Hillegom is een dorp en gemeente in de Bollenstreek in de Nederlandse provincie Zuid-Holland. De gemeente telt 21.966 inwoners (1 januari 2019, bron: CBS) en heeft een oppervlakte van 13,48 km² (waarvan 0,60 km² water). Binnen de gemeentegrenzen liggen geen andere kernen.

In archiefstukken uit de 13e en 14e eeuw komen onder andere de namen ‘’Hilleghem’’, ‘’Hildeghem” en “Hillinghem” voor. Zeker is dat de -om in Hillegom een gereduceerde vorm van “heem” is, oftewel woonplaats. Waarschijnlijk is het eerste deel Hilleg- een verbastering van de persoonsnaam “Hille” (mogelijk een verkorting van de persoonsnaam Hildebert of Hildegard). De betekenis zou dan zijn: “huis van Hille”, vergelijkbaar met de naam van de plaats Hillegersberg bij Rotterdam. Dit is tevens in overeenstemming met de vorming van namen van diverse andere plaatsen in de regio, zoals het naburige Sassenheim (voorheen “Saxnem”), dat op dezelfde strandwal is gelegen en de betekenis “huis van Saxo” heeft. In beide gevallen ging het hier waarschijnlijk dus om persoonlijke ontginningen.

Hillegom is in de vroege middeleeuwen ontstaan rond de Maartenskerk, het Hof van Hillegom en de Houttuin, ongeveer op de plek waar de Hillegommerbeek met de oostelijke strandwal kruist. De nederzetting bezat vóór 1120 een eigen kapel. De bewoners hielden zich aanvankelijk met akkerbouw en veeteelt bezig. In de zeventiende en achttiende eeuw zijn er vermeldingen van blekerijen, een leerlooierij en een kalkoven. In deze tijd werd de teelt van groenten, fruit en kruiden belangrijk. Dagelijks voeren schuiten naar de Amsterdamse en Leidse markt.

Tijdens de Nederlandse Opstand lag Hillegom een aantal jaren in de frontlinie: gedurende het beleg van Haarlem (1572/1573) en Leiden (1574). Het dorp heeft veel geleden onder de oorlogshandelingen. Na het vertrek van de Spanjaarden gingen de Hillegommers voortvarend met herstel aan de slag. De opvallendste activiteit was de inpoldering van het laaggelegen land langs het Haarlemmermeer.

In de zeventiende en achttiende eeuw lieten bestuurders en kooplieden uit Den Haag en Amsterdam fraaie buitenplaatsen bouwen in Hillegom. Rond 1800 trad het verval in. Vrijwel alle buitenplaatsen zijn in de loop der tijd gesloopt.

De grootschalige bloembollencultuur dateert uit het midden van de negentiende eeuw. De toename van de bloembollenteelt hield gelijke tred met de zandafgravingen. Na afgraving bleef er namelijk prima zandgrond over, de ‘geestgronden’, bij uitstek geschikt voor de teelt van bloembollen. De bloembollenteelt bracht grote welvaart. De eerste industrie verscheen in 1904 met de kalkzandsteenfabriek Arnoud. Deze zorgde voor nieuwe afgravingen en nieuw bollenland. Daarnaast vestigde zich in de loop van de twintigste eeuw een aantal kleinere industrieën.

De ligging tussen Haarlem, Leiden en Amsterdam, gepaard aan een goede infrastructuur, maakte Hillegom de laatste decennia van de twintigste eeuw tot een gewilde woongemeente. De bevolking groeide snel, van 9000 inwoners rond 1920 tot ruim 20.000 in 2005.

Hillegom is de noordelijkste gemeente van de Duin- en Bollenstreek van Zuid-Holland. De noord- en oostgrens vormen tevens de provinciegrens. Alhoewel Hillegom deel uitmaakt van de Bollenstreek en samenwerkt met gemeenten in de regio Holland Rijnland, zijn de inwoners van de gemeente in maatschappelijk opzicht vooral gericht op buurgemeenten in Noord-Holland, de stad Haarlem in het bijzonder. Van oudsher hebben de inwoners sterkere banden met dit gebied. In de jaren 1970 heeft de gemeenteraad van Hillegom zelfs een besluit genomen om aansluiting te zoeken bij de provincie Noord-Holland. Dit besluit is echter nooit omgezet in concrete daden.

Hillegom grenst in het noorden aan Bennebroek (gemeente Bloemendaal), in het oosten aan Beinsdorp (gemeente Haarlemmermeer), in het zuiden aan Lisse, in het westen aan De Zilk (gemeente Noordwijk) en in het noordwesten aan Vogelenzang (gemeente Bloemendaal). De exacte grens met de Haarlemmermeer is de Ringvaart van de Haarlemmermeerpolder, de grens met De Zilk is de Leidse trekvaart.

Het Hof van Hillegom is gelegen aan de tegenwoordige Hoofdstraat 115 te Hillegom, in de Nederlandse provincie Zuid-Holland. Van oorsprong was Het Hof van Hillegom een buitenverblijf. Sinds 1903 is het Hof van Hillegom in gebruik als gemeentehuis. Het pand wordt tegenwoordig onder andere gebruikt voor ontvangsten, kantoor van de gemeente, als vergaderruimte en voor bruiloften.

De oudste bewaard gebleven vermelding van het Hof van Hillegom dateert uit 1420, hoewel niet uit te sluiten is dat het Hof al sinds de 10e of 11e eeuw bestaat.

In 1481 is het toenmalige gebouw, in eigendom bij Jan van Rietveld, door brand verwoest. Van Rietveld was procureur-generaal van het Hof van Holland en naar verluidt zou een door Van Rietveld verbannene wraak hebben genomen door zijn huis in brand te steken. In 1483 stond er echter weer een “een schoon en kostelijk huizinge”. Uiteindelijk is dit gebouw uit 1483, na vele verbouwingen, nog steeds de kern voor het huidige gemeentehuis van Hillegom.

Buiten de dorpskern zijn nog veel bollenvelden te vinden en het jaarlijkse Bloemencorso van de Bollenstreek rijdt eind april door het dorp. Anders dan in veel andere gemeenten in de Bollenstreek is er in Hillegom relatief weinig bollengrond verloren gegaan voor woningbouw. Vanwege het economisch belang van de bollenteelt heeft de woningbouw voornamelijk plaatsgevonden op veengronden in het oosten van de gemeente. Dat het oude karakter van het bollengebied toch enigszins is verdwenen heeft te maken met de bouw van grote moderne bedrijfshallen ten behoeve van de bloembollenhandel.

In de beginjaren van de Nederlandse televisie werd de grote zaal van het complex Treslong veelvuldig gebruikt voor optredens en shows. Zo trad ooit Pat Boone op in Treslong. Het beroemdste optreden verzorgden The Beatles in juni 1964. Zij gaven een playback-TV-optreden voor de VARA. De show waarin dat gebeurde werd gepresenteerd door Herman Stok en Berend Boudewijn.

Sinds 2005 bestaat het complex Treslong niet langer. Het is gesloopt en op het terrein is in 2007 de nieuwe woonwijk “De Marel” gebouwd.

Het wapen van Hillegom is op 24 juli 1816 bij Koninklijk Besluit aan de gemeente Hillegom toegekend.

Het wapen is afgeleid van het wapen van de familie Van Hillegom. Deze voerden echter een blauwe of rode dwarsbalk.

De beschrijving is als volgt: “Van goud beladen met eene fasce van sijnople en verzeld van 3 leliën van keel, staande 2 en chef en 1 en pointe.”

N.B. de heraldische kleuren in het schild zijn: goud (geel), sinopel (groen) en goud (geel).

 

Links:

• Wikipedia – Hillegom
• Wikipedia – Wapen van Hillegom
• Website van de gemeente Hillegom

Voorouder:

Pieter Wingelaar
Geboren 1 juni 1793 te Kamerik.  Overleden 28 augustus 1857 te Hillegom.
Zoon van Arie Wingelaar en Neeltje Hogeboom. Gehuwd met Dina de Booij.

 

Terug naar:

Dorpen en Steden