ Dit verhaal laat zien hoe de familie Lichtenberg zich via Jacob en zijn zoon Jan verder ontwikkelde, ondanks het verdwijnen van hun politieke macht in Utrecht.

 

---

5d. Jan van Bloemenstein

 

🛡️ Heer van Bloemenstein in een tijd van dynastische allianties

Jan van Bloemenstein werd rond 1300 geboren als zoon van Sweder I van Bloemenstein, heer van Bloemenstein, en diens echtgenote N.N. van Lichtenberg, dochter van Jacob II van Lichtenberg en Aleid van Egmont. Daarmee was Jan erfgenaam van twee invloedrijke adellijke huizen: de Bloemensteins, met hun zetel nabij Culemborg, en de Lichtenbergs, die een leidende rol speelden in de Utrechtse politiek van de dertiende eeuw.

 

💍 Huwelijk en nageslacht
Jan huwde Hadewich van Raephorst, dochter van Gerard van Raephorst en Jutte die Vriese. De familie van Raephorst behoorde tot de ridderschap van het Sticht Utrecht en bezat aanzienlijke landerijen. Dit huwelijk versterkte de positie van de Bloemensteins in het netwerk van de regionale adel.

Jan overleed in 1399, waarmee hij het einde markeerde van een generatie die de overgang meemaakte van de feodale naar de laatmiddeleeuwse machtsstructuren in het Sticht.
Uit het huwelijk van Jan en Hadewich werd een zoon geboren:

• Sweder II van Bloemenstein (ca. 1300 – ….) (Volgt 6d)
  Hij trouwde met een vrouw uit het geslacht van Rossum, een familie met wortels in het Gelderse rivierengebied. Samen kregen zij één dochter, waarmee de erfopvolging van de Bloemensteinse lijn via de vrouwelijke lijn werd voortgezet — een teken van de afnemende mannelijke lijn binnen dit geslacht.

🕰️ Historische context
De veertiende eeuw was een tijd van politieke fragmentatie en sociale verandering. De invloed van de adel werd uitgedaagd door de opkomst van steden, gilden en centraliserende vorsten. Families als de Bloemensteins, die hun macht baseerden op landbezit en ridderschap, moesten zich aanpassen aan een veranderende wereld.

Door strategische huwelijken — met de Lichtenbergs, Raephorsts en van Rossums — wisten zij hun positie te behouden, al verschoof de macht steeds meer naar andere maatschappelijke krachten.

 

---

5e. Catharina van Egmond

👑 Vrouwelijke spil in adellijke netwerken

Catharina van Egmond, geboren rond 1338, was een dochter van Jan I van Egmond en Guyotte van Amstel. Als lid van het invloedrijke huis Egmond stond zij aan de wieg van diverse adellijke allianties in het graafschap Holland. Haar leven weerspiegelt hoe adellijke vrouwen, vaak via huwelijk en nageslacht, een cruciale rol speelden in het politieke en sociale weefsel van hun tijd.

 

💍 Huwelijk met Bartholomeus van Raephorst

Catharina huwde met Bartholomeus van Raephorst, zoon van Dirk van Raephorst en Machteld van Outshoorn. De familie Raephorst was een gevestigde adellijke familie in Holland, met bezittingen en invloed in de regio rond Rijnland en het huidige Zuid-Holland. Door dit huwelijk werden de huizen Egmond en Raephorst met elkaar verbonden, wat de positie van beide geslachten versterkte.

 

👶 Kinderen en dynastische voortzetting

Uit het huwelijk tussen Catharina en Bartholomeus werden vier kinderen geboren:

• Adriaan van Raephorst (overleden in 1473), die de familielijn voortzette in een periode van politieke consolidatie na de Hoekse en Kabeljauwse twisten.
• Dirk van Raephorst, over wie minder bekend is
• Beatrix van Raephorst, mogelijk betrokken bij verdere huwelijksallianties.
• Magtelt van Raephorst (1406–1439) (Volgt 6c)
  Zij trouwde 1e met Filips van Borselen, lid van het machtige Zeeuwse geslacht Borselen, dat nauwe banden had met het grafelijk hof.
  Daarna trouwde zij met Dirck IJsbrantsz van Der Woerdt, uit welk huwelijk zes kinderen voortkwamen.
  Dit tweede huwelijk verbond haar met een familie die actief was in het ambtelijke en bestuurlijke leven van Holland.

 

⚰️ Overlijden en nalatenschap

Catharina overleed in 1406, in een tijd waarin Holland zich herstelde van interne twisten en de adel zich herpositioneerde tegenover de opkomende steden.
Haar leven, hoewel minder zichtbaar in militaire of bestuurlijke archieven, was van groot belang voor de dynastieke continuïteit en de sociale stabiliteit van de Hollandse elite…

 

 

 

 

💍 Een strategisch huwelijk

Op 30 oktober 1370 werd het huwelijkscontract opgesteld tussen Katryn en Dirk Goeswijnsz Say van der Lede, een edelman uit de omgeving van Schiedam. Dirk Say, geboren rond 1345, was de zoon van Goeswijn Jansz. Saij, die beleend was te Schiedam. Hoewel Dirk van lagere adel was, bekleedde hij diverse belangrijke functies:

• Baljuw van Schiedam – als vertegenwoordiger van de graaf in juridische en bestuurlijke zaken.
• Leenman van Wassenaar – waarmee hij onder de invloed van zijn schoonfamilie kwam te staan.
• Schout van Katwijk – verantwoordelijk voor ordehandhaving en rechtspraak.
• Rentmeester van Wassenaer – aangesteld op 13 juli 1380, met een jaarsalaris van 20 pond Hollands.

Het huwelijk werd bekrachtigd met een royale medegave van Dirk III: een jaarlijkse rente van 30 pond Hollands en 5 morgen land onder Kethel.

Deze gift bevestigde Katryn’s status en zorgde ervoor dat haar echtgenoot economisch en politiek kon stijgen binnen de regionale elite.

 

🏡 Sociale positie van bastaardkinderen

Hoewel Katryn als buitenechtelijk kind geboren werd, toont haar huwelijk aan dat bastaarddochters van hoge adel toch een rol konden spelen in het politieke schaakspel van huwelijksallianties. Door haar vaders erkenning en de medegave werd zij een brug tussen de hoge en lagere adel, en droeg zij bij aan het versterken van de Wassenaerse invloed in Schiedam en Katwijk.

 

👶 Nageslacht en dynastische voortzetting

Katryn en Dirk Say kregen één dochter:

• Adriaena Dierc Zayensz van der Lee (Volgt 7b)
  Zij trouwde met Pieter II van Roden, heer van Rhoon, waarmee de familiebanden zich verder uitbreidden richting het zuiden van Holland. Uit dit huwelijk kwamen twee kinderen voort, waarmee de lijn van Katryn van Wassenaer voortleefde in de adellijke kringen van Rhoon.

 

⚰️ Einde van een leven in dienst van dynastie

Dirk Goeswijnsz Say overleed omstreeks 1421, na een lange carrière in dienst van de Wassenaerse belangen.
Katryn’s leven, hoewel minder gedocumenteerd dan dat van haar man en vader, weerspiegelt de subtiele maar belangrijke rol die vrouwen — zelfs buitenechtelijke dochters — konden spelen in het weefsel van middeleeuwse macht en bezit…

---

 

6c. Jan van Lichtenberch van Lanscroen

⚔️ Een heer in de nadagen van de middeleeuwse Lichtenbergse macht

Jan van Lichtenberch van Lanscroen was de zoon van Jacob van Lichtenberch van Lanscroen († ca. 1328) en kleinzoon van Jan van Lichtenberg (1287–ca. 1315).
Jan overleed na 1399. Zijn leven viel in een periode waarin de macht van de adel in het Sticht Utrecht en Holland steeds meer onder druk kwam te staan door de opkomst van steden en veranderende machtsstructuren.

 

💍 Huwelijk en gezin

De naam van zijn echtgenote is niet overgeleverd, maar we weten dat Jan minstens één zoon had:

• Jan van Lichtenberch van Lanscroen (geb. ca. 1385 – …)(Volgt 7c)
  Gehuwd met Aleid Taets van Amerongen, afkomstig uit een invloedrijk adellijk geslacht uit de omgeving van Utrecht. Uit dit huwelijk werd één zoon geboren, waarmee de lijn van Lichtenberch van Lanscroen nog een generatie werd voortgezet.

 

🕰️ Historische context

De late veertiende eeuw was een tijd van politieke instabiliteit in de Lage Landen. Het Sticht Utrecht kende voortdurende conflicten tussen de bisschop, de stedelijke elite en de adel. Families als de Lichtenbergs, ooit machtige spelers in de stadspolitiek van Utrecht, zagen hun invloed geleidelijk afnemen.

---

6d. Sweder II van Bloemenstein

 

🛡️ Een erfheer tussen Utrechtse en Gelderse adel
Sweder II van Bloemenstein, geboren rond 1300,  was de zoon van Jan van Bloemenstein en Hadewich van Raephorst, en kleinzoon van Sweder I van Bloemenstein en N.N. van Lichtenberg. Daarmee stamde hij uit een lijn die verbonden was met invloedrijke geslachten uit het Sticht Utrecht, Holland en Gelre.

 

💍 Huwelijk en dochter

Sweder II trouwde met een vrouw uit het geslacht van Rossum, dochter van Gossewijn van Rossum. De familie van Rossum was een vooraanstaand adellijk geslacht uit het rivierengebied, met bezittingen en invloed rond het Gelderse Rossum en het Land van Maas en Waal.
Zij kregen samen een dochter:

• Johanna Sweersdr van Bloemensteyn († 1406) (Volgt 7d)
  Zij trouwde met Johan van Brakel. Samen kregen zij twee zonen.

🕰️ Historische context

Sweder II en Johanna leefden in een periode van overgang: de veertiende eeuw kende veel regionale conflicten, maar ook toenemende centralisatie van macht onder vorsten. Adellijke families als de Bloemensteins, van Rossums, en van Brakels behielden hun invloed door strategische huwelijken en het beheer van landerijen.

 

---

6e. Magtelt van Raephorst

👑 Vrouw tussen dynastie en stedelijke macht

Magtelt van Raephorst, geboren vóór 1406 en overleden na 7 augustus 1439 te Antwerpen, was een vrouw van adellijke afkomst die via twee huwelijken verbonden was met invloedrijke geslachten in Holland en Zeeland. Haar leven weerspiegelt de rol van adellijke vrouwen als schakels tussen dynastieën, stedelijke elites en religieuze instellingen in de laatmiddeleeuwse Nederlanden.

 

🏰 Afkomst huwelijken

Magtelt stamde uit het geslacht van Raephorst, een familie met wortels in de Hollandse adel. Haar eerste huwelijk was met Filips van Borselen, zoon van Claas van Borselen en Andele Staelinne. De familie van Borselen was een van de machtigste Zeeuwse geslachten, met nauwe banden aan het hof van de graven van Holland en later de Bourgondische hertogen. Filips overleed in 1431, waarmee Magtelt weduwe werd in een tijd van politieke onrust en dynastieke herschikkingen.

Na de dood van Filips hertrouwde Magtelt met Dirck IJsbrantsz van Der Woerdt, geboren in 1400. Hij was de zoon van IJsbrant Dircxs van der Woert en Hadewij Dircksd van Hodenpijl. Dirck was ridder en bekleedde de functie van Heilige Geestmeester van ’s-Gravenhage, een belangrijke positie binnen het stedelijke armenzorgbestuur. Hij wordt voor het eerst genoemd in 1421, waarmee hij deel uitmaakte van de opkomende stedelijke elite die zich steeds meer verweefde met de lagere adel.

 

👶 Nageslacht: De opkomst van de familie Van der Woerd

Uit het tweede huwelijk van Magtelt en Dirck werden zes kinderen geboren, die allen hun stempel zouden drukken op de Hollandse samenleving:

• Pieter Dircksz van Der Woerd (1433–1490) – mogelijk actief in bestuurlijke of juridische functies.
• Gijsbert Dircksz van Der Woerd(e) (1435–…) – over wie minder bekend is, maar vermoedelijk ook lokaal invloedrijk.
• Willem Dircksz van Der Woerd (1437–1500) – zijn naam duikt op in latere bronnen, mogelijk als ambtenaar of leenman.
• Rover Dircksz van Der Woerde (1440–…) – een zeldzame voornaam, mogelijk verwijzend naar een bijnaam of militaire rol.
• IJsbrant Dircksz van Der Woert (1442–…) – vernoemd naar zijn grootvader, wat duidt op het belang van familietraditie.
• Machteld Dircksdr van Der Woerdt (1448–1510) (Volgt 7c)
  Zij huwde met Jacob Kerstantsz (Corssen) van der Vliet, met wie zij één zoon kreeg. Deze verbintenis versterkte de banden tussen de Van der Woerd-familie en de stedelijke elite van Holland.

 

⚰️ Laatste jaren en nalatenschap

Magtelt overleed na 7 augustus 1439 in Antwerpen, een stad die in de 15e eeuw uitgroeide tot een belangrijk handels- en bestuurscentrum in de Bourgondische Nederlanden. Haar overlijden daar suggereert dat zij mogelijk betrokken was bij familieaangelegenheden of handelszaken.

Haar leven vormt een brug tussen de klassieke ridderschap van de Hollandse adel en de opkomende stedelijke bestuurscultuur van de late middeleeuwen.
Via haar kinderen en kleinkinderen leefde haar invloed voort in zowel adellijke als burgerlijke kringen…

____________________________________________________________________________________________

ZEVENDE GENERATIE

7a. Willem van Egmont

 

🏰 Bourgondisch staatsman en dynastische spil

Willem van Egmont (1412 – 1483)

Willem van Egmont, geboren op 26 januari 1412, was een sleutelfiguur in de overgang van middeleeuwse feodale macht naar de gecentraliseerde Bourgondische heerschappij in de Nederlanden. Als heer van Egmond, IJsselstein, Schoonderwoerd en Haastrecht, ambachtsheer van Hoogeveen en stadhouder van Gelre, stond hij op het kruispunt van dynastieke belangen, politieke intriges en internationale diplomatie.

👑 Afkomst en vroege loopbaan

Willem was de zoon van Jan II van Egmont (Jan met de bellen) en Maria van Arkel, en de jongere broer van Arnold van Egmont, hertog van Gelre. Zijn familie behoorde tot de hoogste adel van Holland en Gelre, met nauwe banden met het Bourgondische hof. In 1444 ontving Willem van zijn broer de heerlijkheid Mechelen, maar moest deze in 1459 afstaan aan Jan van Wesemael, maarschalk van Brabant, na een conflict over het rechtmatige bezit. Mechelen kwam uiteindelijk in handen van Karel de Stoute.

✝️ Pelgrimstocht en pauselijke erkenning

Tussen 1458 en 1464 ondernam Willem met zijn broers een pelgrimstocht naar het Heilige Land, een onderneming die in die tijd niet alleen religieuze betekenis had, maar ook prestige en politieke waarde. Tijdens deze reis werd hij in Rome plechtig ontvangen door paus Pius II — een erkenning van zijn status en invloed.⚔️ Politieke rol in GelreHoewel Willem in 1452 tot raadsheer bij het Hof van Holland werd benoemd, verbleef hij vooral in Gelre, waar hij zijn broer Arnold steunde in diens conflict met zoon Adolf van Egmont. Toen Adolf zijn vader gevangen zette, leidde Willem de pro-Bourgondische factie. In 1473, na de machtsovername door Karel de Stoute, werd Willem benoemd tot stadhouder van Gelre. Hij voelde zich echter te oud voor het ambt, dat later door zijn zoon Willem jr. zou worden vervuld.In 1477 werd Willem opgenomen in de Grote Raad van Maria van Bourgondië, een teken van zijn blijvende invloed. Een jaar later werd hij in Brugge tot ridder van de prestigieuze Orde van het Gulden Vlies geslagen — een van de hoogste eerbewijzen binnen het Bourgondische rijk.💍 Huwelijk en dynastieOp 22 januari 1437 trad Willem in het huwelijk met Walburga van Meurs, vrouwe van Baer en Lathum, dochter van Frederik van Meurs en Engelberta van Kleef. Uit dit huwelijk kwamen zeven kinderen voort, waaronder drie zonen die een sleutelrol zouden spelen in de Bourgondisch-Habsburgse dynastie:

• Jan III van Egmont, graaf van Egmont, voorvader van Lamoraal van Egmont.
• Frederik van Egmont, graaf van Buren, voorvader van Anna van Egmont, de eerste echtgenote van Willem van Oranje.
• Willem van Egmont jr., stadhouder van Gelre.

Daarnaast had Willem vier dochters:

• Anna van Egmont (1440–1462), gehuwd met Bernard van Bentheim.
• Elisabeth van Egmont (†1539), gehuwd met Gijsbrecht van Bronckhorst.
• Walburgia van Egmont, trad in als non te Renkum.
• Margaretha van Egmont, gehuwd met Johan van Merode en later met Godert Torck.

👶 Buitenechtelijke kinderen

Willem had ten minste vijf kinderen bij andere vrouwen, waaronder:

• Nicolaas van Egmond, gevangen op het Valkhof (1478–1481) samen met zijn halfbroers.
• Hendrik van Egmond († vóór 1511).
• Baertgen van Egmond (1430–1508) (Volgt 8a)
  Zij was gehuwd met Bartholomeus Hendriksz van Dorp. Zij kregen drie kinderen.
• Frederik van Egmond.
• Hendrika van Egmond, gehuwd met Willem van Tuyl van Bulckesteijn (†1449).

 

⚰️ Einde van een dynastisch leven

Willem van Egmont overleed op 19 januari 1483 te Grave.
Zijn leven weerspiegelt de overgang van regionale adellijke macht naar Bourgondische centralisatie, en zijn nageslacht zou een cruciale rol spelen in de politieke en militaire geschiedenis van de Nederlanden — tot aan de Tachtigjarige Oorlog…

 

---

7b. Adriaene Dierc Zayensz van der Lee 

 

🌹 Vrouw tussen adel, symboliek en stedelijke macht

Adriaene Dierc Zaijens van der Lee, geboren aan het begin van de 15e eeuw, was een dochter van Katryn van Wassenaer en Dirck Zaij Goeswijnsz van der Lede. Haar afkomst verenigde twee adellijke lijnen: het prestigieuze huis Wassenaer en het geslacht Van der Lede, dat via de Say-tak verbonden was met de ambachtelijke en bestuurlijke elite van Zuid-Holland.

 

🛡️ Wapen en identiteit

Adriaene’s identiteit als adellijke vrouw werd visueel bevestigd in haar alliantiewapen, dat te zien is op een gebrandschilderd raam in het kasteel van Rhoon.
Dit wapen combineert:
Van der Lee: drie rozen — een klassiek symbool van adel, schoonheid en verbondenheid.
Wassenaer: wassende maantjes — het kenmerkende motief van het huis Wassenaer, dat eeuwenlang een prominente rol speelde in Holland.

Deze combinatie van symbolen weerspiegelt haar dubbele afkomst en haar rol als brug tussen adellijke traditie en stedelijke invloed.

 

💍 Huwelijk en nageslacht

Voor 28 februari 1414 trad Adriaene in het huwelijk met Pieter II van Roden, ook bekend als Pieter ute Duvelant. Hij werd geboren rond 1380 en overleed vóór 26 september 1454. Zoon van Boudijn van Roden en Willemina Vranc Dirc Zaijendr.
Pieter was: Ambachtsheer van Rhoon (1411–1437) en Schepen van Dordrecht (1445).
Zijn functies tonen aan dat hij actief was in zowel het lokale bestuur als de stedelijke rechtspraak, en dat hij via zijn huwelijk met Adriaene zijn positie versterkte binnen de Hollandse elite.

Uit het huwelijk tussen Adriaene en Pieter II van Roden werden twee kinderen geboren:

• Wilhelmina Pietersdr van Rhoon († ±1480),  gehuwd met Dirk Tielmansz Oem. Zij kregen één dochter.
• Pieter III van Roden (±1420–1509) (Volgt 8b)
  Hij trouwde met Margriet Gerritsdr Storms van Weena. Samen kregen zij één zoon, waarmee de lijn van Van Roden werd voortgezet in de 16e eeuw.

 

🏰 Leven in een veranderende wereld

Adriaene leefde in een tijd waarin de Bourgondische centralisatie steeds meer grip kreeg op de lokale adel. Haar leven, gesitueerd tussen de ambachtelijke macht van Rhoon en de stedelijke invloed van Dordrecht, weerspiegelt de overgang van feodale autonomie naar gecentraliseerd bestuur.
Via haar wapen, haar huwelijk en haar nageslacht bleef haar naam verbonden aan het kasteel van Rhoon…

---

7c. Jan van Lichtenberch van Lanscroen

 

⚔️ Verbonden met de adel van Amerongen

Jan van Lichtenberch van Lanscroen werd rond 1385 in Utrecht geboren als zoon van Jan van Lichtenberch van Lanscroen († na 1399). Hij stamde uit de oude familie Lichtenberg, die in de dertiende eeuw een belangrijke rol speelde in de stad Utrecht.

 

💍 Huwelijk en nageslacht

Jan huwde met Aleid Taets van Amerongen, dochter van Johan Taets van Amerongen en Margaretha van Colverschoten. Daarmee verbond hij de Lichtenbergse lijn met het geslacht Taets van Amerongen, een invloedrijke familie uit de Utrechtse adel, die hun macht baseerde op landbezit en hun rol in het Sticht.
Uit dit huwelijk werd rond 1410 een zoon geboren:

• Werner van Lichtenberch (Volgt 8c)
  Over hem is weinig bekend, maar hij had in ieder geval één dochter

 

🕰️ Historische context

Jan en Werner leefden in de overgang van de veertiende naar de vijftiende eeuw, een tijd waarin de macht van de adel in het Sticht Utrecht steeds meer onder druk kwam te staan door de opkomst van steden en door de invloed van de bisschop van Utrecht. Families als de Lichtenbergs, ooit machtige spelers in de stedelijke politiek, zagen hun rol verschuiven naar landbezit en huwelijksallianties.

Het huwelijk met Aleid Taets van Amerongen en de verbinding met de families Amerongen en Colverschoten laat zien hoe de Lichtenbergs hun positie probeerden te behouden door strategische verbintenissen, ook al verdween hun directe politieke invloed in Utrecht.

---

 

7d. Johanna Sweersdr van Bloemensteyn

 

👩 Een erfdochter tussen rivieren, kastelen en ridderschap

Johanna werd geboren als dochter van Sweder II van Bloemenstein en N.N. van Rossum, en stamde uit een adellijke lijn die verbonden was met de families van Lichtenberg, van Egmont, van Raephorst en van Rossum. Haar naam, Sweersdr, verwijst naar haar vader Sweder, en haar huwelijk markeerde een nieuwe verbintenis tussen de Utrechtse en Gelderse adel.

 

💍 Huwelijk en nageslacht

Johanna trouwde met Johan van Brakel, geboren rond 1360, zoon van Dirck Johansz van Brakel en Elisabeth van Polanen. De familie van Brakel was gevestigd in het Gelderse rivierengebied, met invloed in plaatsen als Zuilichem, waar Johan in 1417 als schepen optrad — een belangrijke bestuurlijke functie in de lokale rechtspraak en bestuur.

Johan overleed na 27 augustus 1427, waarmee hij een lange levensloop kende in een tijd van politieke consolidatie onder Bourgondische invloed.
Uit dit huwelijk werden twee zonen geboren:

• Dirck Jansz van Brakel (ca. 1385 – …)
  Over hem is weinig bekend.
• Johan van Brakell (ca. 1390 – †1472) (Volgt 8d)
  Gehuwd met Sophia Jansdr van Beynhem, waarmee hij de familie verbond aan het geslacht van Beynhem.
  Zij kregen één zoon, waarmee de lijn van Brakel werd voortgezet in de vijftiende eeuw.

 🕰️ Historische context

Johanna en Johan leefden in een tijd waarin de macht van lokale adel werd uitgedaagd door de opkomst van steden en de centralisatie onder Bourgondische heerschappij. Toch bleven families als de van Brakels, van Polanen, en van Bloemenstein invloedrijk via hun landbezit, bestuurlijke functies en huwelijksallianties.

De rol van Johan als schepen van Zuilichem toont aan dat deze familie niet alleen militair en adellijk actief was, maar ook bestuurlijk betrokken bij de lokale gemeenschap.

✨ Dit verhaal laat zien hoe de dynastieën van Bloemenstein, Rossum, Polanen en Brakel zich via Johanna en Johan verweefden tot een netwerk van invloedrijke geslachten in het rivierengebied van de Lage Landen.

 

---

7e. Machteld Dircksdr van der Woerdt

 

🌸 Brug tussen adel en stedelijke elite

Machteld Dircks van der Woerdt, geboren in 1448 en overleden in 1510, was een vrouw van adellijke afkomst die via haar huwelijk en nageslacht een belangrijke rol speelde in de bestuurlijke netwerken van het laatmiddeleeuwse Holland.
Als dochter van Dirck IJsbrantsz van der Woerdt en Machteld van Raephorst stamde zij uit twee vooraanstaande geslachten die hun wortels hadden in de ridderschap en het lokale bestuur.

 

💍 Huwelijk en nageslacht

Machteld huwde met Jacob Kerstantsz (Corssen) van der Vliet, geboren eveneens in 1448 en overleden op 7 april 1482 te Naaldwijk. Jacob was de zoon van Kerstant Jansz en bekleedde de functie van Heilige Geestmeester te Naaldwijk van 1445 tot zijn dood in 1482. Deze functie hield toezicht op de armenzorg en het beheer van liefdadige instellingen — een teken van aanzien en vertrouwen binnen de gemeenschap.

Hun huwelijk verenigde de adellijke afkomst van Machteld met de stedelijke invloed van de familie Van der Vliet, die actief was in het bestuur van Naaldwijk en omgeving.

Uit hun huwelijk werd één zoon geboren:

• Kerstant Jacobs van der Vliet (1470–1524) (Volg 8c)
  Hij trouwde met Machteld Meesdr van Dorp. Dit huwelijk verbond de familie Van der Vliet met het geslacht Van Dorp, dat eveneens actief was in bestuurlijke en kerkelijke functies. Samen kregen zij twee kinderen, waarmee de lijn van Machteld werd voortgezet in de 16e eeuw.

 

🏛️ Leven in een veranderende samenleving

Machteld leefde in een tijd waarin de Bourgondische centralisatie steeds meer invloed kreeg op het lokale bestuur. Haar familie bewoog zich tussen de wereld van de ridderschap en de opkomende stedelijke bestuurscultuur. Via haar huwelijk en nageslacht droeg zij bij aan de verweving van adellijke traditie met stedelijke macht — een kenmerk van de laatmiddeleeuwse samenleving in Holland.

____________________________________________________________________________________________

ACHTSTE GENERATIE

8a. Baertgen van Egmond

 

🌿 Een bastaarddochter met adellijke erfenis

Baertgen van Egmond, geboren rond 1430 en overleden in 1508 te Naaldwijk, was een buitenechtelijke dochter van Willem van Egmont, heer van Egmond en stadhouder van Gelre, en Aleid van Kreijnck, vrouwe van Baeck. Ondanks haar status als bastaarddochter, speelde Baertgen een opmerkelijke rol in het voortzetten van de invloed van het huis Egmont in bestuurlijke en stedelijke kringen.

 

🏰 Afkomst en erkenning

Baertgen’s afkomst werd nooit formeel gelegaliseerd, maar haar positie binnen de familie Egmont blijkt uit meerdere aanwijzingen:
Haar echtgenoot en zoon waren rentmeesters van de Abdij van Egmond, een functie die doorgaans werd toevertrouwd aan personen met nauwe banden tot het huis.
Haar kleinzoon Jacob Willemsz. van Dorp, schepen en burgemeester van ’s-Gravenhage, voerde een gevierendeeld familiewapen waarin het Van Egmond-wapen prominent aanwezig was.

Deze heraldiek bevestigt Baertgen’s dynastische verbinding en de erkenning van haar nageslacht binnen de adellijke traditie.

 

💍 Huwelijk met Bartholomeus van Dorp

Baertgen huwde Bartholomeus Hendriksz van Dorp, geboren rond 1440 en overleden op 16 mei 1520 te Den Haag. Hij was de zoon van Hendrik Bertelmeesz van Dorp en bekleedde diverse functies:
Kerkmeester te Naaldwijk (1475), Rentmeester van de Abdij van Egmond, Schepen van ’s-Gravenhage (1510, 1515, 1517), Leenman van Hontshol

Zijn loopbaan weerspiegelt een opkomst binnen de stedelijke elite, mede mogelijk gemaakt door zijn huwelijk met Baertgen en de banden met het huis Egmont.

 

👶 Kinderen en nageslacht

Uit het huwelijk tussen Baertgen en Bartholomeus werden drie kinderen geboren:

• Willem Bartholomeusz Meesen (±1471–…), vermoedelijk de vader van Jacob Willemsz. van Dorp.
• Machteld Bartholomeusd van Dorp (Dorpius) (±1475–1524) (Volg Het Verhaal van Arkel vanaf nr. 9a)
  Zij was gehuwd met Kerstant Jacobs van der Vliet, met wie zij twee kinderen kreeg.
• Martinus Bartholomeusz van Dorpius (1485–1525), mogelijk actief in kerkelijke of bestuurlijke kringen.

 

⚰️ Einde van een stille dynastie

Baertgen overleed in 1508 te Naaldwijk, een plaats die in de late middeleeuwen uitgroeide tot een belangrijk centrum van landelijk bestuur en kerkelijk leven. Haar leven toont hoe ook buitenechtelijke kinderen van hoge adel via huwelijk, functie en nageslacht een blijvende rol konden spelen in het politieke en sociale netwerk van de Nederlanden.

---

8b. Pieter III van Roden

 

🏰 Heer van Rhoon en bouwer van land en dynastie

Pieter III van Roden, geboren rond 1420, was een telg uit het geslacht Van Roden, dat via zijn moeder Adriane Dierc Zaijendr van der Lee verbonden was met het huis Wassenaer. Zijn vader, Pieter II van Roden, was ambachtsheer van Rhoon en schepen van Dordrecht. Pieter III erfde niet alleen land en titels, maar ook een rol in het politieke en landschappelijke vormgeven van het Zuid-Hollandse rivierengebied.

 

🛡️ Opbouw van bezit en macht

Pieter III begon zijn heerschappij geleidelijk en verkreeg de hoge heerlijkheid 1497, inpolderaar van de Rhoonse polders Gijsenland, Nijenland en JanCorneliszoonland.
Het toont zijn strategisch vermogen om via aankoop, erfopvolging en leenrecht zijn positie te versterken.
De polders waren cruciaal voor landbouw, bewoning en economische ontwikkeling, en tonen zijn rol als bouwer van het Hollandse landschap.

 

🔥 Oorlog en verwoesting

In 1489 werd zijn kasteel in Rhoon geplunderd en verbrand door de benden van jonker Frans van Brederode, een edelman die in opstand kwam tegen het Bourgondische gezag. Deze gebeurtenis illustreert de instabiliteit van de periode, waarin lokale heren vaak het slachtoffer werden van bredere politieke conflicten.

 

💍 Huwelijk en dynastie

Tussen 1460 en 23 mei 1474 huwde Pieter met Margriet Gerritsdr Storms van Weena, geboren rond 1440 in Delft.
Zij was de dochter van Gerrit Willem Stormsz van Weena, schepen en thesaurier van Delft, en Maria Vranck Lambrechtsdr van der Meer. Dit huwelijk verbond Pieter met de stedelijke elite van Delft, wat zijn invloed verder vergrootte.

Uit dit huwelijk werd geboren:

• Pieter IV van Roden (±1460–1534) (Volgt 9a)
  Hij trouwde met Anna van Grave en zij kregen zeven kinderen.
  Hiermee werd de dynastie voortgezet tot diep in de 16e eeuw.

 

⚰️ Einde van een bouwer

Pieter III van Roden overleed op 28 juni 1509, na een leven van bestuurlijke consolidatie, landschappelijke vernieuwing en dynastische versterking.
Zijn nalatenschap leeft voort in de polders van Rhoon, de archieven van de Hollandse adel en de genealogieën van zijn nageslacht.

---

 

8c. Werner van Lichtenberch

 

⚔️ De laatste bekende mannelijke tak van Lichtenberch

Werner van Lichtenberch werd rond 1410 geboren als zoon van Jan van Lichtenberch van Lanscroen en Aleid Taets van Amerongen. Daarmee was hij een erfgenaam van de oude familie Lichtenberg, die in de dertiende eeuw een belangrijke rol speelde in de stad Utrecht en later via de tak van Lanscroen voortleefde.

Hoewel er weinig bronnen over Werner bewaard zijn gebleven, weten we dat hij gehuwd was met een onbekende vrouw en dat hij minstens één dochter kreeg:

• Bely Wemaers van Lichtenberch (ca. 1440 – ca. 1535) (Volgt 9b)
  Zij  trouwde met Willem Snoyenss van Oostrum. Samen kregen zij twee kinderen.

🕰️ Historische context

De vijftiende eeuw was een periode van overgang in de Lage Landen. De macht van de adel nam geleidelijk af door de opkomst van steden en de centralisatie van vorstelijke macht onder Bourgondische heerschappij. Families zoals de Lichtenberchs, ooit machtige spelers in de Utrechtse politiek, zagen hun rol verschuiven naar landbezit en huwelijksallianties…

---

8d. Johan van Brakell

 

⚔️ Heer van Kermestein en gerichtsman van de Neder-Betuwe

Johan van Brakell werd rond 1390 geboren als zoon van Johanna Sweersdr van Bloemensteyn en Jan Dircksz van Brakel. Daarmee was hij erfgenaam van een lijn die verbonden was met de geslachten Bloemenstein, Rossum, Polanen en Brakel — allen families met aanzien in het rivierengebied en het Sticht Utrecht.

Hij bekleedde een belangrijke functie als gerichtsman van de Neder-Betuwe in 1440, een rol waarin hij betrokken was bij rechtspraak en bestuur in de regio. Op 7 maart 1462 werd hij bovendien beleend met huize Kermestein onder Lienden, een versterkt huis dat zijn status als landheer bevestigde. Johan overleed tussen 7 maart 1462 en 24 augustus 1472 te Lienden.

💍 Huwelijk en zoon

Johan huwde Sophia Jansdr van Beynhem, afkomstig uit een invloedrijke familie in de omgeving van Lienden.
Uit dit huwelijk werd een zoon geboren:

• Johan van Brakell (ca. 1440 – ….) (Volgt 9c)
  Gehuwd met Catharina van Leefdael. Samen kregen zij één zoon.

🕰️ Historische context

Johan leefde in een tijd waarin de Betuwe en het Sticht Utrecht deel uitmaakten van de machtsstrijd tussen lokale adel, steden en de Bourgondische hertogen. Als gerichtsman en beleende heer van Kermestein stond hij midden in deze ontwikkelingen. Zijn rol als bestuurder en landheer toont hoe families als de van Brakells hun invloed behielden door functies in het lokale bestuur en door strategische huwelijken met geslachten als van Beynhem en van Leefdael.

---

 

8e. Kerstant Jacobs van der Vliet

 

 

🏡 Bestuurder van Naaldwijk en erfgenaam van adellijke netwerken

Kerstant Jacobs van der Vliet, geboren in 1470  te Naaldwijk, was een sleutelfiguur in het lokale bestuur van het Westland in een tijd waarin stedelijke en ambachtelijke elites steeds nauwer verweven raakten met adellijke families. Zijn leven weerspiegelt de overgang van middeleeuwse feodale structuren naar een meer gecentraliseerd en burgerlijk bestuur in Holland.

 

🧬 Afkomst en familiebanden

Kerstant was de zoon van Jacob Kerstantsz (Corssen) en Machteld Dircks van der Woerdt, en groeide op in een familie die via zijn moeder verbonden was met het geslacht Van Raephorst en Van der Woerdt — beide met wortels in de ridderschap. Zijn vader was Heilige Geestmeester te Naaldwijk, een functie die toezicht hield op armenzorg en liefdadigheid, en die aanzien gaf binnen de lokale gemeenschap.

Kerstant woonde tussen 1495 en 1513 op de hofstede ‘Hoge Werf’, een landgoed dat symbool stond voor zijn status als landeigenaar en bestuurder.

 

🏛️ Bestuurlijke functies

Kerstant volgde zijn vader in diens maatschappelijke betrokkenheid.
Hij was Kerkmeester van Naaldwijk in 1497 en 1498 — verantwoordelijk voor het beheer van kerkelijke goederen en financiën.
En in 1497 was hij ook Heilige Geestmeester van Naaldwijk in 1497 — een rol die hem verbond met de sociale zorgstructuren van de gemeenschap.
Deze functies tonen aan dat hij niet alleen erfgenaam was van adellijke tradities, maar ook actief deelnam aan het stedelijke bestuur en de religieuze infrastructuur van zijn tijd.

 

💍 Huwelijk en nageslacht

Kerstant huwde Machteld Meesdr van Dorp, geboren in 1475 en overleden op dezelfde dag als hij — 11 oktober 1524. Zij was de dochter van Baertgen van Egmont, een bastaarddochter van Willem van Egmont, en van Bartholomeus (Mees) Hendriksz van Dorp. Via dit huwelijk werd Kerstant verbonden met het huis Egmont, een van de meest invloedrijke adellijke geslachten in Holland en Gelre.

Uit hun huwelijk werden twee kinderen geboren:

• Alijt Corssen van Vliet van der Woerdt (Volg Het verhaal van Arkel vanaf nr. 10a)
  Zij was  gehuwd met Anthonis Dirxz van Dijck, met wie zij twee zonen kreeg. Deze verbintenis versterkte de banden tussen de Van der Vliet-familie en andere stedelijke geslachten.
• Willem Corssen van der Vliet, gehuwd met Pietergen Aemendochter, met wie hij één dochter kreeg.
  Ook deze lijn zette de familienaam voort in de 16e eeuw.

 

⚰️ Einde van een verbonden leven

Kerstant overleed op 2 juli 1515, Machteld op 11 oktober 1524, beide in Naaldwijk — een teken van hun blijvende verbondenheid met de streek. Hun leven en nageslacht tonen hoe adellijke afkomst, stedelijke functies en religieuze betrokkenheid samenkwamen in de Hollandse samenleving van de vroege moderne tijd.

____________________________________________________________________________________________

NEGENDE GENERATIE

9a. Pieter IV van Roden

____________________________________________________________________________________________

TIENDE GENERATIE

10a. Gerrit Pieters van Rhoon

 

🏰 Edelman, bestuurder en landbezitter in een tijd van transitie 

Gerrit Pieters van Rhoon, geboren rond 1521 en overleden na 3 oktober 1600, was een sleutelfiguur in het lokale bestuur van het zuidwesten van Holland tijdens een periode van religieuze onrust, politieke centralisatie en landschappelijke ontwikkeling. Als lid van het geslacht Van Roden, erfde hij een traditie van ambachtsheerlijke macht en bestuurlijke betrokkenheid.

 

🧬 Afkomst en familie

Gerrit was de zoon van Pieter IV van Roden, ambachtsheer van Rhoon en Pendrecht, en Anna van Grave, dochter van Raes van Grave, heer van Hevere. Zijn afkomst plaatste hem in het hart van de Hollandse adel, met banden tot zowel de lokale als de Zuid-Nederlandse elite.

 

🏛️ Bestuurlijke functies en bezittingen

Gerrit bekleedde diverse functies en verwierf aanzienlijke bezittingen:
Schildknaap in 1553, een adellijke rang die zijn status bevestigde.

• Bewoner van het Huys te Rhoon in 1553, het centrale kasteel van de heerlijkheid.
• Baljuw van Rhoon in 1557, verantwoordelijk voor rechtspraak en ordehandhaving.
• Eigenaar van slot Valckesteyn onder Poortugaal van 1578 tot 1582.
• Heemraad van Rhoon in 1589, betrokken bij waterbeheer en polderzaken.
• Baljuw van Putten en Geervliet in 1593, waarmee hij zijn invloed uitbreidde naar andere ambachten.
• Koop van het land Korendijk van Arnout van Boshuijsen in 1593, waarmee hij zijn landbezit vergrootte in het zuidwestelijk deel van Holland.

Deze functies tonen zijn veelzijdigheid als bestuurder, rechter, landeigenaar en inpolderaar.

 

💍 Huwelijk en nageslacht

Gerrit huwde Catharina van der Does, geboren rond 1522 te Leiden en overleden in 1607/08.
Uit dit huwelijk werd geboren:

• Françoise Gerritsdr van Rhoon (±1545–1636).

Daarnaast verwekte Gerrit een buitenechtelijke dochter bij Katrijna Clementsdr:

• Helena Gerritsdr van Rhoon (±1544–1623) (Volgt 11)
  Zij huwde eerst vóór 1567 met Philip Cornelisz Vermaet, met wie zij twee kinderen kreeg.
  Na het overlijden van Philip huwde zij met Jacob Mathijssen, uit welk huwelijk geen kinderen bekend zijn.

Helena’s erkenning en huwelijken tonen aan dat ook buitenechtelijke kinderen van adellijke afkomst een rol konden spelen in het sociale en bestuurlijke netwerk van hun tijd.

 

⚰️ Einde van een lange loopbaan

Gerrit overleed na 3 oktober 1600, op hoge leeftijd en na een leven van bestuurlijke dienst en dynastische consolidatie. Zijn nalatenschap leeft voort in de archieven van Rhoon, de polders van Korendijk en de genealogieën van zijn nageslacht…

---

10b. Cornelis van Brakell tot Kermestein

 

⚔️ Heer van Tollenburg en leenman van Gaasbeek

Cornelis van Brakell werd circa 1488 te Lienden geboren als zoon van Johan van Brakell en Catharina van Leefdael.
Hij was leenman van Gaasbeek in de Mars en beleend met “de Tollenburg” onder Lienden vanaf 15 november 1520 tot zijn overlijden in 1562.
Dit versterkte huis was een symbool van zijn status en macht in de Neder-Betuwe.

 

💍 Huwelijk en nageslacht

Cornelis huwde Margriet toe Boecop (ca. 1485 – † na 20 augustus 1549), dochter van Udo toe Boecop en Geertruid van Delen. De familie toe Boecop was een aanzienlijke adellijke familie, en dit huwelijk verbond de Brakelse lijn met een ander invloedrijk geslacht uit de regio.
Uit dit huwelijk zijn twee kinderen bekend:

• Johan van Brakell tot Kermestein (ca. 1523 – 1580) (Volg Het Verhaal van Brederode vanaf nr. 9b)
  Johan werd een belangrijke figuur in de turbulente zestiende eeuw.
  Hij was lid van het Eedverbond der Edelen en een van de ondertekenaars van het Smeekschrift der Edelen (1566), waarin edelen verzochten om beëindiging van de vervolging van protestanten. Daarmee stond hij aan de wieg van de Nederlandse Opstand tegen Spanje.
  Hij trouwde met Johanna van Meerten, en samen kregen zij 5 kinderen.
• Geertruyd van Brakel tot Kermestein (ca. 1530 – …) Over haar leven zijn minder details bekend.

🕰️ Historische context

Cornelis en zijn kinderen leefden in een cruciale periode van de Nederlandse geschiedenis. De zestiende eeuw werd gekenmerkt door religieuze spanningen, de opkomst van het protestantisme, en de groeiende weerstand tegen het Spaanse gezag.

Zijn zoon Johan van Brakell speelde een directe rol in deze ontwikkelingen door zijn deelname aan het Eedverbond der Edelen en het ondertekenen van het Smeekschrift der Edelen in 1566 — een van de aanleidingen van de Beeldenstorm en uiteindelijk de Tachtigjarige Oorlog. Daarmee werd de familie Brakell niet alleen een regionale adellijke dynastie, maar ook een speler in de grote politieke en religieuze omwentelingen van hun tijd…

____________________________________________________________________________________________

ELFDE GENERATIE

11. Helena Gerritsdr van Rhoon

 

🍺 Vrouw van adel en arbeid in het veer van Rhoon

Helena Gerritsdr van Rhoon, geboren rond 1544 te ’s-Gravenhage en overleden vóór 19 oktober 1623 te Rhoon, was een opmerkelijke vrouw die zich bewoog tussen adellijke afkomst en burgerlijke arbeid. Als buitenechtelijke dochter van Gerrit Pieters van Rhoon, baljuw en ambachtsheer, en Katrijna Clementsdr, dochter van Clement Aertsz en Adriaentge Andriesdr, droeg Helena zowel het erfgoed van het huis Rhoon als de sporen van een minder formele sociale positie.

 

🧬 Afkomst en erkenning

Hoewel Helena geboren werd uit een buitenechtelijke relatie, werd zij erkend en gesteund door haar vader. Op 3 oktober 1600 werd zij bij testament door haar vader, jonkheer van Rhoon, gelegateerd met het vruchtgebruik van 150 Carolusguldens — een aanzienlijk bedrag dat haar financiële zekerheid bevestigde en haar positie binnen de familie legitimeerde.

 

🍻 Biersteekster op het veer van Rhoon

Helena werkte als biersteekster op het veer van Rhoon, een functie die inhield dat zij bier schonk en verkocht aan reizigers en bewoners. Deze rol was niet alleen economisch van belang, maar ook sociaal: het veer was een ontmoetingsplek, en haar aanwezigheid daar maakte haar tot een herkenbare figuur in het dorpsleven van Rhoon.

 

💍 Huwelijken en nageslacht

Voor 1567 huwde Helena met Philip Cornelisz Vermaet, geboren rond 1537 te Rhoon en overleden vóór 3 oktober 1600. Zoon van Cornelis Philipsz Vermaet en Trijntje/Katrijn Jansdr Coning en wonende te Rhoon.
Hij was biersteker en Schepen van Rhoon in 1566.

Hun huwelijk verbond Helena met een familie die actief was in het lokale bestuur en handelsleven van het Zuid-Hollandse rivierengebied.

Uit dit huwelijk werden twee zonen geboren:

• Philip Philipsz Vermaet, bijgenaamd de oude (Volgt 12)
  Hij trouwde 1e met Maertje Dircx Koedief, met wie hij zeven kinderen kreeg.
  Hij trouwde 2e met Margen Aertsdr.
• Cornelis Philipsz Vermaet, over wie minder bekend is.

Na het overlijden van Philip hertrouwde Helena met Jacob Mathijssen, biersteker in Rhoon in 1593.
Dit huwelijk bleef kinderloos, maar bevestigde haar blijvende rol in het dorpsleven en de bierhandel van Rhoon.

 

⚰️ Einde van een veelzijdig leven

Helena overleed vóór 19 oktober 1623 te Rhoon, na een leven waarin zij zich bewoog tussen adellijke afkomst, burgerlijke arbeid en bestuurlijke verbondenheid.
Haar verhaal toont hoe vrouwen in de 16e eeuw, zelfs als buitenechtelijke kinderen, via erkenning, arbeid en huwelijk een blijvende rol konden spelen in hun gemeenschap…

____________________________________________________________________________________________

ZEVENTIENDE GENERATIE

17. Jannetje Pleuntie de Raat

 

👩‍🌾 Een vrouw tussen polders, gezinnen en generaties

Op 23 juni 1782 werd in het dorp Hekelingen, gelegen aan de rand van het eiland Putten, Jannetje Pleuntie de Raat gedoopt. Zij was de dochter van Pleun Bastiaan de Raat, een markante figuur uit Spijkenisse, en Francina Philips Vermaat, telg uit een schippersfamilie met diepe wortels in de regio. Haar jeugd speelde zich af in een agrarische omgeving, waar het ritme van het leven werd bepaald door de seizoenen, de kerk en de familie.

 

💍 Huwelijk met Maarten Braat

Op 30 april 1808 trad Jannetje in het huwelijk met Maarten Braat, eveneens geboren in Hekelingen (gedoopt op 30 maart 1777), zoon van Klaas Braat en Jaapje van Driel. Maarten was afkomstig uit een boerenfamilie en vestigde zich met Jannetje in Overschie, een dorp aan de Schie bij Rotterdam dat in die tijd een mengeling kende van landbouw, ambacht en opkomende industrie.

 

👶 Een groot gezin in een veranderende wereld

Samen kregen Jannetje en Maarten twaalf kinderen, waarvan sommigen jong overleden, maar anderen een lange levensloop kenden en zelf grote gezinnen stichtten:

De familie Braat groeide uit tot een omvangrijke dynastie in Overschie en omgeving.

 

🕰️ Laatste jaren en nalatenschap

Maarten Braat overleed op 18 januari 1827 in Overschie, en Jannetje volgde hem op 9 juli 1841. Haar leven besloeg een periode van grote maatschappelijke verandering: van de patriottentijd en de Franse bezetting tot de oprichting van het Koninkrijk der Nederlanden in 1815. Toch bleef haar bestaan geworteld in het ritme van het dorp, de familie en het geloof.

Als moeder van twaalf kinderen en grootmoeder van tientallen kleinkinderen was Jannetje een spilfiguur in haar gemeenschap. Haar nalatenschap leeft voort in de vele takken van de Braat-familie, die zich verspreidden over Holland en daar hun stempel drukten op het lokale leven.

_________________________________________________________________________________________________________

Bovenstaande geslachten, allen afstammend van Willem II van Egmont, ridder in de Orde van Sint Jacob komen uit bij de geslachten van Ooms – Braat.

_________________________________________________________________________________________________________

Verhalen zijn gegenereerd door Microsoft Copilot (gecontroleerd op waarheidgehalte, bijgewerkt en herschreven).

De afbeeldingen die door ChatGPT gegenereerd zijn, zijn uitsluitend bedoeld als impressie.

Bronvermeldingen:
Heren van Egmont – JohnOoms.nl
Geslacht Van Dorp – JohnOoms.nl
Genealogie Van der Vliet – JohnOoms.nl
Heren van Raephorst – JohnOoms.nl
Heren Van der Woerdt – JohnOoms.nl
Heren van Cuijck – JohnOoms.nl
Heren van Wassenaer – JohnOoms.nl
Heren van Brakell – JohnOoms.nl
Genealogie Van der Lee – JohnOoms.nl
Heren van Rhoon – JohnOoms.nl
Genalogie Vermaat – JohnOoms.nl
Genealogie de Raat – JohnOoms.nl
Genealogie Braat – JohnOoms.nl
Heren en Vrouwen van… – JohnOoms.nl
Kwartierstaat Ooms-Braat – JohnOoms.nl
Genealogieën – JohnOoms.nl
Genealogische Bronnen – JohnOoms.nl

WieWasWie – Zoeken naar voorouders
CBG Familiewapens
CBG Familienamen
Wikipedia