Het verhaal van Van der Wilk

Ewout van der Wilk
en zijn Nazaten

Verklaring familienaam van der Wilk

Genoemd naar de Waternaam De Wilk bij Benthuizen.
De Wilk was eertijds een deel van de Zuidhollandse Hogeveense Vaart, die met de Rotte de verbinding vormde voor de scheepvaart van Rotterdam met de Oude Rijn…

Bron:
Nederlandse Familienamenbank

EERSTE GENERATIE

1. Ewout van der Wilk

🧭 Een leven langs de Wilk

In het jaar 1624, te midden van de uitgestrekte veenlanden van Holland, werd Ewout van der Wilk geboren in het dorp Benthuizen. Een nederzetting omringd door moerassen, sloten en vaarten, waar het leven werd bepaald door het ritme van het land en het water. Zijn achternaam, Van der Wilk, verwijst naar een waterloop genaamd De Wilk, een deel van de Hogeveense Vaart die ooit de scheepvaart tussen Rotterdam en de Oude Rijn mogelijk maakte.
Het was een naam die niet alleen zijn afkomst markeerde, maar ook zijn verbondenheid met het landschap.

👨‍👩‍👧‍👦 Een gezin in opbouw

Op 6 december 1648, het jaar waarin de Vrede van Münster een einde maakte aan de Tachtigjarige Oorlog, trad Ewout in het huwelijk met Maertgen Dircks. Terwijl de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden haar onafhankelijkheid vierde, begon Ewout aan zijn eigen vredige revolutie: het stichten van een gezin.

Samen kregen zij drie kinderen:

Maertge van der Wilk (1651)
Trijntje van der Wilk (1655)
Sijmon Ewouts van der Wilk (1658) (Volgt 2)

Sijmon zou later zelf een spilfiguur worden in de voortzetting van de familielijn, met twee huwelijken en negen kinderen, waaronder Ewout Sijmons van der Wilk, die de naam van zijn grootvader voortzette.

💍 Nieuwe verbintenissen, groeiende familie

Na het overlijden van Maertgen Dircks (vermoedelijk rond 1660), hertrouwde Ewout met Maertje Cornelis van der Heul, een vrouw uit een naburige familie. Uit dit huwelijk werden zes kinderen geboren, waaronder:

Dirck van der Wilk (1661)
Leentje van der Wilk (1665)

Het gezin groeide uit tot een kleine gemeenschap op zich, verspreid over de polders en boerderijen van Benthuizen.
De kinderen trouwden, kregen zelf kinderen, en de naam Van der Wilk begon wortel te schieten in de archieven van de regio.

🪶 Een nalatenschap in naam en nageslacht

Hoewel Ewout van der Wilk geen beroemdheid werd in de geschiedenisboeken, leeft zijn naam voort in genealogieën en archieven. Zijn nageslacht verspreidde zich over Zuid-Holland, en de naam Van der Wilk duikt nog steeds op in registers, grafstenen en familieverhalen…

___________________________________________________________________________________________________

TWEEDE GENERATIE

2. Simon Ewoutsz van der Wilk

🧭 Tussen Veen en Verbondenheid

Geboren in 1658 in het Hollandse Benthuizen, groeide Simon Ewoutsz van der Wilk op in een tijd van wederopbouw en groei. Zijn vader, Ewout van der Wilk, was een gerespecteerde dorpsbewoner, en zijn moeder Maertgen Dircks zorgde voor een stabiel huishouden in een regio waar het water evenveel invloed had als de kerk.

Benthuizen lag in het hart van het veenland, waar turfwinning, landbouw en scheepvaart het dagelijks leven bepaalden. De vaart De Wilk, waaraan de familienaam vermoedelijk is ontleend, was een levensader voor handel en verbinding. Simon groeide op met het geluid van klompen op natte klei, het gezang in de dorpskerk, en het ritme van seizoensarbeid.

💍 Liefde en verlies

Rond 1684 trad Simon in het huwelijk met Geertje Laurensdr (Janses) van Ackersloot, een vrouw uit een naburige familie. Samen kregen zij drie kinderen:

Maria van der Wilk (1684)
Trijntje van der Wilk (1687)
Ewout Sijmons van der Wilk (1690) (Volgt 3), die later trouwde met Neeltje Leendertsdr Vrijenhoek en drie kinderen kreeg: Klaas, Geertje en Leendert

Het geluk was echter van korte duur. Geertje overleed rond 1692, en Simon bleef achter met jonge kinderen in een tijd waarin weduwschap niet alleen emotioneel, maar ook economisch zwaar was.

💒 Een tweede kans

Simon hertrouwde met Maertje Cornelis van der Heul, een vrouw die niet alleen zijn hart, maar ook zijn huishouden opnieuw vorm gaf. Uit dit huwelijk werden zes kinderen geboren:

Cornelis (1693)
Anna (1696)
Dirckje (1698)
Maria (1701)
Dirck (1705)
Geertje (1707)

Het gezin groeide uit tot een levendige gemeenschap binnen het dorp. De kinderen hielpen op het land, leerden lezen in de kerk, en namen deel aan het sociale leven dat draaide om geloof, arbeid en familie.

🕰️ Leven in de late 17e eeuw

Simon leefde in een tijd waarin de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden haar hoogtijdagen beleefde. Terwijl steden als Amsterdam floreerden door handel en kunst, bleef het leven in Benthuizen eenvoudig en geworteld. De dorpskerk was het centrum van spiritualiteit en gemeenschap. De doop-, trouw- en begraafboeken vormden het geheugen van het dorp — en daarin leeft Simon voort.

Zijn kinderen en kleinkinderen zouden zich verspreiden over de regio, sommigen als boeren, anderen als ambachtslieden of schippers. De naam Van der Wilk bleef verbonden met het veen, het water, en de mensen die het bewerkten…

____________________________________________________________________________________________________________

DERDE GENERATIE

3. Eeuwout Simonsz van der Wilk

🧭 Erfgenaam van het veen

Geboren in 1690 in Hoogeveen onder Benthuizen, een streek die toen nog viel onder de heerlijkheid Hoogeveen binnen het Baljuwschap Rijnland, was Eeuwout Simonsz van der Wilk een kind van het veen, het geloof en de familie. Zijn doop op 21 november 1690 in de kerk van Benthuizen markeerde zijn toetreding tot een gemeenschap die diep geworteld was in het ritme van het land en de traditie.

Als zoon van Simon Ewoutsz van der Wilk en Geertje Laurensdr van Ackersloot, erfde Eeuwout niet alleen een naam, maar ook een plaats in een groeiende familiegeschiedenis die zich uitstrekte over generaties in Benthuizen en omgeving.

💒 Een huwelijk in de winter van 1719

Op 31 december 1719, midden in de winter, trad Eeuwout in het huwelijk met Neeltje Leendertsdr Vrijenhoek, dochter van Leendert Leendertsz Vrijenhoek en Ermtje Jacobsd van Zevenhuijzen. Neeltje was eveneens geboren in Hoogeveen onder Benthuizen, en hun verbintenis verenigde twee lokale families die al generaties lang het veenland bewoonden.

Samen kregen zij drie kinderen:

Klaas Ewouts van der Wilk (1721) (Volgt 4), die later trouwde met Jannetje Abrahamsdr Elshout en maar liefst 12 kinderen kreeg — een indrukwekkende tak in de stamboom
Geertje Ewouts van der Wilk (1724)
Leendert van der Wilk (1731)

🌾 Leven in een heerlijkheid

Hoogeveen was tot 1795 een heerlijkheid, wat betekende dat het gebied onder het gezag stond van een heer die bepaalde rechten bezat, zoals het heffen van belastingen en het benoemen van lokale bestuurders. Binnen het Baljuwschap Rijnland, een bestuurlijke eenheid in Holland, was Hoogeveen een agrarisch gebied met veenontginning, kleinschalige landbouw en een sterke kerkelijke structuur.

Eeuwout leefde in een tijd waarin de Republiek der Verenigde Nederlanden langzaam haar glans verloor, maar waarin het dorpsleven nog steeds werd bepaald door arbeid, geloof en familie.
De kerkboeken van Benthuizen — waarin zijn doop, huwelijk en de geboorten van zijn kinderen zijn vastgelegd — vormen stille getuigen van een leven dat zich afspeelde in de schaduw van grotere historische gebeurtenissen.

🧬 Een nalatenschap in naam en nageslacht

Met zijn zoon Klaas als stamvader van een omvangrijke tak, werd Eeuwout de schakel tussen de 17e-eeuwse pioniers en de 18e-eeuwse bloei van de familie Van der Wilk.
Zijn nageslacht zou zich verspreiden over Benthuizen, Hazerswoude, Zevenhuizen en later zelfs Overschie…

___________________________________________________________________________________________________________

Het dorp Benthuizen in 1793 Nederlandsche Stad- en Dorpbeschrijver

Het dorp Benthuizen

Wanneer we teruggaan naar de late 17e eeuw treffen we de wortels van de familie Van der Wilk in Hoogeveen onder Benthuizen, een buurtschap dat zijn naam dankte aan het hoger gelegen veengebied. In die tijd was Benthuizen een klein dorp, omringd door uitgestrekte polders die eeuwen daarvoor waren ontgonnen uit de woeste veenwildernissen. Het dorp had zich ontwikkeld uit een gemeenschap die leefde van turfwinning, landbouw en veeteelt.

De generaties Eeuwout → Klaas → Abraham tonen hoe de familie Van der Wilk verweven was met de geschiedenis van Benthuizen. Hun levens weerspiegelen het verhaal van een dorp dat zich ontwikkelde van veenontginning naar landbouwgemeenschap, en waar familietradities, verbondenheid en trouw aan de streek centraal stonden…

___________________________________________________________________________________________________________

VIERDE GENERATIE

4. Klaas Ewoutsz van der Wilk

🧭Vader van twaalf, zoon van het veen

Geboren in 1721 en gedoopt op 21 september te Benthuizen, was Klaas Ewoutsz van der Wilk de zoon van Eeuwout Simonsz van der Wilk en Neeltje Leendertsdr Vrijenhoek. Hij groeide op in een tijd waarin de Republiek der Verenigde Nederlanden haar glans begon te verliezen, maar waarin het dorpsleven in Zuid-Holland nog steeds werd gekenmerkt door stabiliteit, arbeid en geloof.

💒 Een huwelijk tussen dorpen

Op 6 maart 1746 trad Klaas in het huwelijk met Jannetje Abrahamsdr Elshout, geboren in 1726 en gedoopt op 14 juli te Hazerswoude. Zij was de dochter van Abraham Hendriksz Elshout en Ariaantje Simonsdr Kortbloemendaal, en bracht een nieuwe verbinding tussen Benthuizen en Hazerswoude tot stand — twee dorpen die geografisch dicht bij elkaar lagen, maar elk hun eigen identiteit hadden.

👨‍👩‍👧‍👦 Een gezin van twaalf kinderen

Samen kregen Klaas en Jannetje twaalf kinderen, een indrukwekkend aantal zelfs voor die tijd:

Leendert (1747)
Ariaantje (1748, 1749, 1751) – mogelijk drie dochters met dezelfde naam, waarvan de eersten jong overleden
Abraham (1753), als baby overleden
Abraham (1754), wederom als baby overleden
Abraham van der Wilk (1755) (Volgt 5), trouwde met Neeltje de Knegt, waarmee hij drie kinderen kreeg
Neeltje (1757, 1760)
Sijmen (1758)
Geertje (1762)
Jan (1764)

Deze herhaling van voornamen wijst op een gebruikelijke praktijk in die tijd: kinderen die jong overleden kregen vaak dezelfde naam als een later geboren broer of zus, als eerbetoon en uit hoop op voortzetting van de naam.

🕰️ Leven in de 18e eeuw

Klaas leefde in een periode van relatieve rust, maar ook van sociale verandering. De invloed van de kerk bleef groot, en de doop-, trouw- en begraafregisters vormden het geheugen van het dorp. De heerlijkheid Hoogeveen, waar zijn vader vandaan kwam, was nog steeds een bestuurlijke entiteit binnen het Baljuwschap Rijnland, tot de Franse tijd daar in 1795 een einde aan maakte.

Zijn kinderen zouden zich verspreiden over Benthuizen, Hazerswoude, Zevenhuizen en later zelfs Overschie, zoals blijkt uit genealogische bronnen. De naam Van der Wilk bleef verbonden met het veen, het water, en de mensen die het bewerkten.

___________________________________________________________________________________________________

VIJFDE GENERATIE

5. Abraham Klaasz van der Wilk

🧭Van het veen naar de stadspoort

Geboren op 15 november 1755 in het veendorp Benthuizen, was Abraham Klaasz van der Wilk een kind van het land, de kerk en de traditie. Als zoon van Klaas Ewoutsz van der Wilk en Jannetje Abrahamsdr Elshout, groeide hij op in een groot gezin van twaalf kinderen, waar arbeid en geloof de fundamenten vormden van het dagelijks leven.

Benthuizen lag in het hart van het Zuid-Hollandse veengebied, waar turfwinning, kleinschalige landbouw en kerkgang het ritme van het bestaan bepaalden. Abraham werd gedoopt in de hervormde kerk van het dorp, en zijn naam werd opgenomen in de registers die generaties overspanden.

💒 Een huwelijk tussen dorpen

Op 18 maart 1787 trad Abraham in het huwelijk met Neeltje de Knegt, geboren in 1763 te Berkel, dochter van Arie Cornelisse de Knegt en Bregje Crijnen van der Meer. De huwelijksinzegening vond plaats in de Gereformeerde kerk van Bleiswijk, een teken van de religieuze betrokkenheid die beide families kenmerkte.

Samen vestigden zij zich uiteindelijk in Overschie, een dorp dat in die tijd nog buiten de stadspoorten van Rotterdam lag, maar steeds meer in de invloedssfeer van de stad kwam te liggen. Hier zouden zij hun gezin stichten en hun levensavond doorbrengen.

👨‍👩‍👧‍👦 Kinderen en nageslacht

Abraham en Neeltje kregen drie kinderen:

Ary van der Wilk (1796- 1862) (Volgt 6), die tweemaal trouwde: eerst met Grietje Boom, met wie hij een dochter Neeltje kreeg, en later met Maria Bos
Klazijntje van der Wilk (1801–1820), die jong overleed
Abraham van der Wilk (geb. 1801), over wie nog verdere gegevens te vinden zijn in de archieven van Overschie

Het feit dat twee kinderen in 1801 geboren zijn, suggereert mogelijk een tweeling, al is dat niet met zekerheid te zeggen zonder doop- of geboorteakten.

🕰️ Leven in de late 18e en vroege 19e eeuw

Abraham leefde in een tijd van grote veranderingen. De Bataafse Revolutie (1795) en de komst van de Franse tijd brachten bestuurlijke hervormingen, secularisatie en economische verschuivingen. De heerlijkheden, zoals Hoogeveen waar zijn voorouders vandaan kwamen, werden afgeschaft. De kerk verloor haar centrale rol in het bestuur, maar bleef een baken van gemeenschap.

Abraham overleed op 20 april 1813 te Overschie.
Zijn vrouw Neeltje overleefde hem nog bijna drie decennia, tot haar overlijden op 1 juni 1841.

_________________________________________________________________________________________________________

ZESDE GENERATIE

6. Ary van der Wilk

🌾Een leven tussen polders en mensen

Op een frisse lentedag, 5 april 1796, werd Ary van der Wilk geboren in het dorp Overschie, een kleine nederzetting aan de Schie, waar het water net zo belangrijk was als de aarde. Hij was de zoon van Abraham Klaasz van der Wilk, een man van de streek, en Neeltje de Knegt, een vrouw met wortels in het boerenleven. Ary groeide op in een tijd waarin Nederland zich langzaam herstelde van de woelige patriottentijd en de Franse invloeden steeds sterker voelbaar werden.

👨‍👩‍👧 Een gezin in beweging

Op 5 maart 1818, nog geen tweeëntwintig jaar oud, trad Ary in het huwelijk met Grietje Boom in Capelle aan den IJssel. Grietje was een dochter van Pieter Willemsz Boom en Francijna Huijgen van Bokkem, afkomstig uit een familie van ambachtslieden en boeren. Samen vestigden Ary en Grietje zich in Overschie, waar Ary vermoedelijk werkte in de landbouw of als veehouder—beroepen die in die tijd de ruggengraat vormden van het dorpsleven.

Hun eerste kind, Neeltje van der Wilk, werd geboren in 1818. Zij zou later trouwen met Pleun Braat, en samen kregen ze maar liefst zeven kinderen. Neeltje groeide op in een huis waar hard gewerkt werd, maar waar ook ruimte was voor traditie, geloof en gemeenschap. Het gezin van Ary en Grietje was geworteld in de protestantse waarden van soberheid, arbeid en familie-eer.

🏞️ De omgeving: tussen water en weiland

Overschie in de 19e eeuw was een dorp van turfstekers, boeren en schippers. De Schie was een levensader, en de polders rondom het dorp werden met zorg onderhouden. Het leven was cyclisch: zaaien, oogsten, ploegen, melken. De seizoenen bepaalden het ritme, en de kerkklok gaf de tijd aan. Ary leefde in een periode waarin de Industriële Revolutie langzaam zijn schaduw begon te werpen over het platteland, maar in zijn wereld bleef het paard belangrijker dan de stoommachine.

In 1852 overleed Grietje, na 34 jaar huwelijk. Het verlies moet Ary diep geraakt hebben. Twee jaar later, op 20 juli 1854, hertrouwde hij met de veel jongere Maria Bos, geboren in 1830 in Zevenhuizen. Maria was de dochter van Gerardus Bos en Helena Klop, en bracht nieuwe energie in Ary’s leven. Het huwelijk vond plaats in Leiderdorp.

🕰️ De tijd waarin hij leefde

Ary’s leven besloeg een periode van enorme veranderingen in Nederland. Hij werd geboren onder de Bataafse Republiek, maakte de Napoleontische tijd mee, zag de oprichting van het Koninkrijk der Nederlanden in 1815, en leefde tot in het midden van de 19e eeuw. De Grondwet van Thorbecke (1848) bracht politieke hervormingen, maar in het boerenleven bleef alles grotendeels zoals het was: afhankelijk van het weer, de oogst en de gemeenschap.

In 1862, op 23 juli, overleed Ary in Berkel en Rodenrijs, een dorp niet ver van waar hij geboren was. Zijn leven was een cirkel: begonnen in de polders van Zuid-Holland, geëindigd tussen dezelfde velden. Hij liet een nageslacht achter dat zich zou verspreiden over de regio, met wortels diep in de klei van Holland.

_____________________________________________________________________________________________________________

ZEVENDE GENERATIE

7. Neeltje van der Wilk

🧭 Een vrouw tussen veen, verandering en verbondenheid

Geboren op 5 mei 1818 in Capelle aan den IJssel, groeide Neeltje van der Wilk op in een tijd van grote maatschappelijke transitie. Als dochter van Ary van der Wilk en Grietje Boom, stamde zij af van een lange lijn veenbewoners en dorpsmensen die hun wortels hadden in Benthuizen, Overschie en de omliggende polders. Haar geboorte viel in de nadagen van de Franse tijd, en ze zou opgroeien in het Koninkrijk der Nederlanden, dat in 1815 was gesticht.

💒 Een huwelijk in Overschie

Op 3 april 1842 trad Neeltje in het huwelijk met Pleun Braat, geboren op 17 februari 1809 in Overschie. Pleun was van beroep bouwman — een term die in die tijd verwees naar een boer of landbouwer met eigen grond. Hij was de zoon van Maarten Braat en Jannetje Pleuntie de Raat, en bracht met zich een nuchtere, werkende achtergrond uit het veenland rond Rotterdam.

Het huwelijk vond plaats in Overschie, een dorp dat in de 19e eeuw steeds meer in de invloedssfeer van Rotterdam kwam te liggen. Samen zouden zij later verhuizen naar Hazerswoude, waar ze hun levensavond doorbrachten. Pleun overleed daar op 1 september 1874, en Neeltje volgde hem op 2 augustus 1896, op 78-jarige leeftijd.

👨‍👩‍👧‍👦 Een gezin in beweging

Neeltje en Pleun kregen zeven kinderen, waarvan sommigen een lange levensweg aflegden, en anderen jong stierven:

Maarten Braat (1842–1901), trouwde met Antje van den Akker, kreeg zes kinderen, maar het huwelijk eindigde in een scheiding van tafel en bed — een zeldzaamheid in die tijd
Grietje Braat (1844–1893)
Jannetje Braat (1845–1939)
Neeltje Braat (1846–1931)
Arie Braat (1854), overleed als baby
Jaapje Braat (1855–1878)
Fransijntje Braat (1857–1899)

Hun kinderen groeiden op in een tijd van industrialisatie, spoorwegen en veranderende sociale structuren. De overgang van agrarisch dorpsleven naar een meer stedelijke samenleving was voelbaar, vooral in de regio rond Rotterdam.

🕰️ Een vrouw in de 19e eeuw

Neeltje’s leven besloeg bijna acht decennia — van de nasleep van Napoleon tot de opkomst van de stoomtrein en de eerste sociale wetten. Als vrouw in de 19e eeuw had ze geen stemrecht, geen formele opleiding, en beperkte juridische rechten, maar haar rol als moeder, echtgenote en spil van het gezin was van onschatbare waarde.

Ze was getuige van de opkomst van burgerlijke standregisters, de eerste spoorlijnen, en de groei van dorpen als Hazerswoude tot volwaardige gemeenschappen.
Haar naam leeft voort in archieven, grafstenen en het nageslacht dat zich verspreidde over Zuid-Holland…

Volg haar oudste zoon Maarten Braat in Het Verhaal van Braat nr. 10.

___________________________________________________________________________________________________