Ouderkerk aan den IJssel

Ouderkerk aan den IJssel is een dorp in de gemeente Krimpenerwaard aan de Hollandse  IJssel in de provincie Zuid-Holland. Het heeft ruim 5.770 inwoners (inclusief de Lageweg).
Ouderkerk was een heerlijkheid en sinds het einde van het Ancien régime een gemeente. Van 1812 tot 1817 behoorden ook de gemeenten Stormpolder en Krimpen aan den IJssel tot deze gemeente, maar in 1817 werden die weer afgesplitst tot zelfstandige gemeenten. De rechten verbonden aan de heerlijkheid, lange tijd bezit van het geslacht van Nassau la Lecq, werden onder andere uitgeoefend vanuit het pand aan de Dorpsstraat 17 (Ouderkerk aan den IJssel).

De geadelde Van Nassau La Lecq stamde af van een onecht kind van stadhouder Maurits van Oranje en zijn geliefde Margaretha van Mechelen.
Deze bastaardzoon Willem kreeg in 1625 van zijn vader de heerlijkheid van de Lek ten geschenke. Hiertoe behoorde ook de ambachtsheerlijkheid Ouderkerk dat als leengoed aan hem en zijn erfgenamen werd gegeven. De ambachtsheerlijkheid Ouderkerk bleef in de familie tot 1784.
De meeste leden van het geslacht Nassau Lalecq werden bijgezet in de grafkelder van Nassau-LaLecq in de Dorpskerk  van Ouderkerk aan den IJssel.

Praalgraf Geslacht Nassau-Lalecq © JohnOoms.nl

De gemeente ging op 1 januari 1985 (na een gemeentelijke herindeling) samen met Gouderak op in de gemeente Ouderkerk. Ouderkerk aan den IJssel is de grootste van deze plaatsen. Ook het gemeentehuis van de gemeente Ouderkerk was in Ouderkerk aan den IJssel gevestigd.Tot en met 31 december 2014 was Ouderkerk aan den IJssel onderdeel van de gemeente Ouderkerk. Op 1 januari 2015 ging de plaats samen met de gemeente op in de fusiegemeente Krimpenerwaard.

© JohnOoms.nl

Het dorp dankt zijn naam aan een middeleeuwse kerk in het centrum van het dorp, de oudste kerk van Zuid-Holland samen met de kerk van Sassenheim. Deze kerk is gebouwd op de veertiende-eeuwse fundamenten van een eerdere kerk welke tussen 1425 en 1428, tijdens de Hoekse en Kabeljauwse twisten, werd verwoest. Er is een kruiskerk van gemaakt, waarmee de kerk aanzienlijk werd vergroot en later (begin 16e eeuw) zijn er extra ingangen gekomen aan het dwarsschip.

De oudste officiële vermelding van het dorp stamt uit 1263, toen het nog Oudekerke werd genoemd. Maar het is waarschijnlijk dat er al eerder een dorp is geweest dat tot de twaalfde eeuw de naam IJsele heeft gehad. Er zijn in in ieder geval twaalfde-eeuwse fundamenten gevonden van een tufstenen kerkje. Er zijn wel een aantal Romeinsemunten gevonden uit de eerste vier eeuwen van onze jaartelling, maar die duiden waarschijnlijk niet op bewoning van enige betekenis. De vuurplaatsen van halverwege de tiende eeuw, maken bewoning al wel waarschijnlijker. En er bestaat een vermoeden dat hier al in de tiende eeuw een kerkje is geweest. Dit zou bijzonder zijn, omdat in het eerste millenniumvan onze jaartelling de Krimpenerwaard nog moeras was op wat donken na.

Ouderkerk aan den IJssel, 1620

Hoewel Floris V al in 1287 een handvest stuurt naar Ouderkerk over het onderhoud van de dijken, wordt de Krimpenerwaard en daarmee ook Ouderkerk meer dan eens getroffen door watersnood. De tweede Sint Elisabethsvloed van 1421 levert een dijkdoorbraak op tussen Lekkerkerk en Krimpen aan de Lek, waardoor de hele waard blank komt te staan. Een adequate en duurzame aanpak laat door de Hoekse en Kabeljauwse twisten even op zich wachten. Maar voor het einde van dit decennium (na de Zoen van Delft) pakken Philips van Bourgondië en Jacoba van Beieren het voortvarend aan en wordt Aelbrecht van Naaldwijk (naar wie in Ouderkerk een straat is genoemd) de eerste dijkgraaf van het eerste hoogheemraadschap, het Hoogheemraadschap van de Krimpenerwaard.

De watersnood van 1916 vond vooral plaats rond de Zuiderzee, maar ook in de Zuid-Hollandse rivieren steeg het water behoorlijk hoog. De Krimpenerwaard is de enige plek in Zuid-Holland waar het water over de kruin van de dijk heen kwam. Dit is de reden dat de dijken zijn opgehoogd. Aan de hooggelegen Dorpsstraat in het centrum van het dorp is dit nog goed te zien door de trapjes vanaf de voordeur naar het nieuwe straatniveau.

Bij de watersnood van 1953 werd de Krimpenerwaard ook getroffen. De dijk brak over een lengte van veertig meter door naast de eerdergenoemde Gereformeerde kerk net buiten het dorp. Bij de overblijfselen van een van de molens aan de Molenvliet is nog zichtbaar hoe hoog het water in de Krimpenerwaard is komen te staan. Bekend is het verhaal van de Ouderkerkse schipper Arie Evergroen die zijn schip ‘De Twee Gebroeders’, in opdracht van burgemeester Vogelaar van Nieuwerkerk aan den IJssel, in het gat in de dijk bij Nieuwerkerk voer om het daarmee te dichten. Hiermee werd voorkomen dat een groot deel van Zuid-Holland (inclusief Rotterdam en Den Haag) zou zijn overstroomd.

Het wapen van Ouderkerk aan den IJssel werd op 24 juli 1816 door de Hoge Raad van Adel aan de gemeente Ouderkerk aan den IJssel in gebruik bevestigd. Op 1 januari 1985 ging de gemeente samen met Gouderak op in de nieuw opgerichte gemeente Ouderkerk. Het wapen van Ouderkerk aan den IJssel is daardoor komen te vervallen. In het wapen van Ouderkerk werd het wapen in de heraldisch rechterhelft opgenomen. Sinds 1 januari 2015 maakt het gebied deel uit van de gemeente Krimpenerwaard.
De blazoenering van het wapen luidde als volgt: “Van zilver, beladen met drie halve manen, gekeerd ter regter zijde van het schild, alles van sabel.”

De heraldische kleuren zijn zilver (wit) en sabel (zwart). In de heraldiek zijn links en rechts van achter het schild gezien, dus voor de toeschouwer verwisseld.
Het wapen is afgeleid van het wapen van Van Polanen, afstammelingen van de heren Van Duivenvoorde die zich noemden naar kasteel Polanen in Monster. De van Duivenvoordes stammen af van de Van Wassenaers, die reeds halve manen in hun wapen voerden. De Heren van Polanen waren o.a. heren van de Lek en de westhoek van de Krimpenerwaard, waar ook Ouderkerk aan den IJssel onder viel.–

Uit:
Links:

 

Veel voorouders van mij komen uit Ouderkerk aan den IJssel:

  • Heren van de Lek
    De eerste heren van de Lek (waar ook Ouderkerk onderviel) waren leden van de familie Van der Lecke. De eerste vermelding van een leenman van deze familie betreft ene Folpert van der Leck[e] in 1167 en 1168. Na hem zouden nog vijf leden van deze familie het bestuur over de heerlijkheid voeren. Na het overlijden van Hendrik van der Leck in 1342 komt er een eind aan het tijdperk Van der Leck.
  • Jan I van Polanen
    Geboren te Wassenaar, omstreeks 1285, overleden te Monster op 26 september 1342. Hij was vanaf 1326 door huwelijk pandheer van de Lek (waar ook Ouderkerk onderviel) en vanaf 1339 pandheer van Breda. Hij is de stamvader van de zijtak Polanen uit het geslacht Van Wassenaer.
  • Foppe Hoenensz
    Geboren rond 1370 te Dordrecht, overleden in 1409 aldaar. Vermeld (in leven) als belender van 6 morgen leenland te Ouderkerk aan de IJssel 1396.
  • Pieter Voppensz
    Zoon van Vop (Foppe) Hoenensz. Landpoorter van Dordrecht 1445, overleden 1462-1476 te Ouderkerk aan den IJssel. Hij was gehuwd met :
  • Ave (Fije of Awijn) Besemer
    Geboren circa 1404 te Oud-Alblas, overleden ná 1476 te Ouderkerk aan den IJssel. 
  • Jan Pietersz Besemer
    Geboren omstreeks 1430. Heemraad te Ouderkerk aan den IJssel. Zoon van Pieter Voppens en  Ave (Ffije of Awijn) Besemer.
  • Jan Jans Besemer
    Geboren circa 1480.  Wonende te Ouderkerk aan den IJssel.
    Hij trouwde rond 1530 met Annigje Tijsdr. Dochter van Tijs Jacobs en Marrigje Willem Danen.
  • Tijs Jans Besemer
    Geboren circa 1505. Zoon van Jan Jans Besemer en Annigje Tijsdr.
    Schout 1543-1567.  Wonende te Ouderkerk aan den IJssel.
  • Cornelis Tijsz Besemer
    Geboren circa 1535. Wonende te Ouderkerk aan den IJssel.
  • Cornelis Ariens Back
    Geboren in 1565. Wonend te Stolwijk. Zoon van Arie Jansz Backer en Anna Jans.
    Hij trouwde circa 1615 te Ouderkerk aan den IJssel met
  • Ariaantje Jans
    Dochter van Jan Arie Simons en Machteltje Teunisdr.
  • Cent Cornelisz Besemer
    Geboren circa 1570, Woonachtig te Ouderkerk aan den IJssel.
  • Pieter Dirks Steenbacker
    Geboren omstreeks 1575. Woonachtig te Ouderkerk aan den IJssel.
    Hij was 1e gehuwd rond 1610 met Ariaantje Huigen.
    Hij was 2e gehuwd met Marrigje Pieters Croon.
  • Jacob Jacobs Sost
    Geboren circa 1588 in Ouderkerk a/d IJssel. Overleden in 1674, begraven op 27 juni 1674 in Ouderkerk a/d IJssel.
    Beroep: steenbakker. Zoon van Jacob Cornelisz Sost en Maeritge Leendertsdr.
    Hij was 1e gehuwd met Teuntgen Gerritsdr.
    Hij was 2e gehuwd met Ariaantje Joosten.
  • Willem Jans Ouderkerck
    Geboren rond 1600 te Ouderkerk aan den IJssel. Zoon van Jan Ouderkerck.
    Hij trouwde in 1626 met Neeltje Cornelisdr Teeuwen.
  • Jan Centen Besemer
    Geboren circa 1610. Wonende in Ouderkerk aan den IJssel.
    Hij trouwde in 1638 Baartje Pieters.
  • Cornelis Jacobs Sost
    Geboren rond 1612 in Ouderkerk a/d IJssel. Zoon van Jacob Jacobs Sost en Ariaantje Joosten.
    Hij was gehuwd met Marijtjen Jacobsdr Schipper.
  • Marijntje Jacobsdr Sost
    Overleden in 1674. Begraven te Ouderkerk a/d IJssel op 27 juni1674. Dochter van Jacob Jacobs Sost en Ariaantje Joosten.
    Zij trouwde met Pieter Willemsz Scheepmaker.
  • Arie Cornelisz Back de Oude
    Geboren in 1618. Wonend in Ouderkerk aan den IJssel. Zoon van Cornelis Ariensz Back en Ariaantje Jans.
    Hij was 1e getrouwd circa 1640 met Trijntje Claasdr.
    Hij was 2e getrouwd in 1644 met Geertje Jans Muijs.
  • Cornelis Jansz op ’t Schoor
    Geboren circa 1618, overleden in 1684.
    Hij had (o.a.) land aan een stuk schoordijk in de polder De Zijde dat als “het schoor” bekend stond in Ouderkerk aan den IJssel. Het gaat om het land dat zijn vader in 1598 had verkregen. Het is aannemelijk dat hier de oorsprong ligt van de naam Opschoor.
  • Claes Abrahamsz Noirlander
    Geboren 1620 te Ouderkerk a/d IJssel. Overleden 5 mei 1671 te Ouderkerk aan den IJssel. Zoon van Abraham Claesz Noorlander en Barbara Jacobsdr Decker.
    Hij is getrouwd met (1) Marritgen Jansdr Wiggers op 25 april 1641 te Gouda.
    Claes trouwde (2) in 1651 te Ouderkerk a/d IJssel met:
  • Annitge Pietersdr Versloot
    Annitge werd geboren in 1622 te Ouderkerk aan den IJssel. Overleden Stormpolder, begraven 28 september 1679 te Ouderkerk a/d IJssel. Dochter van Pieter Jacobs  Versloot en  Beatrix Jansdr Verschoor.
  • Arie Pieters Baas
    Geboren in 1632. Woonachtig te Ouderkerk aan den IJssel.
    Zoon van Pieter Dirks Steenbacker en Marrigje Pieters Croon.
    Hij was gehuwd met Ariaantje Cornelisdr.
  • Leendert Huijbertsz Boertgen
    Overleden in 1637,  begraven juli 1637 te  Ouderkerk aan den IJssel. In 1619 was hij kerkmeester. Zoon van Huijbert Leendertsz en Aechte Matthijsdr. Hij was getrouwd met (1) Leengen Fransdr. Hij was getrouwd met (2) Lijsken Aerensdr.
  • Huijbert Leendertsz Boertgen
    Geboren rond 1632. Hij is overleden in 1686, begraven op 13 september 1686 in Ouderkerk aan den IJssel. Zoon van Leendert Huijbertsz Boertgen en Leengen Fransdr. Hij is getrouwd met:
  • Claesje Willems Lans
    Geboren rond 1636. Overleden in 1689, begraven op 17 oktober 1689 in Ouderkerk aan den IJssel. Dochter van Willem Leendertsz Lans en Anneken Jansdr.
  • Cornelis Louwrensz Borst
    Geboren 1637,  gedoopt op 3 januari 1637 in Ouderkerk aan den IJssel. Overleden 1677,  begraven op 21 januari 1677 in Ouderkerk a/d IJssel. Zoon van Louwrens Cornelisz Borst  en Ariaentge Cornelisdr Heymens.
    Hij is getrouwd met:
  • Ariaentje Eeuwoutsdr
    Geboren 1637, gedoopt na 1637 in Ouderkerk aan den IJssel. Zij is overleden op 29 april 1694 in Ouderkerk a/d IJssel.
  • Arij Dircksz Twigt
    Geboren in 1646 te Ouderkerk aan den IJssel. Zoon van Dirck Ariens Twigt.
    Hij trouwde op 19 april 1676 te Moordrecht met:
  • Liedewijntje Ariensdr van der Mast
    Liedewijntje is geboren  1653, gedoopt op 2 juni 1653 in Ouderkerk aan den IJssel. Dochter van Arie Abrahamsz van der Mast en Aechtgen Jansdr.
  • Pieter Ariensz Waert
    Hij wordt ook wel Pieter Ariensz Schouten genoemd.
    Geboren rond 1650 te Ouderkerk aan den IJssel. Overleden in 1726, begraven op 15 mei 1726 in Ouderkerk aan den IJssel. Zoon van Arien Theunisz Waert en Pietergen Cornelisdr Steenman.
    Hij huwde omstreeks 1675 met:
  • Leentje Pietersdr Scheepmaker
    Overleden 1718, begraven te Ouderkerk aan den IJssel op 23 februari 1718. Dochter van Pieter Willems Scheepmaker en Marijntje Jacobsdr Sost.
  • Cent Janszn Besemer
    Geboren circa 1650 te Ouderkerk aan den IJssel. Zoon van Jan Centen Besemer en Baartje Pieters.
    Gehuwd ± 1679 met Ariaantje Ariensdr Verbie.
  • Abraham Claasz Noorlander
    Geboren in 1651 te Ouderkerk aan de IJssel, overleden 25 maart 1734 te Bergambacht. Bouwman te Ouderkerkerk aan den IJssel. Zoon van Claes Abrahamsz Noirlander en Annitge Pietersdr Versloot.
    Hij huwde met:
  • Aerjaentje Cornelisdr Sost
    Geboren in 1651, gedoopt op 6 augustus 1651 te Moordrecht. Overleden in 1726,  begraven op 18 december 1726 in Ouderkerk a/d IJssel.
  • Cornelis Claesz Noirlander
    Geboren 1662, gedoopt 5 februari 1662, te Ouderkerk aan den IJssel.  Overleden 2 december 1740 te Vlist, begraven 6 december 1740 te Ouderkerk a/d IJssel. Zoon van Claes Abrahamsz Noirlander en Annitge Pietersdr Versloot.
    Cornelis trouwde op 22 december 1686  te Ouderkerk a/d IJssel met:
  • Elisabeth Huijbertsdr Boertgen
    Elisabeth is geboren in 1664, gedoopt 1664, Ouderkerk aan den IJssel. Overleden 2 februari 1712 te Ouderkerk a/d IJssel. Dochter van Huijbrecht Leendertszn Boertgen en Claasje Willemsdr Lans.
  • Louwrens Cornelisz (Trouw)Borst
    Geboren in 1666 te Krimpen a/d IJssel, gedoopt op 12 september 1666 in Ouderkerk a/d IJssel. Zoon van Cornelis Louwrensz Borst en Ariaentje Eeuwoutsdr. Hij is getrouwd met:
  • Marrigje Ariens Baas
    Gedoopt op 30 januari 1667 in Ouderkerk aan den IJssel. Dochter Arie Pieters Baes en Ariaentje Cornelisdr.
  • Dieuwertje Centsdr Besemer
    Geboren 6 maart 1675 te Ouderkerk aan den IJssel. Dochter van Cent Jansz Besemer en Ariaantje Ariensdr Verbie.
    Gehuwd op 2 december 1703 te Ouderkerk aan den IJssel met:
  • Dirk Arieszn Twigt
    Geboren 1680, gedoopt op 8 mei 1680 in Ouderkerk aan den IJssel. Zoon van Arij Dircksz Twigt en Liedewijntje Ariensdr van der Mast.
  • Leendert Cornelisz  Noorlander
    Gedoopt 27 april 1698, Ouderkerk aan den IJssel.  Overleden 1773, begraven 19 sep 1773, Ouderkerk a/d IJssel. Zoon van Cornelis Claesz Noirlander en Elisabeth Huijbertsdr Boertgen.
    Leendert trouwde op 20 januari 1726 te Ouderkerk a/d IJssel met:
  • Lijsbeth Andriesdr Verkaijck (de Jong)
    Lijsbeth is geboren 1696, gedoopt 21 oktober 1696, Berkenwoude.
    Zij woonden in polder de Geer onder Ouderkerk aan den IJssel.
  • Cornelis Louwrensz Borst
    Geboren 1702. Gedoopt 15 oktober 1702 te Ouderkerk aan den IJssel. Overleden 3 november 1779 te Ouderkerk aan den IJssel. Zoon van Louwrens Cornelisz (Trouw)Borst en Marrigje Ariens Baes.
    Hij huwde op 8 december 1727 te Ouderkerk aan den IJssel met:
  • Aagje Gerrits Verboom
    Geboren 1704. Gedoopt 9 augustus 1704 te Nieuwerkerk aan den IJssel. Overleden 7 januari 1767 te Ouderkerk aan den IJssel. Dochter van Gerrit Cornelisz Verboom en Aaltje Barents Cooij.
  • Cent Dircksz Twigt
    Geboren 1704, gedoopt op  24 augustus 1704 in Ouderkerk aan den IJssel. Zoon van Dirk Ariesz Twigt en Dieuwertie Centsdr Besemer.
    Hij is getrouwd op 19 juni 1729 te Ouderkerk aan den IJssel met Sijgje Teunis Schout.
  • Cornelis Willemsz van Dam
    Hij is geboren op 26 december 1722 in Ouderkerk aan den IJssel. Hij is overleden op 21 januari 1803 in Stolwijk.
    Zoon van Willem Sijbrantszn van Dam en Martijntje Dirks Pons. Hij is getrouwd met Marrigje Maartens Blanken op 8 mei 1768 te Stolwijk. Dochter van Maarten Jans Blanken en Neeltje Dirks Aagjes den Boon.
  • Hendrik Opschoor
    Gedoopt op 28 maart 1723 in Ouderkerk aan den IJssel, overleden op 23 augustus 1808 in Ouderkerk aan den IJssel.  Hij is een zoon van Gerrit Hendriksz op ’t Schoor en Neeltje Leendertsdr Luijt.
    Hij is op 26 mei 1749 te Ouderkerk aan den IJssel getrouwd met:
  • Lijsbeth Leendertsdr Noorlander
    Zij is gedoopt op 5 januari 1727 in Ouderkerk aan den IJssel, overleden op 21 oktober 1821 in Ouderkerk aan den IJssel. Dochter van Leendert Cornelisz Noorlander en Lijsbeth Andriesdr de Jong.
  • Abram Centen Twigt
    Hij is gedoopt op 8 juni 1731 in Ouderkerk aan den IJssel. Zoon van Cent Dirksz Twigt en Sijgje Teunisse Schout.
    Hij is op 5 maart 1758 in de kerk getrouwd te Ouderkerk aan den IJssel met:
  • Aaltje Cornelisse Borst
    Zij is gedoopt op 21 november 1734 te Ouderkerk aan den IJssel. Dochter van Cornelis Louwrensz Borst en Aagje Gerritse Verboom.
  • Lijsbeth Twigt
    Zij is gedoopt op 27 augustus 1769 in Ouderkerk aan den IJssel. Zij is een dochter Abram Centsz Twigt en Aaltje Cornelisdr Borst.
    Zij trouwde op 17 februari 1793 te Ouderkerk aan den IJssel met:
  • Huibert Opschoor
    Gedoopt op 1 november 1761 in Ouderkerk aan den IJssel, overleden op 10 maart 1813 in Ouderkerk aan den IJssel. Zoon van Hendrik Opschoor en Lijsbeth Leenderts Noorlander.
  • Lucas Leloup
    Geboren 19 juli 1794 te Gorinchem. Overleden 16 december 1857 te Ouderkerk aan den IJssel.
    Zoon van Johannes Bernardus Leloup en Johanna Bernardina de Meijer.
    Gehuwd met:
  • Jannigje de Jong
    Geboren 9 november 1796 te Streefkerk, overleden op 1 juli 1869 te Ouderkerk aan den IJssel.
  • Hendrik Opschoor
    Geboren 5 mei 1798 Ouderkerk aan den IJssel. Overleden 8 februari 1879 te Ouderkerk aan den IJssel. Zoon van Huibert Opschoor en Lijsbeth Twigt. Gehuwd in 1837 met:
  • Johanna Leloup
    Geboren 25 augustus 1819 Ouderkerk aan den IJssel. Overleden 12 december 1898 te Ouderkerk aan den IJssel. Dochter van Lucas Leloup en Jannetje de Jong.

Cornelis Ooms
Bouwman te Ouderkerk aan den IJssel (Polder Geer nr. 16). Geboren te Bergambacht op 15 februari 1799, gedoopt op 17 februari 1799 en overleden op 1 oktober 1866 te Krimpen aan den  IJssel.
Hij was gehuwd met:

  • Neeltje Baas
    Geboren 21 november 1806 te Stolwijk. Overleden 10 juni 1836 te Ouderkerk aan den IJssel. Dochter van Teunis Ariens Baas en Margje Leenderse van der Vlist.
  • Aartje Opschoor
    Zij is geboren te Ouderkerk aan den IJssel op 13-9-1843 en     overleden op 16-5-1907 te Krimpen  a/d IJssel.
    Dochter van Dochter van Hendrik Opschoor en Johanna Leloup.
    Zij huwt op 2-2-1867 te Krimpen a/d IJssel met:
  • Willem Ooms. Hij is geboren te Ouderkerk aan den IJssel op 31-5-1832 en overleden te Krimpen a/d IJssel op 4-6-1924. Zoon van Cornelis Ooms en Neeltje Baas.

 

Bronnen:

 

Terug naar:

Dorpen en Steden

–

 facebook     

© 8 oktober 2017, laatst bijgewerkt op  14 september 2024